کاربست تحلیل پوششی داده ها به منظور رتبه بندی شرکت های بازاریابی شبکه ای

الموضوعات :

حمزه کریمی ¹ , سحر شعبانی چافجیری ²

1 - گروه مدیریت صنعتی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران
2 - گروه مدیریت فناوری اطلاعات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 23 الجمعة , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 07 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: کارایی, مدل تحلیل پوششی داده ها, مدل CCR, مدل اندرسون و پیترسون (AP), بازاریابی شبکه ای.,

ملخص المقالة :

این روزها بحث بازاریابی شبکه­ای (چند سطحی) فراوان شده است و نوجوانان و جوانان زیادی پای به این عرصه می­گذارند. با وارد شدن این افراد به عرصه بازاریابی شبکه­ای به نوعی خانواده­ی آنان نیز با این موضوع درگیر و خود آنان نیز به­نحوی وارد این کار می­شوند. قدمت بازاریابی شبکه ای در ایران حدود 10 سال است و اگر نگاهی به آمار فروش مستقیم در دنیا داشته باشیم می‌بینیم که کشورمان سهم ناچیزی از آمار کل فروش مستقیم دنیا را به خود اختصاص داده است و این خود گویای نوپا بودن این شیوه در کشورمان می باشد و با توجه به جمعیت جوان کشور و نیاز مبرم به اشتغال‌زایی، بازاریابی شبکه‌ای به عنوان یک پدیده مفید مطرح است. هدف از این تحقیق، شناسایی شاخصها و رتبه­بندی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای براساس تحلیل پوششی داده­ها بوده است. پس از بررسی­ها و مطالعات اولیه و نظرسنجی از خبرگان، کارشناسان و شاغلین این حوزه، 30 زیرمعیار کلیدی شناسایی و در 7 شاخص اصلی تعداد بازاریابان، هزینه­های جاری، تنوع اقلام کالایی، درآمد، اخطار، هشدار و شکایات دریافتی، میزان فروش کالا، میزان کالاهای پس گرفته شده تقسیم شدند. سپس سلسله مراتب این شاخص­ها طرح و درجه اهمیت هریک از آنها طبق اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. در این پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده­ها در فضای بهینه­سازی استوار به بررسی و مقایسه کارایی نسبی 36 شرکت فعال در بازاریابی شبکه­ای پرداخته شده و بر این اساس شرکت­های کارا و ناکارا مشخص و رتبه بندی شدند. همچنین از دو مدل پایه DEA، از مدل (CCR) و سپس با استفاده از روش اندرسون و پیترسون برای رتبه­بندی استفاده گردید. نتایج نشان داد در میان شاخصهای مورد بررسی، میزان کالاهای بازپس گرفته شده ی شرکت، بالاترین درجه اهمیت و تعداد بازاریابان کمترین میزان اهمیت را دارا بودند.

المصادر:

