ذکر مکان شعر و تاثیر آن در فهم و تفسیر شعر
الموضوعات : Persian language and literature texts
سیدحامد نقدی بیکی
1
,
مجید منصوری
2
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
الکلمات المفتاحية: تفسیر شعر, شعر, تفسیر خودنوشت, مکان سرایش, پیرامتن,
ملخص المقالة :
تفسیر متون ادبی از مباحث مهم نقد ادبی است. دیدگاه‌های نوین مختلف نقد و تفسیر متن، اذعان دارند که خود متن ادبی، می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل تحلیل و تفسیر آن متن باشد. امکانات پیرامتنی یک متن نیز می‌تواند در تحلیل و تفسیر متن موثر باشد. محل سرایش یک شعر توسط شاعر، عاملی است که ممکن است درون متن یک شعر یا به صورت پیرامونی در شعر آمده باشد و ظرفیت‌های تازه‌ای از شعر برای تحلیل و تفسیر بهتر آن به مخاطب ارائه دهد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و بررسی موردی تعدادی از اشعار شاعران معاصر ایران و ادبیات جهان حاکی از این است که ذکر محل سرایش یک شعر توسط شاعر به پنج صورت انجام می‌پذیرد: ذکر مکان به صورت صریح –ذکر مکان به صورت ضمنی –ذکر خرده مکان‌ها که به شمول مکان‌های کلان نیستند –ذکر مسافرت و وسایل نقلیۀ مسافرت به عنوان محل سروده شدن شعر –ذکر مکان‌های خیالی و اساطیری. در این تحقیق علاوه بر ذکر اجمالی اهمیت تفسیر یک متن ادبی، به مسئلۀ تفسیر خودنوشت و ذکر مکان سروده شدن به عنوان عامل تفسیر خودنوشت پرداخته شده است. در ادامه برای هر کدام از پنج دستة ذکر محل سرایش شعر، نمونه‌های شعری از ادبیات معاصر ایران و جهان ارائه شده و به تحلیل هر کدام از آن اشعار بر مبنای دسته‌بندی ذکر مکان سروده شدنشان پرداخته‌ایم. آگاهی از محل سرایش شعر، تفسیر شعر را به جهت نقد دقیق‌تر آن تسهیل می‌کند.
کتاب¬ها
آبراهامیان، یرواند. (1401). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل¬محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی.
ابوت، اچ. پورتر. (1402). سواد روایت، ترجمة رویا پورآذر و نیما م. اشرفی، تهران: اطراف.
احمدی، بابک. (1392). حقیقت و زیبایی، درس¬های فلسفه¬ی هنر، تهران: مرکز.
اخوان ثالث، مهدی. (1388). منتخب اشعار مهدی اخوان ثالث، به گزینش غلامرضا بروسان، مشهد: شاملو.
ایگلتون، تری. (1395). آثار ادبی را چگونه باید خواند، ترجمه محسن ملکی، بهزاد صادقی.، تهران: هرمس.
پالمر، آلن. دابلیو. (1387). فرهنگ تاریخ معاصر، ترجمة عباسقلی غفاری فرد، تهران: نگاه.
پاوند، ازرا. (1393). جاده‌های این سرزمین خالی‌اند، ترجمة مرتضی پاشاپور، تهران: افراز.
تادیه، ژان ایو. (1390). نقد ادبی در قرن بیستم، ترجمة مهشید نونهالی، تهران: نیلوفر.
حقوقی، محمد. (1391). شعر زمان ما (5) نیما یوشیج، تهران: نگاه.
رزم‌آرا، حسینعلی. (1329). فرهنگ جغرافیائی ایران، جلد 3، تهران: دایره جغرافیائی ستاد ارتش.
سپهری، سهراب. (1399). هشت کتاب، تهران: گل آذین.
سیدحسینی، رضا. (1398). مکتب¬های ادبی، دو جلد، تهران: نگاه.
شاملو، احمد. (1398). مجموعه آثار، تهران: نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1398). آیینه¬ای برای صداها، تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1395)، ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1398)، هزارۀ دوم آهوی کوهی، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1394). انواع ادبی، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس. (1398). مکتب¬های ادبی، تهران: قطره.
شمیسا، سیروس. (1393). نگاهی به سپهری، تهران: صدای معاصر.
ضیاءالدینی، علی. (1389). جامعه¬شناسی شعر نیما، تهران: نگاه.
صنعوی، قاسم. (1395). سیری در شعر جهان، فرانسه، تهران: چلچله.
فتوحی، محمود. (1398). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
فرخزاد، فروغ. (1399). دیوان اشعار، به کوشش بهروز جلالی پندری، تهران: مروارید.
