تاثیر پویای های تورم و اصلاحات سنجه ای بر ناترازی مالی سازمان تامین اجتماعی در ایران (با تاکید بر قانون برنامه هفتم توسعه)

الموضوعات :

علی صیامی ¹ , علیرضا عرفانی ² , سید محمد مستولی زاده ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان ، سمنان، ایران، [e-mail]
2 - استاد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)، [e-mail]
3 - استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان، سمنان، ایران، [e-mail]

تاريخ الإرسال : 12 الأحد , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 26 الأحد , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: تکانه¬های پولی, اصلاحات سنجه¬ای, سازمان تامین اجتماعی, همپوشانی نسلی, ایران,

ملخص المقالة :

هدف این مقاله بررسی اثر تکانه¬های پولی و اصلاحات سنجه¬ای با رویکرد قانون برنامه هفتم توسعه بر ناترازی مالی سازمان تامین اجتماعی در ایران است. بدین منظور، در این مقاله از یک الگوی تعادل عمومی همپوشانی نسلی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد؛ در اثر تکانه¬های مثبت پولی ابتدا نسبت مصارف به منابع سازمان افزایش یافته و سپس با افزایش درآمدهای سازمان این نسبت کاهش و در نهایت به تعادل می¬رسد. همچنین نتایج حاکی از آنست که تکانه¬¬های پولی در بلندمدت کاهش رفاه بازنشستگان و شاغلان را به دنبال دارد. در گام بعدی در این پژوهش، اثر اصلاحات سنجه¬ای در سه سناریوی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است¬. در سناریوی اول، با فرض افزایش متوسط سن بازنشستگی به میزان 5 سال و عدم تغییر امید به زندگی، نسبت مصارف به منابع سازمان تامین اجتماعی 4/0 درصد افزایش خواهد یافت. در سناریوی دوم، با فرض افزایش متوسط سن بازنشستگی و امید به زندگی به¬ترتیب به میزان 5 و 2 سال، نسبت مصارف به منابع تامین اجتماعی تغییر محسوسی نخواهد داشت. در نهایت در سناریوی سوم، با فرض افزایش متوسط سن بازنشستگی به میزان 5 سال و کاهش امید به زندگی به میزان 2 سال، نسبت مصارف به منابع سازمان تامین اجتماعی حدود 2 درصد افزایش خواهد یافت.

المصادر:

- ابراهیمی، ایلناز و همتی مریم (1397). نقش و اثرگذاری صندوق¬های بازنشستگی در ثبات مالی اقتصاد ایران؛ لزوم شکل گیری مقام ناظر احتیاطی. انتشارات پژوهشکده پولی وبانکی. بازیابی شده از سایت www.mbri.ac.ir
- آذر، عادل و صفری محمد (1395). شناسایی عوامل موثر بر پایداری طرح¬های بازنشستگی خصوصی با استفاده از رویکرد ترکیبی متدولوژی سیستم¬های نرم و نگاشت شناختی فازی، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 11(43)، 21-58.
- اکبرپور، نرکس (1397). اثرگذاری ابزارهای مالی دولت بر متغیرهای کلان اقتصاد کلان در ایران، کاربردی از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی. رساله دکتری، دانشگاه مازندران.
- بهمنی، مرضیه، راغفر، حسین و موسوی، میرحسین (1398). اصلاح پارامتری نظام بازنشستگی ایران با کاهش نرخ جایگزینی: مدل تعادل عمومی نسل¬های همپوش و بازار ناقص نیروی کار، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 19(72)، 67-104. https://doi.org/10.22054/joer.2019.10155
- بهمنی، مرضیه ، راغفر، حسین و موسوی، میرحسین (1399). سالمندی جمعیت و اصلاح نظام بازنشستگی با تغییر نرخ حق بیمه بازنشستگی، نشریه علمی پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی، 28(93)، 61-91 . https://doi.org/10.52547/qjerp.28.93.61
- توکلیان، حسین، صارم، مهدی، طاهرپور، جواد و عبداله میلانی، مهنوش (1399). شبیه¬سازی جریان وجوه تامین اجتماعی مبتنی بر یک الگوی همپوشانی بین نسلی، فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، 20(78)، 1-61 . https://doi.org/10.22054/joer.2020.12360
- توکلیان ، حسین (1399). الگوی تعادل عمومی تصادفی در ایران: وضعیت پایدار تصادفی یا قطعی؟، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 55(4)، 812-781 . 99. https://doi.org/10.22059/jte.2021.317990.1008424
- تیمورا، فاطمه (1402). بررسی پایداری مالی سازمان تامین اجتماعی و تحلیل حساسیت اصلاحات پارامتریک. انتشارات مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی، بازیابی شده از سایت https://rc.majlis.ir
- جورج تی، مکندلیس(2008). الفبای ادوار تجاری حقیقی مقدمه¬ای بر مدل¬های پویا کلان اقتصادی، ترجمه ایلناز ابراهیمی، انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی: تهران، چاپ اول.