آینه، معصومه و محمودیان، یعقوب. (1399). بازاریابی شبکه¬ای و تاثیر آن در تحقق اقتصاد مقاومتی. اقتصاد اسلامی، 79، 2079-238. #
اصغری، جمشید. فقیه، صديقه سادات. (1387). بررسي علمي و حقوقي بازاريابي شبکه¬ای. تهران: مجد.#
حائری، محمدحسن. لشکری، محمد و سعیدی¬میرک¬محله، سمیرا. (1392). نسبت¬سنجی بازاریابی شبکه¬ای با عقود معین و غیرمعین. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 14(1)، 79-100.#
رحیمی، محمدمهدی(1400). نگرشی نو به شرکتهای هرمی و بازاریابی شبکه ای نوین، پنجمین کنفرانس بین المللی و ملی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق. 807-814#
رشیدی¬حکم¬آبادی، مرتضی. (1399). ابعاد فقهی بازاریابی شبکه¬ای. پژوهش و مطالعات اسلامی، 2 (10)، 36-54. #
رضوانی، آرمین. دکامینی، فاطمه و صلواتچی، ندا (1400) تاثیر بازاریابی شبکه ای بر ابعاد برند با درنظر گرفتن نقش نوآوری سازمانی. مجله منابع و سرمایه انسانی 119-139#
روحاني، علي. (1394). کاوش فرايندهای اجتماعي چگونگي شکل¬گیری عواطف نسبت به مهاجرين افغان مقیم شهر شیراز با ارائۀ يک نظريه زمینه¬ای. رسالۀ دکتری جامعه¬شناسي، دانشکدۀ اقتصاد، مديريت و علوم اجتماعي شیراز.#
شفیعی، سبا. لولویی، کیوان و طهرائیان، تینا. (1395). بررسی بازاریابی شبکه¬ای یا نتورک مارکتینگ در ایران. هفتمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت ،https://civilica.com/doc/536049 #
عطارزاده، سعید. جلیلیان، مهدی و ساریخانی، عادل. (1392). بازاریابی شبکه¬ای در فقه و حقوق کیفری ایران. فصلنامه پژوهش¬های فقه و حقوق اسلامی، 10(34)، 59-84. #
غیاثیان، علی(1400). ارائه مدل توسعه سرمایه فکری در بازاریابی شبکه ای با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و تکنیک ISM . مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 23-41 #
فرشادبخت، فرامرز. خدادادحسینی، سیدحمید و کردنائیج، اسدالله. (1391). طراحی مدل عوامل موثر در جذب افراد به شرکت¬های هرمی براساس نظریه نشر نوآوری. کارگاه، 5(19)، 52-77. #
قیصری، کیوان و جلیلوند، فرامرز. (1386). تخمین هزینه نهایی استفاده از زیرساختار شبکه راه¬آهن ایران با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی. پژوهشنامه حمل¬و¬نقل، 2، 145-155. #
لشکری¬زاده، مریم. (1398). تاثیر بازاریابی شبکه¬ای بر مسئولیت مالیاتی شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. فصلنامه راهبرد اقتصادی، 8(28)، 41-65. #
مسرور، غلامعلی. نژاد زاده، حمید و عابد نژاد، مسعود. (1395). بازاریابی شبکه¬ای بایدها و نباید ها، آیا می تواند یک منبع درآمد باشد ( مطالعه دربررسی شرایط در کشور ایران می باشد). دومین کنفرانس بین¬المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، رشت،https://civilica.com/doc/625924 #
مصباحی¬مقدم، غلامرضا. آقاجانی معمار، احسان. عظیم¬زاده¬آرانی، محمد و میسمی، حسین. (1390). بازاریابی شبکه¬ای و فعالیت شرکت¬های هرمی از دیدگاه فقهی-اقتصادی. فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی، 3(2)، 31-58. #
میرزایی، خلیل. (1394). پژوهش، پژوهش¬گری و پژوهشنامه¬نویسی، تهران: جامعه¬شناسان.
میرمحمدصادقی، حسین گرایلی، محمدباقر. (1393). تحلیل فعالیت شرکت¬های هرمی از منظر حقوق کیفری اختصاصی. آموزه¬های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 77، 27-51. #
ندرلو، بهنام و غلامیان، المیرا. (1396). توسعه الگوی بازاریابی شبکه¬ای و راهکارهای پیشرفت آن در ایران مطالعه موردی شرکت بازاریابان ایران زمین. ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(1)، 23-38. #
ویسی، سیمین. انتظاری، اردشیر. ذکایی، سعید و تاج¬مزینانی، علی¬اکبر. (1400). دیدگاه‌های جوانان درباره عدالت در فضای مجازی فارسی‌زبان (سنخ‌ها، استراتژی‌ها و پیامدها)، فصلنامه علوم اجتماعی http://dx.doi.org/10.22054/qjss.2022.62618.2428. #

References
Albaum, G., Peterson, R. A. (2011). Multilevel (network) marketing: An objective view. The Marketing Review, 11, 4, 347-361.Harris, L. (2014). Instructional leadership perceptions and practices of elementary school leaders [Unpublished doctoral dissertation]. University of Virginia.
Chen, S., Sun, Z., Tang, S., & Wu, D. (2011). Government intervention and investment efficiency: evidence from China. J. Corp. Finance 17 (2), 259–271.
Dai, F., Stephen, T. T., & Karen, Y. W. (2016). Network Marketing Businesses and Chinese Ethnicity Immigrants in Australia, Journal of Small Business Management. Doi: 10.1111/jsbm.12244.
Grob, C., Vriens, D. (2019).The Role of the Distributor Network in the Persistence of Legal and Ethical Problems of Multi-level Marketing Companies. Journal of Business Ethics, 156, 333-355. DOI 10.1007/s10551-017-3556-9.
Herbig, P., Yelkurm, R. (2008). A Review of the Multilevel Marketing Phenomenon. Journal of Marketing Channels, 6:1, 17-33, DOI: 10.1300/J049v06n01_02.
Hiranpong, R., Decharin, P., & Thawesaengskulthai, N. (2016). Structural equation modeling of a potentially successful person in network marketing, Kasetsart Journal of Social Sciences (2016), http://dx.doi.org/10.1016/ j.kjss.2016.01.009.
Pratt, M., Rosa, J. A. (2003). Transforming work-family conflict into commitment in network marketing organizations, The Academy of Management Journal, 46(4), 395-418. DOI: 10.2307/30040635.
Rezvani, M., Ghahramani, S., & Haddadi, R. (2017). Network Marketing Strategies in Sale and Marketing Products Based on Advanced Technology in Micro-Enterprises, International Journal of Trade, Economics and Finance, 8(1), 32-37.