فریاد، فریدون. (1388). شعر امروز یونان، تهران: علمی و فرهنگی.
فلوریت، ائوخنیو. (1396). شعر اسپانیا از آغاز تا امروز، ترجمۀ لیلا مینایی، تهران: فنجان.
فوکو، میشل. (1401). مراقبت و تنبیه، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
کالمت، ژوزف لویی آنتوان. (1368). تاریخ اسپانیا، ترجمة امیر معزی، تهران: دنیای کتاب.
گریمال، پیر. (1356). فرهنگ اساطیر یونان و رم، ترجمة احمد بهمنش، دو جلد، تهران: دانشگاه تهران.
میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت. (1395). واژه¬نامه هنر داستان¬نویسی، تهران: مهناز.
یاحقی، محمدجعفر. (1393)، جویبار لحظه¬ها، ادبیات معاصر فارسی نظم و نثر، تهران: جامی.
یانگ، جولیان. (1401). فلسفۀ تراژدی، ترجمة حسن امیری‌آرا، تهران: ققنوس.
یوشیج، نیما. (1399). مجموعۀ کامل اشعار، گردآوری و تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.
مقالات
اکبری، سارا، جزائی، محدثه، و نجف¬زاده، مهدی. (1398). نشانه¬شناسی هویت مکانی در سرزمین فلسطین «مثلث نمادین وطن، خانه و زن در شعر مقاومت». ادبیات دفاع مقدس دانشگاه شاهد، 3(5)، 15-28.
رستم¬پور، رقیه. (1390). تجلیات مکان در شعر عزالدین المناصره. دراسات فی علوم الانسانیه، 18(3) ، 17-31. Doi: 20.1001.1.23834269.1432.18.3.2.8
رؤفی، فریبا، زیرک، ساره، و طهماسبی، فرهاد. (1403). کارکرد گفتمانی مکان در رمان هرس. ادبیات داستانی، 13(1)، (پیاپی 47)، 75-96. Doi: 10.22126/rp.2022.6865.1411
سلطانیان، مجتبی، و هاشمیان، لیلا. (1401). بازیابی هویت زنانه در رمان «احتمالا گم شده‌ام» از سارا سالار با تاکید بر نقد جامعه شناختی تکوینی رمان. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). 16(59)، 418-442.
شاهرخ، مهدی، و فقیه عبداللهی، حمیده. (1399). مکان و کارکردهای معنایی آن در اشعار یحیی سماوی. ادب عربی، 12(4)، 121-142.doi:10.22059/jalit.2020.263664.611956
شریفیان، مهدی، و چهرقانی پرچلویی، رضا. (1391). تاریخ و جغرافیا در شعر پایداری افغانستان. تاریخ ادبیات، 4(1) (پیاپی 68)، 183-197.
فلاحتی، صغرا، شریف عسکری، محمدصالح، و یعقوبی، محمد. (1393). محتواپذیری مکان کنعان و دلالت¬های متعدد آن در اشعار عزالدین المناصره. ادب عربی، 6(2)، 291-312. doi:10.22059/jalit.2015.54211
یعقوبی، محمد، و زارع، رسول. (1395). جلوه¬نمایی مکان طللی در مقدمات شعرجاهلی. کنگره بین المللی زبان و ادبیات، دانشگاه تربت حیدریه، مشهد.