- حسن¬پور، اصغر، امامی، کریم و عزتی، مرتضی (1402). تاثیر تکانه منابع و مصارف تامین اجتماعی بر نابرابری درآمد در ایران، فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 17(64¬)، 97-416.
- حسینی، سید رضا (1388). تامین اجتماعی و رشد و توسعه اقتصادی، جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی، 6(11)، 61-82 .
- داودی، پدرام (1397). بررسی نقش فضای کسب و کار بر چرخه های تجاری با استفاده از یک الگوی تعادل عمومی پویا. رساله دکتری، موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
- داودی، پدرام و باستان¬زاده، حسین (1399). بررسی شمول سیاستگذاری پولی با مقوله ثبات مالی در اقتصاد ایران با استفاده از الگوی DSGE، فصلنامه اقتصاد مقداری، 17(2)، 43-87. https://doi.org/10.22055/jqe.2019.28357.2025

- دشتبانی فاروجی، مجید، صمدی، سعید، دلالی اصفهانی، رحیم، فخار، مجید و عبداله میلانی، مهنوش (1389). شبیه¬سازی یک الگوی نسل¬های همپوشان 55 دوره¬ای با رویکرد بهسازی نظام بازنشستگی - ایران، فصلنامه تحقیقات مدل¬سازی اقتصادی، 1(2)، 203-173.
- بلیک، دیود (2018). اقتصاد مستمری. ترجمه قدرت اله امام وردی و حسین اقبال، انتشارات آماره: تهران، چاپ اول.
- رئیس جعفری مطلق، رسول (1388). بررسی عوامل موثر بر تامین مالی در صندوق¬های بیمه¬ای تامین اجتماعی مطالعه موردی اثر تورم بر منابع و مصارف سازمان تامین اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
- سبحانی، سهیلا، فطرس، محمد حسن، حاجی، غلامعلی و ترکمنی، اسماعیل (1401). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در منابع تامین اجتماعی در ایران، فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی، 16(58)، 1-17.
- کاستا جونیور، سلسو خوزه (2016). مدل¬های تعادل عمومی تصادفی پویا DSGE . ترجمه سجاد برخورداری و مبین میرزابابائی، انتشارات دانشگاه تهران: تهران، چاپ اول.
- صفری، محمد (1397). بررسی پایداری طرحهای بازنشستگی خصوصی ترکیبی با استفاده از رویکرد تلفیقی نگاشت شناختی فازی و پویایی سیستمی، پژوهشنامه بیمه، 7(3)، 216-203. https://doi.org/10.22056/ijir.2018.03.05
- صندوق بین المللی پول(1396). ارزیابی نظام بازنشستگی جمهوری اسلامی ایران. ترجمه مجید حسن زاده، انتشارات میرماه: تهران، چاپ اول.
- غفاری نژاد، امیرحسین، مداح، مجید و سرگلزایی، مصطفی (1401). ارتباط رقابت سیاسی، رشد اقتصادی و درآمدهای نفتی در استان¬های کشور، نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی، 30(101)، 464-421.
https://doi.org/10.52547/qjerp.30.101.421
- گرامی، اصغر(1397). ارزیابی مدیریت دارایی / تعهدات ( ALM ) با مدل برنامه¬ریزی تصادفی چند مرحله¬ایی مقید به ارزش در معرض ریسک در سازمان تامین اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد الکترونیک.
- گلاب، سمانه و بزازان فاطمه (1399). بررسی اثرات اصلاحات پارامتریک بر پایداری مالی و رفاه بازنشستگان در سازمان تامین اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، 20(76)، 237-269.
- محقق¬زاده، مهرداد، دامن کشیده، مرجان، مومنی وصالیان، هوشنگ، افشاری¬راد، مجید و دقیقی اصلی، علیرضا (۱۴۰۰). طراحی مدل پایداری مالی در سازمان تامین اجتماعی با تمرکز بر اصلاحات پارامتریک، فصلنامه اقتصاد کاربردی، 10(34-35)، 29-15.