نص كامل:



 

Applied Research in Sustainable Industry Management

Original Research Article/ Vol.01, No.02, Summer 2024, P:133-151

 

 

Application of Data Envelopment Analysis in order to Identify Indicators and Rank Network Marketing Companies

Hamzeh Karimi ¹ Sahar Shabani ²

 

Received: 11/03/2024             Accepted: 20/06/2024

Abstract

These days there is a lot of talk about network marketing (multi-level) and many teenagers and young people are entering this field. When these people enter the field of network marketing, their families are also involved with this issue and they themselves are also involved in this work in a way. The history of network marketing in Iran is about 10 years, and if we look at the statistics of direct sales in the world, we see that our country accounts for a small share of the total direct sales statistics of the world, and this shows that this method is new in our country. And considering the country's young population and the urgent need for employment, network marketing is considered as a useful phenomenon. The purpose of this research was to identify indicators and rank network marketing companies and data envelopment analysis. After preliminary studies and surveys of experts, papers and workers in this field, 30 key sub-criteria were identified and in 7 main indicators, the number of marketers, current costs, variety of items, income, warnings, warnings and complaints received, amount. The sales of goods were divided by the amount of withdrawn goods. Then, the order of these indicators was determined and the degree of each of them was determined by the principles of the hierarchical analysis process. In this research, the relative efficiency of 36 companies active in network marketing is examined and compared using the data envelopment analysis technique in the stable optimization space, and based on this, effective and ineffective companies were identified and ranked. Also, two basic DEA models were used, from the (CCR) model and then using the Anderson and Peterson method for ranking.

Keywords: Efficiency, Data Envelopment Analysis Model, CCR Model, Anderson and Peterson (AP) Model, Network Marketing.

 

 

 

                              نشريه علمی پژوهش­هاي کاربردی در مدیریت صنعت پایدار 

 

کاربست تحلیل پوششی داده ها به منظور رتبه بندی شرکت های بازاریابی شبکه ای

حمزه کریمی³،  سحرشعبانی⁴

تاریخ دریافت: 21/12/1402                    تاریخ پذیرش: 31/03/1403

 

چکیده

این روزها بحث بازاریابی شبکه­ای (چند سطحی) فراوان شده است و نوجوانان و جوانان زیادی پای به این عرصه می­گذارند. با وارد شدن این افراد به عرصه بازاریابی شبکه­ای به نوعی خانواده­ی آنان نیز با این موضوع درگیر و خود آنان نیز به­نحوی وارد این کار می­شوند. قدمت بازاریابی شبکه ای در ایران حدود 10 سال است و اگر نگاهی به آمار فروش مستقیم در دنیا داشته باشیم می‌بینیم که کشورمان سهم ناچیزی از آمار کل فروش مستقیم دنیا را به خود اختصاص داده است و این خود گویای نوپا بودن این شیوه در کشورمان می باشد و با توجه به جمعیت جوان کشور و نیاز مبرم به اشتغال‌زایی، بازاریابی شبکه‌ای به عنوان یک پدیده مفید مطرح است. هدف از این تحقیق، شناسایی شاخصها و رتبه­بندی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای براساس تحلیل پوششی داده­ها بوده است. پس از بررسی­ها و مطالعات اولیه و نظرسنجی از خبرگان، کارشناسان و شاغلین این حوزه، 30 زیرمعیار کلیدی شناسایی و در 7 شاخص اصلی تعداد بازاریابان، هزینه­های جاری، تنوع اقلام کالایی، درآمد، اخطار، هشدار و شکایات دریافتی، میزان فروش کالا، میزان کالاهای پس گرفته شده تقسیم شدند. سپس سلسله مراتب این شاخص­ها طرح و درجه اهمیت هریک از آنها طبق اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. در این پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده­ها در فضای بهینه­سازی استوار به بررسی و مقایسه کارایی نسبی 36 شرکت فعال در بازاریابی شبکه­ای پرداخته شده و بر این اساس شرکت­های کارا و ناکارا مشخص و رتبه بندی شدند. همچنین از دو مدل پایه DEA، از مدل (CCR) و سپس با استفاده از روش اندرسون و پیترسون برای رتبه­بندی استفاده گردید. نتایج نشان داد در میان شاخصهای مورد بررسی، میزان کالاهای بازپس گرفته شده ی شرکت، بالاترین درجه اهمیت و تعداد بازاریابان کمترین میزان اهمیت را دارا بودند.

واژگان کلیدی: کارایی، مدل تحلیل پوششی داده­ها، مدل CCR، مدل اندرسون و پیترسون (AP)، بازاریابی شبکه­ای.

 

1.‌ مقدمه

امروزه بازار و منطق سودمحوری آن به جزئي لاينفک از زندگي بسیاری از انسان­ها دراکثر کشورهای جهان تبديل شده است. اين وضعیت با به هم­پیوستگي­ها و پیچیدگي­های اقتصادی، سیاسي، اجتماعي و فرهنگي جوامع معاصر درهم­آمیخته است و سبک­های جديدی از داد و ستد را متجلي مي­سازد که انديشه­های فرهنگي و رفتار اقتصادی خاص خود را همراه مي­آورد. به­گونه­ای منطق بازار آزاد در تمامي حوزه­های اجتماعي نیز سیطره يافته است (روحانی و حاجی­حیدری، 1397).

