مدل سازی ساختاری-تفسیری عوامل گردش نخبگان در بخش عمومی جمهوری اسلامی ایران
الموضوعات : Organizational development management
مهدی جدالی
1
,
محمد ضیاالدینی
2
,
مصطفی هادوی‌نژاد
3
1 - گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، رفسنجان، ایران
2 - استادیارگروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، رفسنجان، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه ولیعصر عج
الکلمات المفتاحية: نخبه , گردش نخبگان, بخش عمومی,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: گردش نخبگان به معنای حرکت از نقطه ای به نقطه دیگر در حوزه مدیریتی است. با درک نقش و اهمیت استفاده از توانایی‌ها و استعدادهای نخبگان می توان به شناسایی علل و پیامدهای گردش نخبگان در بخش عمومی پرداخت. هدف این پژوهش، مدل سازی ساختاری-تفسیری گردش نخبگان در بخش عمومی می باشد.
روش تحقیق: عوامل گردش نخبگان از طریق راهبرد نظریه داده بنیاد و با مصاحبه عمیق با 25 نفر از اساتید و خبرگان، شناسایی شدند. سپس از روش مدلسازی ساختاری- تفسیری برای روابط بین ابعاد و شاخصهای گردش نخبگان استفاده شد و در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص گردید.
یافته ها: یافته های تحقیق طبق مدل سطح بندی نشان داد بیشترین تأثیرات مربوط به " گردش مدیران در سطح کلان و ملی" و " ساختار سیاسی دولت" و کمترین نفوذ مربوط به " حوزه اجتماعی و سیاسی" می باشد.
نتیجه گیری: دوری از سیاست زدگی و عدم توجه به معیارهای سلیقه ای در امر انتخاب نخبگان در بخش مدیریتی سازمان های دولتی نقش مهمی در حفظ و نگهداشت نخبگان در بلند مدت خواهد داشت.
Aaron, R. (2000). Basic stages of thought in sociology, translated by Parham, Tehran, Islamic Revolution Publications [In Persian].
Ali Akbari, I., & Akbari, M. (2016). Interpretive structural modeling of factors affecting the livability of Tehran metropolis. Space Planning and Design (Teacher of Humanities), 21(1), 1-31 [In Persian]. https://sid.ir/paper/172017/fa
Alinia, S., Mohammadi, F., Kazemi Asl, S., Jabarvand, M., & Lashiei, A. (2014). The policy of attracting and circulating elites inside and outside the country in the scientific-educational poles of medical sciences; a stakeholder analysis study. Hakim Health System Research Journal, 17(1), 72 [In Persian]. http://hakim.tums.ac.ir/article-۱-۱۶۴۵-fa.html
Azimi Dolatabadi, A. (2008). Conflicts of political elites and political stability in the Islamic Republic of Iran, Tehran, Publications of the Islamic Revolution Records Center [In Persian].
Azghandi, A., (2010). Conflict management and negotiation, Tehran: Samt Publications [In Persian].
Daani Fard, H., & Alwani, M. (2006). Metaphorical reasoning strategy in theorizing: the formation of the theory of transfer of public managers. Quarterly letter of the teacher of humanities. 3(11), 107-135 [In Persian]. https://doi.org/10.1108/S0733-558X20220000079005.
Ellersgaard, C., Lunding, J. A., Henriksen, L. F., & Larsen, A. G. (2019). Pathways to the Power Elite: The Organizational Landscape of Elite Careers. Sociological Review, 67(5), 1170-1192. https://doi.org/10.1177/0038026119852301
Evanez, P. (2009). Michel Foucault: Beyond structuralism and hermeneutics. New York: Harvester Wheatsheaf.
Enayat, H. (2016). Foundation of Political Philosophy in the West, with an introduction and with the efforts of Hamid Mossadegh, Tehran, Zazamin Publications [In Persian]. DOI: https://doi.org/1022059. JPQ.2023. 331214. 1007857
Gershasbinia, N., Tabatabaian, H., Naghizadeh, M., & Khatami Firouzabadi, M. A. (2019). Investigating the impact of the policy of strengthening intellectual property rights on the rotation of elites. Scientific-Research Quarterly of Public Policy, 6(2), 135-153 [In Persian]. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2025.104179.