- مسلمی، رضا و جلیلی، طیبه (1393). شناسایی و اولویت¬بندی عوامل موثر بر تسهیل اجرای سیستم بازنشستگی چند لایه، پژوهشنامه بیمه، 3(2)، 243-231. https://doi.org/10.22056/ijir.2014.02.09
- مکری، فرانک، زندی، فاطمه، حسینی، سیدشمس¬الدین و خضری، محمد (۱۴۰۰). به کارگیری مدل غیرخطی رگرسیون انتقال ملایم (STR) در تعیین ارتباط متغیرهای اقتصادی با بار مالی صندوق¬های بازنشستگی برای دولت، فصلنامه پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی، 29(98)، 447-477.
- مکیان، سید نظام الدین، توکلیان، حسین و نجفی¬فراشاه، سید محمد صالح (1398). بررسی اثر شوک مالیات¬های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی، فصلنامه اقتصاد مالی، 13(49)، 45-1.
- مومنی، لیلا و مردی، محمد حسین (1401). بررسی مفاهیم و مولفه¬های موثر بر پایداری مالی صندوق¬های بازنشستگی در کشور. انتشارات دبیرخانه هیئت امنای تامین اجتماعی و صندوق¬های تابعه: تهران، چاپ اول.
- نجفی، حسن، دامن کشیده، مرجان و محمدی، تیمور (1400). تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر تاب آوری صندوق¬های بازنشستگی و دستیابی به حقوق اجتماعی از نظر فقه، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، 3(2)، 98-77. https://doi.org/10.22034/ejs.2021.140726
- نجفی نسب، میر حجت، رضازاده، حسین و قدرتی، مهدی (1393). بررسی رابطه بین مخارج سازمان تامین اجتماعی و رشد اقتصادی، فصلنامه تامین اجتماعی، 13(1)، 39-56.
- شورای پژوهشی موسسه عالی پژوهش¬های تامین اجتماعی (1378). نظام جامع رفاه و رفاه و تامین اجتماعی. انتشارات علمی و فرهنگی: تهران، چاپ اول.
- نیکوپور، حسام (1386). سازمان تامین اجتماعی در افق 1404، فصلنامه تامین اجتماعی، 9(2)، 139-172.
- Alho, J., Hougaard Jensen, S., Lassila, J., & Valkonen, J. (2005). Controlling the effects of demographic risks: The role of pension indexation schemes. Journal of Pension Economics and Finance, 4(2), 139-153. https://doi.org/10.1017/S1474747205001940
- Akbarpour, N. (2018). The effectivity of government fiscal instruments on macroeconomic variables in Iran: An application of dynamic stochastic general equilibrium model. [Doctoral dissertation, Mazandaran University]. (in pesian)
- Azar, A., & Safari, M. (2016). Identifying factors affecting the sustainability of private pension plans using a combined approach of soft systems methodology and fuzzy cognitive mapping. Iranian Journal of Management Sciences, 11(43), 21-58. (in pesian)
- Bahmani, M., Raghfar, H., & Mousavi, M. H. (2019). Parametric reform of the Iranian pension system with an imperfect labor market: Utilizing replacement rate reduction and the OLG model approach. Economic Research Journal, 19(72), 67-104. https://doi.org/10.22054/joer.2019.10155 (in pesian)
- Bahmani, M., Raghfar, H., & Mousavi, M. H. (2020). Aging and pension reform with change in contribution rates. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 28(93), 61-91. https://doi.org/10.52547/qjerp.28.93.61 (in pesian)
- Baksa, D., & Munkácsi, Z. (2016). A detailed description of OGRE, the OLG model. Bank of Lithuania Working Paper Series, 31.
- Baksa, D., & Munkácsi, Z. (2016). Aging, (pension) reforms and the shadow economy in Southern Europe. Bank of Lithuania Working Paper Series, 32.
- Baksa, D., & Munkácsi, Z. (2020). More gray, more volatile? Aging and (optimal) monetary policy. Dynare Working Papers, 58.