سبکي از بازاريابي، که به بازاريابي شبکه­ای معروف است که در واقع نوعي از بازاريابي است که تکیۀ اصلي آن بر عوامل و معاملات به هم پیوسته در يک شبکه است. بازاريابي شبکه­ای در حدود يک قرن قبل مطرح شد و از همان زمان با کشف قابلیت­های بي­شمار آن، عدۀ کثیری از افراد سودجو و منفعت­طلب را به استفادۀ سوء از اين سبک تجارت در سراسر دنیا واداشت. همین امر اتفاقات مشابهي را در ساير کشورها رقم زد (اصغری و فقیه، 1387).

در کشورهاي پیشرفته براي کاهش آسیب­هاي اجتماعی ناشی از سوءاستفاده و کلاهبرداري در این زمینه و استفاده از ثمرات مطلوب آن، قوانینی تدوین شده است که شکل قانونی آن را از شکل غیرقانونی آن مجزا می­کند. همانطور که پیشتر اشاره شد، این فعالیت در ایران در اواخر دوران بلوغ خود به سر می‌برد و حال که از تهدیدات شرکت‌های هرمی فاصله گرفته‌ایم با ایجاد و ارائه راه‌کارهای مناسب زمان خوبی برای اعمال سیاست‌هایی به‌منظور ارتقاء کیفیت خدمات ارائه ‌شده در این اکوسیستم است. یکی از عوامل تسهیل‌کننده در این زمینه تدوین و اجرای برنامه رتبه‌بندی شرکت‌ها بر پایه عناصری است که به افزایش سطح رقابت منجر می‌شوند. در این خصوص شناسایی عوامل مؤثر بر آن و شناسایی اهمیت و رتبه هر یک از این عناصر می‌تواند به افزایش سطح کیفی کالا و خدمات در این اکوسیستم کمک خواهد کرد. محققین در پی پاسخ به این سوال بوده­اند که: شناسایی شاخص‌ها و رتبه‌بندی شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای بر اساس تحلیل پوششی داده‌ها چگونه است؟

2.‌ مروری بر ادبیات

این روزها بحث بازاریابی شبکه­ای (بازاریابی چند سطحی) بسیار فراوان شده است و نوجوانان و جوانان زیادی پای به این عرصه می­گذارند با وارد شدن این افراد به عرصه بازاریابی شبکه­ای به نوعی خانواده­ی آنان نیز با این موضوع درگیر می­شوند و خود آنان نیز به­نحوی وارد این کار می­شوند. این صنعت اولین بار در سال 1372 بکار گرفته شد و امروزه این تجارت با بیش از 40 سال قدمت توانسته شرکتهای بزرگ و مطرح را در جهان تشویق کند تا از این روش برای فروش محصولاتشان استفاده نمایند (ندرلو و غلامیان، 1396).

طی دهه گذشته، به تدریج تعدادي از این شرکت­ها وارد بازار ایران نیز گردیدند. جدید بودن مبحث بازاریابی شبکه­اي در کشور و عدم آشنایی مسئولین و مردم با این موضوع از یک سو و عدم وجود قوانین و مقررات مناسب از سوي دیگر، باعث بروز مشکلات اجتماعی در این زمینه در کشور گردیده است. نکته قابل توجه این است که مشکلات ایجاد شده در ایران، در بسیاري موارد، مشابه مشکلاتی است که در سایر کشورهاي دنیا قبلاً اتفاق افتاده است (مصباحی­مقدم و همکاران، 1390).

تدوین و اجرای برنامه رتبه‌بندی شرکت‌ها بر پایه عناصری است که به افزایش سطح رقابت منجر می‌شوند. در این خصوص شناسایی عوامل مؤثر بر آن و شناسایی اهمیت و رتبه هر یک از این عناصر می‌تواند به افزایش سطح کیفی کالا و خدمات کمک خواهد کرد. به همین دلیل در این پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای بر اساس مدل تلفیقی تصمیم‌گیری چند شاخصه و تحلیل پوششی داده‌ها به‌عنوان راهکار اجرایی و مدلی در جهت کاهش مشکلات و موانع و ایجاد نظارت هرچه بیشتر این حوزه، مدنظر قرارگرفته است. با عنایت به مراتب فوق و با توجه گرایش روزافزون به این نوع تجارت، نظارت صحیح و کارآمد بر روند فعالیت این شرکت­ها و شعب آنان با مشارکت سازمانی و ادارات صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور و سایر اعضاء عضو کمیته نظارت به عنوان بازوی نظارتی میسر خواهد گردید.  در ادامه به خلاصه­ای از پژوهشهایی که در این حوزه صورت گرفته است، اشاده شده است.

رضوانی و دکامینی(1400) تاثیر بازاریابی شبکه ای بر ابعاد برند با در نظرگرفتن نقش نوآوری سازمانی را بررسی کرده اند. غیاثیان (1400) به ارائه مدل توسعه سرمایه فکری در بازاریابی شبکه ای با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و تکنیک ISM پرداخته است.

رحیمی (1400) در پژوهشی به نگرشی نو به شرکت های هرمی و بازاریابی شبکه ای نوین پرداخته است. آینه و محمودیان (1399) بازاریابی شبکه‌ای و تاثیر آن بر تحقق اقتصاد مقاومتی از دیدگاه اساتید گروه مدیریت بازرگانی، اقتصاد و همچنین کارکنان شرکت‌های دارای بازاریابی شبکه‌ای را بررسی کردند. رشیدی­حکم­آبادی (1399) در طی پژوهشی ابعاد فقهی بازاریابی شبکه­ای واکاوی کرده است.

