ارزیابی احادیث متضمن حرز و تعویذ به لحاظ روایی و درایی
الموضوعات : Quarterly Journal of Research for the Studies of the Ahl al-Bayt
فرزانه مافی
1
,
محمد جعفری هرندی
2
,
سیده فاطمه حسینی میرصفی
3
1 - دانشجوی دکترا گروه علوم قرآن و حدیث حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران
3 - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: اوراد, تعویذ, حرز, سحر و جادو, روایات, شریعت اسلام.,
ملخص المقالة :
اتکا به نیروهای ماورایی، سحر و جادو در میان عامه مردم همواره متداول بوده است. می¬توان مصون ماندن از حوادث طبیعی و غیر طبیعی، مهم¬ترین انگیزه¬ فرهنگ¬های بشری در این زمینه برشمرد. شریعت اسلام، هر چند به¬کار گیری سحر و جادو را مغایر با اصول الهی می¬داند، اما روش¬هایی چون احراز و تعاویذ را در قالب دعا برای مددجویی از غیب مشروع نموده است. چنان¬چه از انواع ادبیات دعایی جهان اسلامی، خاصه عالم تشیع، ادعیه حرزی است. اما این¬که چنین روش¬هایی چه اندازه مورد وثوق و تایید معصومین (ع) بوده است و آیا هر آن¬چه به عنوان حرز و تعویذ شناخته می¬شود، از سوی شرع جعل یا امضا شده، پرسشی است که پژوهش¬گر به دنبال پاسخی برای آن بوده و در این خصوص، احادیث متضمن موضوع را از نظر روایی و درایی ارزیابی می¬نماید. البته در این زمینه، مطالعه سیر تحویل احراز از میان متون دعایی، خواه از جهت درک تحولات کلان تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی و خواه به¬منظور دست¬یابی به ابزاری مفهومی برای تاریخ¬گذاری روایات شایان توجه است. بر اساس برآیند پژوهش حاضر، چنین به نظر می-رسد که آن دانسته از احراز و تعاویذ که برگرفته از آیات قرآنی و دارای مضامین صحیح بوده، از نظر شرع مجاز و سایر ادبیات دعایی که موید کلام معصومین (ع) و صحابه خاص ایشان نبوده و از مضمامین ناصواب یا اهریمنی برخوردار باشند، حرام متلقی می¬شوند. هم¬چنین مطالعه سیر تحویل احراز نشان از حضور احراز در تاریخ تمدن اسلامی دارد. از حرز به عنوان حصر گرفته تا حرز به معنای مصطلح و شامل آیات ، اذکار و ادعیه ماثوره.