- Beetsma, R. M. W. J., Romp, W. E., & Vos, S. J. (2013). Intergenerational risk sharing, pensions, and endogenous labour supply in general equilibrium. Journal of Economics, 115(1), 141–154. https://doi.org/10.1111/j.1467-9442.2012.01732.x
- Bettendorf, L., & Knaap, T. (2010). The redistribution of macroeconomic risks by Dutch institutions. Netspar Discussion Paper. https://doi.org/10.2139/ssrn.1780932
- Blake, D. (2006). Pension economics (P. E. Emamverdi & H. Eghbal, Trans. 2018). Amareh Publications. (in pesian)
- Bonenkamp, J., Meijdam, L., Ponds, E., & Westerhout, E. (2017). Ageing-driven pension reforms. Journal of Population Economics, 30(3), 953–976. https://doi.org/10.1007/s00148-017-0637-0
- Bovenberg, L., Ewijk, C., & Westerhout, E. (2012). The future of multi-pillar pensions. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139136143
- Bucciol, A., & Beetsma, R. (2010). Inter- and intra-generational consequences of pension buffer policy under demographic, financial, and economic shocks. CESifo Economic Studies, 56(3), 366-403. https://doi.org/10.1093/cesifo/ifq003
- Bucciol, A., Cavalli, L., Fedotenkov, I., Pertile, P., Polin, V., Sartor, N., & Sommacal, A. (2017). A large scale OLG model for the analysis of the redistributive effects of policy reforms. European Journal of Political Economy, 48,104-127.
- Carvalho, C., Ferrero, A., & Nechio, F. (2016). Demographics and real interest rates: Inspecting the mechanism. European Economic Review, 88, 208–226. https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2016.04.002
- Social Research Council of the Higher Institute of Social Security Research. (1999). Comprehensive welfare and social security system. Scientific and Cultural Publishing. (in pesian)
- Costa Junior, C. J. (2016). Understanding DSGE models: Theory and application (S. Barkhordari & M. Mirzababaei, Trans.). Tehran University Press. (in pesian)
- Dashtbani Faroji, M., Samadi, S., Dallali Isfahani, R., Fakhar, M., & Abdollah Milani, M. (2010). Simulating a 55-period overlapping generations model: An application of pension system reform for Iran. Journal of Economic Modeling Research, 1(2), 173-203. (in pesian)
- Davoudi, P. (2018). Study on assessing the contribution of doing business climate over business cycles using DSGE. [Doctoral dissertation, Institute for Management and Planning Studies]. (in pesian)
- Davoudi, P., & Bastanzadeh, H. (2020). Monetary policy and financial stability in Iran: DSGE approach. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 17(2), 43-87. https://doi.org/10.22055/jqe.2019.28357.2025 (in pesian)
- Ebrahimi, I., & Hemmaty, M. (2018). The role and impact of pension funds on the financial stability of the Iranian economy: The necessity of establishing a prudential authority. Research Institute of Monetary and Banking. Retrieved from www.mbri.ac.ir (in pesian)
- Engin, K., & von Thadden, L. (2016). Interest rate effects of demographic changes in a new Keynesian life-cycle framework. Macroeconomic Dynamics, 20(1), 120-164, https://doi.org/10.1017/S1365100514000273
- Fujiwara, I., & Teranishi, Y. (2008). A dynamic New Keynesian life-cycle model: Societal aging, demographics, and monetary policy. Journal of Economic Dynamics and Control, 32, 2398–2427. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2007.09.002
- Gerami, A. (2018). Evaluation of multistage stochastic programming asset/liability Management Model with VaR constrain in SSO. (Master's thesis, Islamic Azad University, E-Branch). (in pesian)
- Ghafari Nejad, A. H., Maddah, M., & Sargolzaei, M. (2022). The relationship between political competition, economic growth, and oil revenues in Iran’s provinces. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 30(101), 421-464. https://doi.org/10.52547/qjerp.30.101.421 (in pesian)
- Golab, S., & Bazzazan, F. (2020). The effects of parametric reforms on retirees’ welfare and financial sustainability of the Social Security Organization pension system. Social Welfare Quarterly, 20(76), 237-269. (in pesian)
- Gollier, C. (2008). Intergenerational risk-sharing and risk-taking of a pension fund. Journal of Public Economics, 92(5-6), 1463–1485. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2007.07.008
- Hasanpour, A., Emami, K., & Ezati, M. (2023). Effects of social security resources and expenditures on income inequality in Iran. Quarterly Journal of Economic Modeling, 17(64), 97-114. (in pesian)
- Hosseini, S. R. (2009). Social security and economic development. Journal of Iran Economic Essays: An Islamic Approach, 6(11), 61-82. (in pesian)
- International Monetary Fund. (2017). Assessment of the pension system in the Islamic Republic of Iran (M. Hassan Zadeh, Trans.). Mirmaah Publications. (in pesian)
- Julia, W., Indranarain, R., & Jan, A. (2020). Macroeconomic effects of an ageing population in Mauritius. South African Journal of Economics, 88(4), 551–574. https://doi.org/10.1111/saje.12266
- Karam, P., Muir, D., & Pereira, J. (2010). Macroeconomic effects of public pension reforms. IMF Working Paper.