لشکری­زاده (1398) در پژوهشی تاثیر بازاریابی شبکه­ای بر مسئولیت مالیاتی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را مورد بررسی قرار داد.

روحانی و حاجی­حیدری (1397) پژوهشی با عنوان اقتدار کاریزماتیک مدرن، مردم نگاری انتقادی از راهبردهای اقناع اقتداگرایانه/ ابزارنگارانه سودمحور در شرکتهای بازاریابی شبکه­ای انجام داده­اند.

ندرلو و غلامیان (1396) در پژوهشی به موضوع بازاریابی شبکه­ای پرداخته­اند و بیان داشتند که شیوه­ی بازاریابی شبکه­ای چند سالی است که وارد کشورمان شده است و به روشی بسیار جذاب و پر طرفدار برای بسیاری از جوانان و نوجوانان کشور برای کسب درآمد شده است. شفیعی و همکاران (1395) پژوهشی با هدف کسب اطلاعات درباره­ی بازاریابی شبکه­ای و بررسی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای در ایران و میزان استقبال مردم ازنتورک مارکتینگ انجام داده­اند.

مسرور و همکاران (1395) در پژوهشی باید و نبایدهای بازاریابی شبکه­ای را بررسی کردند.

میرمحمدصادقی و گرایلی (1393) فعالیت شرکت­های هرمی را از منظر حقوق کیفری اختصاصی تحلیل کردند.

عطارزاده و همکاران (1392) در پژوهشی بازاریابی شبکه­ای در فقه و حقوق کیفری در ایران را مورد بررسی قرار دادند.

حائری و همکاران (1392) بازاریابی شبکه­ای با عقود معین و غیرمعین را نسبت­سنجی نمودند.

فرشادبخت و همکاران (1391) عوامل موثر در جذب افراد به شرکت­های هرمی شناسایی و بررسی کردند.

مصباحی­مقدم و همکاران (1390) در پژوهشی بازاریابی شبکه­ای و فعالیت شرکت­های هرمی از دیدگاه فقهی- اقتصادی را مورد بررسی قرار دادند.

گروب و ورینس  (2017) در پژوهشی نقش شبکه توزیع­کننده و مشکلات حقوقی و اخلاقی شرکت­های بازاریابی چندسطحی را مورد بررسی قرار داده است.

رضوانی و همکاران (2017) استراتژی­های بازاریابی شبکه­ای در فروش و بازاریابی محصولات مبتنی بر فناوری پیشرفته در شرکت­های خرد را ارائه کرده­اند.

هیرانپُنگ و همکاران  (2016) در پژوهشی یک مدل معادله ساختاری را به منظور تشریح مشخصه­های یک فرد بالقوه موفق در بازاریابی شبکه­ای ارائه داده است.

دای و همکاران   (2016) در مطالعه­ای شرکت­های بازاریابی شبکه­ای و مهاجران قومیتی چینی در کشور استرالیا را بررسی کردند.

چن و همکاران  (2011) در مقاله­ای تحت عنوان "فرار از مالیات در الگوی رشد درون رو و ساختار بازاریابی شبکه­ای" در این الگو دولت نرخ مالیات مطرح شده توسط چن نرخ مالیات، فرار از مالیات و رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است و آن­ها را با نظام­های اقتصادی همانند دیگر مقایسه می­کند.

آلبوئم و پترسون  (2011) در پژوهشی بازاریابی چندسطحی (شبکه­ای) را واکاوی کرده­اند.

هربیگ ویلکورم  (2008) در پژوهشی پدیده­ی بازاریابی شبکه­ای را واکاوی کرده­اند

پرات و رُزا  (2003) پژوهشی با عنوان تبدیل تعارض کار – خانواده به تعهد در سازمان­های بازاریابی شبکه­ای  انجام داده­اند.

 

3. روش پژوهش

این تحقیق از نظر هدف کاربردی بوده است. پژوهش کاربردی، پژوهشی است که با استفاده از نتایج بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روش­ها، ابزار، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می­شود (میرزایی، 1394). به دلیل استفاده از داده­های کمی و کیفی در این تحقیق، متغیرها به صورت ترکیبی می­باشند و به لحاظ زمان مقطعی است و از داده­های گذشته­نگر استفاده می­شود.

قلمرو مکانی پژوهش جهت تأمین جامعه آماری، انتخاب نمونه و جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات و آزمون فرضیات شرکت­های بازاریابی رسمی و قانونی بوده است. ازنظر قلمرو زمانی این پژوهش شامل یک دوره یک­ساله از سال 1400 تا 1401 می‌باشد.

مراحل اجرای این تحقیق به صورت زیر بیان می شود:.

