پیوند آیه با اندیشه سیاسی، در کلیله‌ودمنه

الموضوعات :

مریم شفیعی تابان ¹ , فریده اخوان پلنگ سرائی ² , گودرز کاکاوندی ³

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی
3 - دکتری زبان و ادبیات عربی و مدرس دانشگاه فرهنگیان

تاريخ الإرسال : 17 الأحد , ربيع الثاني, 1446 تاريخ التأكيد : 11 الإثنين , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: کلیله‌ودمنه, اندیشه سیاسی, قرآن, تأویل.,

ملخص المقالة :

 کلیله‌ودمنه، بی‌هیچ تردیدی یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی است. در این متن زبان و اندیشه پابه‌پای هم پیش می‌روند و این حکایت از مهارت کم مانند نصرالله منشی دارد. مترجم کلیله‌ودمنه، در ترجمه آزاد خود از متن عربی ابن مقفع، تجربه‌های خویش از مسائل مختلف زندگی را هم مطرح کرده‌است. یکی از برجسته ترین تجربه‌های او تجربه کشورداری یا سیاست است. می‌توان بر آن بود که کلیه یک داستان بلند از یک دوره طولانی حکومت، با مسایل مختلف آن است. زیرا در آن تقریباً به تمام مسایل سیاسی اشاره‌یی شده‌است. اگر پیشینیان کوشیده‌اند اندیشه‌های سیاسی را به وسیله حکایت تجسم ببخشند، نصرالله منشی با ایجاد پیوند میان این اندیشه‌ها با کلام خدا، آن‌ها را تقویت و مخاطب را به پذیرش آن­ها ترغیب کرده‌است. داده‌های این پژوهش کتابخانه‌یی است و به وسیله روش کیفی توصیف شده‌است. از هم آیی اندیشه‌های سیاسی و آیه‌ی قرآن، می‌توان دریافت که نصرالله منشی، هرجا به یکی از جنبه‌های حکومت‌داری توجه کرده، همزمان یکی از آیات قرآن را تداعی کرده‌است. این امر سبب شده‌است که اندیشه‌های او، هم چنان‌که قرآن قابلیت قرائت همه زمانی و همه مکانی دارد ، قابل تأویل برای همه‌ی روزگاران باشد.

 

المصادر:

قرآن کریم نصرالله منشی، ۱۳۴۳، کلیله‌ودمنه، تصحیح مجتبی مینوی بی چا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
بهار، محمدتقی،۲۵۳۶، سبک‌شناسی، ج ۲، چاپ چهارم، تهران، کتاب‌های پرستو.
یوسفی، غلامحسین، ۱۳۷۲، دیداری با اهل قلم، ج ۱، چاپ چهارم، تهران، انتشارات علمی.
صفا، ذبیح‌الله، ۱۳۶۳، گنجینه‌ی سخن، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر.
صفا، ذبیح‌الله، 1363، تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، چاپ ششم، تهران، انتشارات فردوسی.
راشد محصل، محمدرضا، ۱۳۹۳، پرتوهایی از قرآن و حدیث و ادب فارسی، چاپ چهارم، مشهد، انتشارات به نشر
راستگو، سیدمحمد، ۱۴۰۱، تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات سمت
وستر، راجر، ۱۳۸۲، پیش درآمدی بر مطالعه ی نظریه ی ادبی، مترجم الهه دهنوی، چاپ اول، تهران، نشر روزگار.
کالر، جانان، ۱۳۸۲، نظریه ادبی، مترجم فرزانه طاهری، چاپ اول تهران، نشر مرکز
ابوزید، نصر حامد، ۱۳۸۱، معنای متن، مترجم مرتضی کریمی نیا، چاپ دوم، تهران انتشارات طرح نو
هاشمی، سید احمد، بی‌تا، جواهر البلاغه، چاپ دوم، بیروت، لبنان
هاشمی، سید احمد، ۱۳۷۸، جواهر البلاغه، مترجمان محمود خورسندی و حمید مسجد سرایی، بی چاپ اول، بی جا، نشر فیض
شمیسا، سیروس، ۱۳۸۳، انواع ادبی، چاپ دهم، تهران، انتشارات فردوسی
شمیسا، سیروس،۱۳۷۰ بیان، چاپ اول، تهران، انتشارات فردوس
پنجاتنترا، ۱۳۹۵، مترجم اید و شیکهر، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
داستان‌های بید پایی، ۱۳۶۵، مترجم محمدبن عبدالله بخاری، تصحیح پرویز ناتل خانلری و محمد روشن، چاپ دوم، تهران انتشارات خوارزمی
عقدایی، تورج، ۱۳۹۶، بدیع در شعر فارسی، چاپ اول، تهران، انتشارات نشر دانشگاهی
گر کانی، حسین شمس العلماء، ۱۳۷۷، ابداع البدایع، به اهتمام حسین جعفری، چاپ اول، تبریز ، انتشارات احرار تبریز
رجایی، محمد خلیل ، ۱۳۵۹ ، معالم البلاغه، چاپ سوم، شیراز، انتشارات دانشگاه شیراز است
نظامی عروضی، ۱۳۶۸، چهارمقاله، تصحیح محمد قزوینی، چاپ اول، تهران، انتشارات طهوری
علی بابایی، غلامرضا، ۱۳۸۲، فرهنگ سیاسی، چاپ اول، تهران، انتشارات آشتیان
طباطبایی، جواد، ۱۳۹۴، تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، چاپ اول، تهران انتشارات مینوی خرد
راشد محصل، محمدرضا، ۱۳۹۳، پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی، چاپ چهارم، مشهد، به نشر
آشوری، داریوش، ۱۳۷۳، شعر و اندیشه، چاپ اول، نشر مرکز
ابن أبی الا صبع، ۱۳۶۸، بدیع القرآن، مترجم سیدعلی میر لوحی، چاپ اول، مشهد، انتشارات آستان قدس
شفیعی کدکنی، محمدرضا ،۱۳۹۳، درویش ستیهنده، چاپ اول، تهران، انتشارات سخن
همایی، جلال‌الدین، ۱۳۶۸، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ ششم، تهران، مؤسسه نشر هما
فتوحی، محمود، ۱۳۹۱، سبک‌شناسی، چاپ اول، تهران، انتشارات سخن