بررسی بازنمایی شهر در هزاردستان علی حاتمی در تقابل سنت و مدرنیته

الموضوعات :

سارا لشکری ¹ , سید محمد رشتیان ² , فائزه تقی پور ³

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران /مرکز تحقیقات گردشگری، معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - استادیار، گروه شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران /مرکز تحقیقات گردشگری، معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - استادیار، گروه علوم ارتباطات، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران /مرکز تحقیقات گردشگری، معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , رجب, 1446 تاريخ الإصدار : 29 الأربعاء , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: بازنمایی, سینما, سنت‌گرایی, فضاهای شهری, مدرنیته,

ملخص المقالة :

بسیاری از  مشکلات زندگی  امروزین ما، ریشه در نا‌هماهنگی و نا‌همخوانی میان سنت و مدرنیته و نا‌هنجاری‌های برآمده از آن دارد. آنچه در هزاردستان و دیگر آثار حاتمی با آن مواجه هستیم، تحلیلی است که وی درباره‌ی مناسبات اجتماعی، تاریخی، سیاسی و فرهنگی مردم ایران دارد. وی با درک دقیقی که از گذر ایران به دوران مدرن داشته، معیوب بودن این گذار را در آثار خود به نمایش می‌گذارد. در این پژوهش ما با تحلیلِ مواجهه وی با شهر مدرن و ورود مدرنیته به جامعه ایرانی و مدرنیزاسیون در شهر رو به‌رو هستیم. اینکه مدرن‌شدن در ایران چه معنایی دارد و مدرنیته چه چیزهایی برای ما به ارمغان آورده  است. این مقاله به بررسی تلاقی شهر، جامعه و فرهنگ شهری و فضاهای شهری با سنت گرایی و مدرنیته در سریال هزاردستان علی حاتمی می‌پردازد. بازخوانی اثر وی؛ در‌‌واقع بازخوانی نگرش وی به آن دوران است. این مقاله با استفاده از روش نشانه شناسی، مفاهیم سنتی و مدرن شهرسازی و تأثیر فرهنگی فیلم‌های حاتمی در بازنمایی شهر، جامعه و کالبد شهری را بررسی و  همچنین مطالعه‌ی موردی از مکان‌های کلیدی و بازنمایی‌های نمادین در مجموعه‌ی سریال هزاردستان را ارائه می‌کند و از طریق یک تحلیل جامع، درک گسترده‌تری از اهمیت بازنمایی فضاهای شهری در سینمای ایران ایجاد می‌کند. نتیجه نهایی دستیابی به بیست مورد مفهوم بصری غالب در سریال هزاردستان است که وجه‌ی گذار از جهان سنت به مدرن در شهرِ ایرانیِ بازنمایی‌شده در سریال هزاردستان را نشان می‌دهد.

المصادر:

استفانو، بیانکا. (2000) فرم شهری در جهان عرب: گذشته و حال، نیویورک، نیویورک: تیمز و هادسون.
انزلی، عطا. (2017) «عرفان» در ایران، ریشه‌های صفوی یک مفهوم مدرن، نیویورک: انتشارات دانشگاه کارولینای جنوبی.
بیسیم سلیم، حکیم. (1986) شهرهای اسلامی عربی: اصول ساختمان و برنامه‌ریزی، لندن، انگلستان: روتلج.
خلیلی ماهانی، نجمه؛ (2009) غذای فکر: سنسوریوم سینمای ایران، مجله off screen، جلد 13، شماره 1.
راودراد، اعظم؛ محمودی، بهارک (1390) تصویر شهر تهران در سینمای داستانی ایران (پس از انقلاب)، تحقیقات فرهنگی ایران، دوره چهارم، شماره1. https://doi.org/10.7508/ijcr.2011.13.001
گنون، رنه (1361) سیطره کمیت و علائم آخرالزمان، ترجمه‌ی علی‌محمد کاردان، تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
نصر، سیدحسین (2002) معرفت و معنویت، ترجمه انشاالله رحمتی، تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
نصر، سیدحسین (1386) اسلام سنتی در دنیای متجدد، ترجمه محمد صالحی، تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
نظرپور، محمد؛ صارمی، حمیدرضا (1399) خوانش سنت‌گرایان دینی از شهر با تأکید بر تفکرات سیدحسین نصر، مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، سال سوم، جلد یک، شماره3.
یوسفی‌فر، شهرام (2001) خرد جاویدان، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
Aghajanian, A. (2022). Contemplatives in Conversation: The Theology of Cinema, Part 1. Theology, Religion, and Pop Culture Series.
Agrest, D. (1993). Architecture from without: Theoretical Framings for a Critical Practice. Cambridge: MIT press. 1.
Akbari, A. & Eramsadati, Z. (2021). Metaphorical Semiotics of the Elements of Creating Atmosphere of Persian Traditional Spaces in Ali Hatami's Cinema (Case Study: Love-Stricken Film). 6. 17-32. ttps://doi.org/10.22059/IJAR.2018.69474.
Al-Farabi, A.N. and Walzer, R., (1998). On the Perfect State. Kazi Publication.
Ardalan, N., & Bakhtiar, L. (1973). The Sense of Unity: The Sufi Tradition in Persian Architecture. University of Chicago Press.
Behrens-Abouseif, D. (1992). Islamic Architecture in Cairo: An Introduction. Brill.
Bruijn, J. de (2022، 10 فوریه). ادبیات فارسی . دایره المعارف بریتانیکا . https://www.britannica.com/art/ادبیات-فارسی
Barut, B. (2021). Urban Places Rich in Islam? The Ethos of an Islamic City in the Modern World, Traversing Tradition.
Eco, U. (1980). Function and Sign: Semiotics of Architecture. In Broadbent, Bunt, Jencks, eds. Sign, Symbol and Architecture. New York: John Wiley. 11-70.
Eisenman, p. (1988). En Terror Firma: in Trails of Grotextes, in from being. Absence architecture and philosophy. Pratt journal of architecture 2. New York. Rizzoli.
Foster, H. (1984). Modern Polemics. Perspecta 21. 150.
Ghazarian, R. (2016). Cinema and Culture in Iran, 1900-1980. I.B. Tauris.
Habermas, J. (2007). Modernity-An Incomplete Project, Postmodernism. Routledge.
Iranmanesh, Mohammad & Rasooli, Djavad. (2018). Experience of Urban cape Essence in International Award-Winning Iranian Movies.
Issa, R. (2012). The Art of Iranian Cinema. Tauris Academic Studies.
Karimi, P. (2013). Domesticity and Consumer Culture in Iran: Interior Revolutions of the Modern Era. Routledge.
Naficy, H. (2011). A Social History of Iranian Cinema, Volume 2: The Industrializing Years, 1941–1978. Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822393016
Nasr, S. H. (2007). Islamic Art and Spirituality. State University of New York Press.
Sadr, H. (1999). Contemporary Iranian cinema and its major themes, the national film theatre, the British film institute.
Tapper, R. (2002). The New Iranian Cinema: Politics, Representation and Identity. I.B. Tauris. 45.
Vidler, A. (1990). Theorizing the Unhomely. Newsline 3. No.3.
Vidler, A. (1992). The Architectural Uncanny. Cambridge: MIT press. 79.
Yadollahi, S. (2023) Urban Heritage Planning in Tehran and Beyond, Sequences of Disrupted Spatial-Discursive Assemblage, Cultural Heritage Studies Publisher. https://doi.org/10.14361/9783839471623