1-       شناسایی شاخص­های موثر در بازاریابی شرکت­های دیجیتالی

2- غربالگری شاخص­های جمع­آوری شده براساس نظر خبرگان

3- وزن­دهی نمودن شاخص­ها و اولویت­بندی آن­ها بر اساس تکنیک­های تصمیم­گیری چند شاخصه

4- تعیین نمره کارایی شرکت­ها با معرفی متغیرهای وروردی و خروجی براساس مدل تحلیل پوششی داده­ها

5- رتبه­بندی نهایی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای براساس تکنیک تحلیل پوششی داده­ها

جامعه آماری بر اساس قلمرو تحقیق انتخاب گردیده و شامل کلیه شرکت‌های بازاریابی شبکه­ای است که در دوره‌ای یک­ساله از 1400 فعالیت داشته‌اند، بوده است.

در این تحقیق جمع­آوری داده­ها با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی AHP یا تحلیلی سلسله مراتبی محقق ساخته و چک­لیست تهیه داده­ای مرتبط جهت اجرای مدل تحلیل پوششی داده­های محقق ساخته و همچنین به­منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه­ای که شامل پایان­نامه­ها و مقالات پیشین، کتب انگلیسی و فارسی مرتبط و همچنین استفاده از اینترنت بوده است.

در این تحقیق روایی با توجه به نظر خبرگان تائید شد. پایایی شاخص­ها و پرسشنامه مرتبط با AHP از طریق محاسبه نرخ ناسازگاری تعیین شده است. همچنین برای تحلیل داده­ها از روش­های AHP ، CCR  و AP  بهره برده­ایم.

فرایند تحلیلی سلسله مراتبی یا به اختصار AHP،  ابزاری ریاضی برای حل مسئله‌هایی است که در اواخر سال‌های 1990 و اوایل 2000 میلادی، در بین محققین حوزه مدیریت مورد توجه قرار گرفت. روش AHP پس از درک ساختار یک مسئله و مواجه شدن با موانع واقعی مدیران هنگام حل آن، ایجاد شد. در حقیقت AHP، ساختاری برای حل مسائلی است که باید به صورت تحلیلی حل شوند ولی متاسفانه شکلی لایه لایه دارند. مبدع این روش، توماس ساعتی، ریاضی‌دان آمریکایی عراقی‌تبار است. اگر چه AHP یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های موجود در زمینه علوم مدیریت و تحقیقات عملیاتی است، اما پیچیدگی استفاده از این ابزار کاربرد آن را دشوار می‌کند. خوشبختانه ابزارهای نرم افزاری ساخته شده‌اند که بخش پیچیده ریاضیات را خودکار می‌کنند. 

 

4.‌ برآورد مدل و تجزیه و تحلیل یافته‌ها

نتایج حاصل از ارزش­دهی و اولویت­بندی هریک از معیارها و زیرمعیارهای تاثیرگذار بر بازاریابی شبکه­ای در کشور که حاصل تصمیم­گیری گروهی توسط کارشناسان مرتبط است در شکل­های 1 و 2 ارائه می­گردد. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که از نگاه کارشناسان، مدیران و شاغلین در این حوزه مهم­ترین شاخص­های اصلی تاثیرگذار بر بازاریابی شبکه­ای به ترتیب اهمیت عبارتند از: میزان کالاهای باز پس گرفته شده­ی شرکت  با وزن و اهمیت بالا، درآمد، تعداد فروش کالا در بین مشتریان نهایی شرکت، تنوع اقلام کالایی، اخطار، هشدار و شکایات دریافتی، هزینه­های جاری و در نهایت تعداد بازاریابان با وزن و اهمیت کمتر. نتایج همچنین نشان می­دهد از میان زیرشاخص­های تاثیرگذار، دو زیرشاخص میزان کالاهای باز پس گرفته شده­ی شرکت و درآمد به ترتیب از بیشترین وزن و اهمیت برخوردار هستند. بر پایه اصول روش AHP، نسبت ناسازگاری کلی باید کمتر از 1/0 باشد. با توجه به نتایج به دست آمده نسبت ناسازگاری کلی ماتریس­ها 04/0 است که نشان­دهنده ثبات و سازگاری بالای نتایج است.

شکل 1. اولویت­بندی شاخص­های اصلی درختواره تصمیم­گیری نسبت به هدف مطالعه

 

                     

 

شکل 2. ارزش وزنی زیرشاخص­ها و اولویت­بندی آن­ها

 

 

انتخاب ورودی­ها و خروجی برای سنجیدن کارایی به طور کامل مورد اتفاق نظر همه کارشناسان نیست و به عبارتی هر عامل را می­توان بر اساس تاثیرگذاری آن به عنوان ورودی و خروجی در مدل تحلیل پوششی داده­ها در نظر گرفت. با توجه به رابطه زیر:

(تعداد خروجی­ها + تعداد ورودی­ها ) 3 ≤ تعداد واحدهای مورد ارزیابی

و اینکه تناسب بین تعداد پارامتر ورودی و خروجی یک مدل⁵ و تعداد واحدهای تصمیم­گیرنده که در مدل­ها، خود آنها مورد ارزیابی قرار می­گیرند، از معیار بسیار مهمی در تحویل و ارائه نتایج معتبر می­باشد. چنانچه در ارزیابی­هایی که توسط مدل­های استاندارد DEA  صورت می­گیرد، تعداد مجموع پارامترهای ورودی و خروجی در مقایسه با تعداد واحد های تصمیم­گیرنده⁶ زیاد باشد، نتایج به دست آمده از اجرای مدل­هایDEA ، اطلاعات مفیدی را در اختیار ارزیاب قرار نخواهد داد و اغلب واحدها به عنوان واحدهای کارا معرفی خواهد شد [9].

