واکاوی محرک‌های کلیدی اثرگذار بر مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهری با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعه موردی: شهر هندیجان)

الموضوعات : Urban and Regional Planning Studies

صادق الهیاری ¹ , پرویز سلیمانی مقدم ² , عبدالنبی شریفی ³ , روح الله درخشان ⁴

1 - استادیار گروه جغرافیا،دانشگاه پیام نور،تهران، ایران
2 - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - استادیار جغرافیا،دانشگاه پیام نور،تهران،ایران
4 - فارغ التحصیل رشته جغرافیا و آمایش شهری

تاريخ الإرسال : 22 الجمعة , ربيع الثاني, 1446 تاريخ التأكيد : 18 الأربعاء , شوال, 1446 تاريخ الإصدار : 01 الأحد , شعبان, 1445

الکلمات المفتاحية: محیط زیست, محیط زیست شهری, مشارکت شهروندان, رویکرد آینده پژوهی, شهر هندیجان,

ملخص المقالة :

مقدمه: سرعت رو به افزایش شهرنشینی و اثرات مخرب اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی آن بر کیفیت زندگی جامعه شهری در حال تبدیل شدن به یک پدیده جهانی است امروزه با توسعه الگوهای توسعه مشارکتی، توجه مشارکت شهروندان به عنوان یکی از اصلی­ترین سازوکارهای دستیابی به توسعه پایدار شهری مطرح شده است. در این بین شناسایی عوامل و محرک­هایی که باعث افزایش مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهری اهمیت بسیاری دارد. . با توجه به اهمیت این موضوع در پژوهش حاضر به واکاوی محرک‌های کلیدی اثرگذار بر مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهری با رویکرد آینده‌پژوهی در شهر هندیجان پرداخته شده است.

روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش آمیخته (کمی و کیفی) است. جامعه آماری کارشناسان/خبرگان مسائل شهری و محیط زیست شهری در شهر هندیجان بوده است که با استفاده از نمونه­گیری غیراحتمالی و به صورت هدفمند 30 کارشناس انتخاب شد. برای گردآوری داده­ها از پرسش­نامه تاثیرات متقابل آینده­پژوهی استفاده شد. جهت تحلیل داده­ها از مدل ساختاری و نرم­افزار میک ­مک استفاده شد.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرهندیجان دراستان خوزستان می­باشد.

یافته ­ها: یافته های پژوهش نشان داد که در شهر هندیجان مشارکت شهروندی در مسائل زیست محیطی در مولفه های تعریف شده از نظر خبرگان جامعه آماری رضایت بخش نبوده است. کارشناسان شهری و مسئولین مرتبط با این موضوع خاطر نشان کردند که میزان مشارکت شهروندی در خصوص مسائل زیست محیطی شهری هندیجان از حد متوسط پایین تر بوده است. به همین خاطر لازم است با برنامه ریزی درست مسئولین شهری و شهرداری این شهر پیشران­ها و محرک‌های کلیدی اثرگذار بر مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهری در افق بلند مدت شناسایی و مورد استفاده قرار گیرد.

 نتایج: نتایج پژوهش اختلاف جمع سطری و ستونی داده ها در ماتریس مورد مطالعه گویای آن بود که پیشران­ها و محرک­های دانش شهروندان در خصوص حفظ و احیا محیط زیست (25+)، اعتقادات شهروندان به پایداری محیط زیست شهری (24+)، برخورداری از دانش زیست محیطی شهروندان (19+)، دلبستگی شهروندان نسبت به محیط زیست شهر خود (18+)، مهم­ترین محرک‌های کلیدی اثرگذار بر مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهر هندیجان در افق 1414 است.