- Kastelein, P. (2016). Pension fund restoration policy in general equilibrium. [MPhil thesis, Tinbergen Institute].
- Kastelein, P. B., & Romp, W. E. (2020). Pension fund restoration policy in general equilibrium. Macroeconomic Dynamics, 24(7), 1785–1814. https://doi.org/10.1017/S1365100518001049
- Makiyan, S. N., Tavakoliyan, H., & Najafi Farashah, S. M. S. (2020). Examining the impact of direct tax shocks on GDP and inflation in Iran within the framework of a dynamic stochastic general equilibrium model. Financial Economics Quarterly, 13(49), 1-45. (in pesian)
- McCandless, G. (2008). The ABCs of RBCs: An introduction to dynamic macroeconomic models (I. Ebrahimi, Trans.). Monetary and Banking Research Institute. (in pesian)
- Mohagheghzadeh, M., Damankeshideh, M., Momeni Vasalian, H., Afsharirad, M., & Daghighi Asli, A. (2021). Designing a financial sustainability model in the Social Security Organization with a focus on parametric reforms. Applied Economics Journal, 10(34 & 35), 15-29. (in pesian)
- Mokri, F., Zandi, F., Hosseini, S. S., & Khezri, M. (2021). Applying the nonlinear mild transition regression (STR) model in determining the relationship between macroeconomic variables and the financial burden of pension funds for the government. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 29(98), 447-477. (in pesian)
- Momeni, L., & Mardih, M. H. (2022). Examining the concepts and components affecting the financial sustainability of pension funds in Iran. Secretariat of the Board of Trustees of the Social Security Organization and Subsidiary Funds. (in pesian)
- Moslemi, R., & Jalili, T. (2014). Identifying and prioritizing effective factors on facilitating the implementation of the multi-layer retirement system. Iranian Journal of Insurance Research, 3(2), 231-243. https://doi.org/10.22056/ijir.2014.02.09 (in pesian)
- Najafi, H., Damankeshideh, M., & Mohammadi, T. (2021). The effect of macroeconomic variables on the resilience of pension funds and achieving social rights in terms of jurisprudence. Journal of Economic Jurisprudence Studies, 3(2), 77-98. https://doi.org/10.22034/ejs.2021.140726 (in pesian)
- Najafi Nasab, M. H., Rezazadeh, H., & Ghodrati, M. (2014). Investigating the relationship between expenditures of Social Security Organization and Economic growth in Iran. Social Security Quarterly Journal, 13(1), 39-56. (in pesian)
- Nikupour, H. (2007). The Social Security Organization at 1404 horizons. Social Security Quarterly Journal, 9(2), 139-172. (in pesian)
- Raees Jafari Motlagh, R. (2009). A review of the elements having a role in financing in social security insurance funds (case study: the effects of inflation on resources and expenses of social security organization). [Master's thesis, Allameh Tabatabai University]. (in pesian)
- Safari, M. (2018). Sustainability of hybrid private pension plans based on fuzzy cognitive mapping and system dynamics. Iranian Journal of Insurance Research, 7(3), 203-216. https://doi.org/10.22056/ijir.2018.03.05 (in pesian)
- Sin, Y., & Yu, X. (2005). Pension liabilities and reform options for old age insurance. World Bank Working Paper.
- Sobhani, S., Fattaras, M. H., Haji, G. A., & Torkamani, I. (2022). The impact of information and communication technology (ICT) on social security resources in Iran. Quarterly Journal of Economic Modeling, 16(58), 1-17. (in pesian)
- Tavakolian, H., Sarem, M., Taherpoor, J., & Abdollah Milani, M. (2020). Simulating social security flow of funds based on an overlapping generations model. Journal of Economic Research, 20(78), 1-61. https://doi.org/10.22054/joer.2020.12360 (in pesian)
- Tavakolian, H. (2020). Dynamic stochastic general equilibrium model in Iran: Deterministic or Stochastic steady state?. Journal of Economic Research, 55(4),781-812. https://doi.org/10.22059/jte.2021.317990.1008424 (in pesian)
- Teymoura, F. (2023). Examination of the financial sustainability of the Social Security Organization and sensitivity analysis of parametric reforms. Islamic Parliament Research Center, Public Sector Studies Office. Retrieved from https://rc.majlis.ir (in pesian)