در رابطه با بازاریابی شبکه­ای عوامل زیادی تاثیرگذار می­باشند که از جمله می­توان قوانین دولتی،گروه­های ذینفع، تکنولوژی را نام برد. بنابراین با توجه به نکات فوق و مشورت با اساتید و مصاحبه و گفتگوهای به عمل آمده با کارشناسان بازاریابی بالاخص بازاریابی شبکه­ای و درنظر گرفتن مقالات و مطالعات انجام گرفته در خارج از کشور، محققین به این نتیجه رسیدند که برای انجام این تحقیق از 3 متغیر ورودی و 4 متغیر خروجی برای ساخت مدل DEA  استفاده نمایند که به شرح زیر می­باشد:

متغیر های ورودی: تعداد بازاریابان، هزینه­های جاری،        تنوع اقلام کالایی

متغیرهای خروجی: درآمد، تعداد فروش کالا در بین مشتریان نهایی شرکت،        میزان کالای بازپس­گرفته­ شده­ی  شرکت، اخطار، هشدار و شکایات دریافتی.

  در این تحقیق با به کارگیری مدل مضربی CCR ورودی محور به ارزیابی کارایی نسبی و رتبه­بندی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای پرداخته شده است. لازم به ذکر است که این مدل بر اساس بازه ثابت به مقیاس می­باشد. باتوجه به تعداد شرکت­های تحت بررسی که 36 شرکت می­باشد، باید 36 مدل LP  نوشته شود و حل شود.

همانطور که در جدول(1) مربوط به شرکت­های بازاریابی شبکه­ای مشاهده می­شود 17 شرکت به ترتیب بالاترین ارزش کاری یعنی عدد یک را بدست آورده­اند و به عنوان شرکت­های کارا قرار گرفته­اند و شرکت­های ( 14، 19، 34، 23) دارای کمترین ارزش کارایی می­باشند. همچنین میانگین ارزش­های کارایی بدست آمده، 76515655/0 می­باشد و تعداد 15 شرکت دارای درجه کارایی بیش از متوسط می­باشند که نشان می­دهد شرکت­های تحت مطالعه عملکرد متوسطی را براساس این مدل داشته­اند.

جدول (1) نتایج رتبه­بندی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای با مدل CCR

شرکت­های بازاریابی شبکه­ای	CCR	وضعیت کارائی	شرکت­های بازاریابی شبکه­ای	CCR	وضعیت کارائی
شرکت 18	1	کارا	شرکت 4	98071/0	ناکارا
شرکت 5	1	کارا	شرکت 13	97904/0	ناکارا
شرکت 1	1	کارا	شرکت 26	961768/0	ناکارا
شرکت 29	1	کارا	شرکت 3	94815/0	ناکارا
شرکت 24	1	کارا	شرکت 36	94511/0	ناکارا
شرکت 35	1	کارا	شرکت 32	897460/0	ناکارا
شرکت 15	1	کارا	شرکت 22	895447/0	ناکارا
شرکت 11	1	کارا	شرکت 2	76456/0	ناکارا
شرکت 21	1	کارا	شرکت 27	760003/0	ناکارا
شرکت 20	1	کارا	شرکت 7	72910/0	ناکارا
شرکت 10	1	کارا	شرکت 28	7261014/0	ناکارا
شرکت 6	1	کارا	شرکت 31	648015/0	ناکارا
شرکت 9	1	کارا	شرکت 8	62997/0	ناکارا
شرکت 30	1	کارا	شرکت 16	62520/0	ناکارا
شرکت 25	1	کارا	شرکت 14	59043/0	ناکارا
شرکت 33	1	کارا	شرکت 19	56929/0	ناکارا
شرکت 12	1	کارا	شرکت 34	53763/0	ناکارا
شرکت17	99139/0	ناکارا	شرکت 23	36760/0	ناکارا

با توجه به این که 17 شرکت بازاریابی به عنوان شرکت­های کارا انتخاب شدند و دارای درجه کارایی  یک می­باشند، با استفاده از مدل AP به رتبه­بندی این شرکت­های کارا پرداخته و نتایج آن در جدول(2) مشاهده می­شود. در واقع در مدل AP، تمام مدل CCR نوشته می­شود و فقط محدودیت مربوط به واحد کارایی تحت بررسی از مدل حذف می­شود تا مقدار کارایی بتواند بیش از یک گردد. به این ترتیب واحدهای کارا با امتیازاتی بالاتر از یک رتبه­بندی می­گردند.