Higley, J. (2024). Elites. 11 Dec. 2024, https://www.britannica.com/topic/elite-sociology. Accessed 23 October 2025.
Hosseini, H., & Mohammadi, H. (2025). Analyzing the impact of implementing a succession management system on the performance of bureaucracy-oriented organizations and providing applicable solutions. Quarterly Journal of Military Management, 25(98), 24-49. doi: 10.22034/iamu.2025.2043916.3111.
Javaheripour, M., Momenpour, R., & Rahimi, M. (2014). Investigating the circulation of political elites in Iran. Sociological researches, 9(1), 135-152 [In Persian]. 10.22034/PERLIT.2021.40865.2869.
Juarez‐Bernaldez, V. & Christian, S. (2025). The View From Below: Low‐Status Youth Representations of the Political in Switzerland. Journal of Community & Applied Social Psychology, 35 (4), e70149. DOI:10.1002/casp.70149
Kheyberian, S., Alvani, M., Azar, A., & Seyed Naqvi, M. A. (12023). Designing a model for attracting and employing elites in the Iranian administrative system in line with the realization of the general policies of the administrative system. Quarterly Journal of Strategic and Macro Policies, 11(1) [In Persian]. 10.30507/JMSP.2022.320533.2351
Malkutian, A. A., & Gholaminia, Z. (2014). Investigating the motivating factors for international migration among young people aged 18-30 in the cities of Shiraz and Arsanjan. Iranian Journal of Sociology, 10 (1), 162-190 [In Persian].
Marques, E., Alberta, A., & Christine, B. (2024). The networks of circulation of local policy elites in large metropolises. Territory, Politics, Governance, 12(2), 191-212. DOI:10.1080/21622671.2021.1954080
Nadporozhskii, I. (2023). Influence of elite rotation on authoritarian resilience. Democratization, 30(5), 794–814. https://doi.org/10.1080/13510347.2023.2186401.
Ojo, E. O. (2024). The Form and Character of Circulating Governing Elite in Nigeria: Past and Present. The African Review 5(2), 149-165. DOI:10.32890/jgd2023.19.1.2
Pareto, V (1966): Sociological Writings, London, Pall Mall.
Parry, G. (2024). Political elites. ECPR Press. https://books.google.com/books/about/Political_Elites.html?id=BrYpEQAAQBAJ
Rajpar, J. A. (2025). Impact of Social Media for the Transformation of Social and Political Ideologies among Youth-A Co-relational Study of Youth. ASSAJ 4.01, 4084-4098.
Rostami, R., & Rashid Mozal, M. R. (2019). Elite rotation in Ferdowsi's Shahnameh (based on Vilfredo Pareto's theory). Journal of Persian Language and Literature of Tabriz University, year 73 / number 242 / fall and winter 2019, print shop 7979-2251 / electronic shop 2676-6779 [In Persian]‚ 10.22034/PERLIT.2021.40865.2869.
Rouhani, A., Keshavarzi, S., & Anbarlu, M. (2018). Presenting a background theory of the confrontation of young elites with the bureaucracy of the National Elite Foundation. Journal of Social Studies and Research in Iran, 8(4), 745-772 [In Persian]. Doi:10.22059/JISR.2019.276682.828.
Rush, M. (2002). Society and politics; an introduction to political sociology, translated by Manouchehr Sabouri, Tehran, Samt Publications [In Persian].
Satari, M. (2016). Circulation of elites from opinion to action. Islamic Republic of Iran News Agency [In Persian]. Doi: JEL classification: F22, J61, L26, O15.
Talebzadeh Shushtari, L., & Khademi Ashkazari, M. (2018). Optimal management of elite human resources by examining needs, obstacles, problems and suggested solutions from their own perspective. Human Resource Management Research, 10(3), 215-237 [In Persian]. Doi 20.1001.1.82548002.1397.10.3.10.7.
Yan, A. X. (2025). Measuring Vogue in American Sociology (2011-2020). arXiv preprint arXiv:2503.17843 (2025). DOI:10.48550/arXiv.2503.17843
Zarei, A. (2018). The rotation of political elites after the Islamic revolution in Iran. Islamic Revolution Strategic Researches, 2(5),71-100 [In Persian]. 20.1001.1.26765314.1399.1.3.3.1.