References
Books
Abbout, H. Porter. (2023). Narrative Literacy, Trans. Pourazar, R. & Ashrafi, N.M., Tehran: Atraf [In Persian]
Abrahamian, Yerevan. (2022). Iran between two revolutions, trans. Golmohammadi, A & Fattahi,M, Tehran: Ney [In Persian]
Ahmadi, Babak. (2013). The Text-structure and Textural Interpretion, Tehran: Markaz. [In persian]
Akhavan Sales, Mahdi. (2009). Selected Poems of Mehdi Akhavan sales, selected by Borouzan, G., Mashhad: Shamloo. [In Persian]
Calmet , Joseph Louis Antoine. (1989). History of Spain, Trans Mozi, A.,Tehran: Donyaye Ketab. [In persian ]
Eagleton, Terry. (2014). How To Read Literature, Trans Maleki, M & Sadeghi, B, Tehran: Hermes. [In persian]
Farrokhzad, Forough. (2020). Divan-e Ash'ar (The ollected Poems), ed. Jalali Pandari B., Tehran: Morvarid. [In Persian]
Faryad, Fereydon. (2009). Contemporary Greek Poetry, Tehran: Elm va Farhangi [In Persian]
Florit, Euegnio. (2017). Spanish Poetry from Beginning to Present, Trans. Minaei, L.,Tehran : Fenjan. [In persian]
Fotuhi, Mahmoud. (2019). Rhetoric of Images, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Foucault, Michelle. (2022). Discipline and Punish, Trans. Sarkhosh, N.and Jahandideh, A., Tehran: Ney. [In persian]
Grimal, Pierre. (1977). Encyclopedia of Greek and Roman Myths, Trans. Bahmanesh , A., Two Volumes, Tehran: University of Tehran.[In persian]
Hoghoughi, Muhammad. (2012). Poetry of Our Time (5) Nima Yushij, Tehran: Negah [In Persian]
Mir Sadighi, Jamal, & Mir Sadighi, Maymant. (2016). Glossary of Storytelling Art, Tehran: Mahnaz. [In persian]
Palmer, Alan.W. (2008). Culture of Contemporary History, Trans. Ghafari Fard, A., Tehran: Negah [In Persian]
Pound, Ezra. (2014). The Roads of This Land Are Empty, Trans. Pashapour, M., Tehran: Afraz [In Persian]
Razmaara, Hossein Ali. (1950). Geographic Dictionary of Iran, Volume 3, Tehran: Geography Circle of Army Headquarters. [In Persian]
Sanavi, Qasim. (2016). A Journey through World Poetry: France, Tehran: Chalcheleh. [In Persian]
Sepehri, Sohrab. (2020). Eight Books, Tehran: Gol Azin. [In Persian]
Seyed Hosseini, Reza. (2019). Literary Schools, Two Volumes, Tehran: Negah. [In Persian]
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. (2016). Eras of Persian Poetry, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. (2019). A Mirror for Voices, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Shafiei Kadkani, Mohammad Reza. (2019). The Second Millennium of the Mountain Goat, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Shamisa, Syrus. (2014). A Look at Sepehri, Tehran: Sedaaye Mo'aser. [In Persian]
Shamisa, Syrus. (2015). Literary Genres, Tehran: Mitra. [In in Persian]
Shamisa, Syrus. (2019). Literary Schools, Tehran: Ghatreh. [In Persian]
Shamlou, Ahmad. (2019). Collected Works, Tehran: Negah. [In Persian]
Tadié, Jean-Yves. (2011). Literary Criticism in the Twentieth Century, Trans. Noonehali, M., Tehran: Niloufar. [In Persian]
Yahaghi, Mohammad Jaafar. (2014). Waterway of Moments : Contemporary Persian Literature in Verse and Prose ,Tehran : Jami .[ In persian]
Young, Julian . (2022). Philosophy of Tragedy, Trans. Amiri Ara, H., Tehran: Ghoghnous. [ In persian]
Yushij, Nima. (2020). Complete Collection of Poems, Compiled and Edited by Tahbaz , S.,Tehran: Negah. [In persian]
Ziaoddini, Ali. (2010). Sociology of Nima's Poetry, Tehran: Negah. [In Persian]
Articles
Akbari, S, Jazai, M., & Najafzadeh, M. (2019). The Semiotics of Place Identity in Palestine: The Symbolic Triangle of Homeland, Home, and Woman in Resistance Poetry. Sacred Defense Literature, 3(5), 15-28. [In Persian]
Falahati, S., Sharif Asgari, M.S., & Yaqoubi, M. (2014). The Contentfulness of Place Canaan and Its Multiple Implications in the Poetry of Izz al-Din al-Manasrah. Arabic Literature, 6(2), 291-312. [In Persian]
Rostampour, R. (2011). Manifestations of Place in the Poetry of Izz al-Din al-Manasrah. Human Sciences Studies, 18(3), 17-31. [In Persian]
Roufi, F., Zirek, S., & Tahmasebi, F. (2024). The Discursive Function of Place in the Novel "Hars". Fictional Literature Research, 13(1), (Issue 47), 75-96. [In Persian]
Shahrokh, M., & Faqih Abdollahi, H. (2020). Place and Its Semantic Functions in the Poetry of Yahya Samavi. Arabic Literature, 12(4), 121-142.
Sharifian, M., & Chahrokhani Parchaluyi, R. (2012). History and Geography in the Poetry of Resistance in Afghanistan. Literary History, 4(1), (Issue 68), 183-197. [In Persian]
Soltaniyan, M., & Hashemian, L. (2022). Recovering Feminine Identity in the Novel "I Might Be Lost" by Sara Salar with Emphasis on Sociological Critique of the Novel. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 16(59), 418-442. [In Persian]
Yaqoubi, M., & Zarei, R. (2016). The Manifestation of Golden Place in the Introductions to Pre-Islamic Poetry. International Congress on Language and Literature, University of Torbat Heydarieh, Mashhad. [In Persian]