با حل مدل (AP) شرکت­های  18، 5، 1 و 29 به ترتیب به عنوان اولین و دومین و سومین و چهارمین شرکت برتر قرار گرفتند و شرکت 18 به عنوان کاراترین شرکت از بین 36 شرکت بازاریابی شبکه­ای، موجود در مدل مضربی CCR ورودی محور انتخاب شده است.

 

جدول (2) نتایج رتبه­بندی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای با مدل AP

شرکت­های بازاریابی شبکه­ای	AP	وضعیت کارائی	شرکت­های بازاریابی شبکه­ای	AP	وضعیت کارائی
شرکت 18	999644/4	کارا	شرکت 4	-	ناکارا
شرکت 5	225222/2	کارا	شرکت 13	-	ناکارا
شرکت 1	842850/1	کارا	شرکت 26	-	ناکارا
شرکت 29	755331/1	کارا	شرکت 3	-	ناکارا
شرکت 24	586565/1	کارا	شرکت 36	-	ناکارا
شرکت 35	524104/1	کارا	شرکت 32	-	ناکارا
شرکت 15	416401/1	کارا	شرکت 22	-	ناکارا
شرکت 11	407085/1	کارا	شرکت 2	-	ناکارا
شرکت 21	277121/1	کارا	شرکت 27	-	ناکارا
شرکت 20	254915/1	کارا	شرکت 7	-	ناکارا
شرکت 10	196278/1	کارا	شرکت 28	-	ناکارا
شرکت 6	124062/1	کارا	شرکت 31	-	ناکارا
شرکت 9	10529/1	کارا	شرکت 8	-	ناکارا
شرکت 30	026284/1	کارا	شرکت 16	-	ناکارا
شرکت 25	019754/1	کارا	شرکت 14	-	ناکارا
شرکت 33	007132/1	کارا	شرکت 19	-	ناکارا
شرکت 12	004026/1	کارا	شرکت 34	-	ناکارا
شرکت17	-	ناکارا	شرکت 23	-	ناکارا

 

 

5. نتیجه­گیری و پیشنهادها

با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهادات زیر به مدیران شرکت­های بازاریابی شبکه­ای ارائه می­گردد:

-        عملکرد بسیاری از شرکت­های بازاریابی شبکه­ای تقریباً شبیه به هم می­باشد. مدیران شرکت­ها باید تعیین کنند که چگونه از منابع موجود برای رسیدن به اهدافشان به صورت کامل استفاده نمایند .

-        از طریق تحلیل­های DEA مدیران شرکت­های بازاریابی شبکه­ای می­توانند مقیاس عملیاتیشان را برای رسیدن به بهترین وضعیت تنظیم نمایند.

-        به صورت کلی شرکت­های بازاریابی شبکه­ای در حال رشد و هرچه بهتر نمودن کارایی خود هستند بنابراین با توسعه امکانات موجود می­توان به افزایش عملکرد عملیاتی شرکت دست پیدا نمود.

- برای بدست آوردن اطلاعات و بهبود عملکرد شرکت­ها می­توان از مقایسه عملکرد آنها با عملکرد دیگر شرکت­ها استفاده نمود.

به کمیته نظارت و دستگاه­های ذی­صلاح پیشنهاد می­گردد:

- باتوجه به اینکه نظارت بر جلوگیری از ارائه اطلاعات نادرست، گمراه کننده و تبلیغ خلاف واقع نسبت به بازاریابان تازه وارد و مصرف‌کنندگان در زمینه کسب درآمد و فروش محصول یکی از اقدامات پیشگیرانه شرکت­های بازاریابی شبکه­ای می­تواند باشد، لذا هشدار به شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای و بازاریابانی‌ است که ادامه رفتارهای آنها برخلاف قوانین و مقررات به خصوص آیین‌نامه اجرایی موضوع مواد (2)، (12) و تبصره ماده (87) قانون نظام صنفی است می­تواند کمک کننده باشد و گام موثری در جهت آگاهی­بخشی به بازاریابان محسوب گردد.

- از آنجایی­که موضوع «نظارت» از مباحث جدی در تجارت مشروع و منصفانه بازاریابی شبکه­ای بوده لذا این مهم توسط تنظیم‎گران حوزه عمومی و نهاد خودتنظیمی صنفی- حرفه‌ای در سایر کشورها بصورت مستمر مدیریت می­گردد که این امر نیز در آیین­نامه اجرایی موضوع مواد (2)، (12) و تبصره (87) قانون نظام صنفی پیش­بینی گردیده است. از سوی دیگر ضرورت استفاده از تمامی اقسام و اشکال نظارت (‌نظارت پیشگیرانه، هدایتگرانه و سلبی) جهت هدایت و کنترل بازیگران مختلف این تجارت برای دستیابی به یک وضعیت مطلوب انکارناپذیر بوده است.

 با عنایت به مراتب مذکور بدون شک یکی از ابزارهایی که می‌تواند در کنار مقرره­گذاری و اعمال سلسه اقدامات نظارتی به نهاد تنظیم­گر جهت دستیابی به اهداف تعیین شده (حمایت اصولی و منطقی از سرمایه­گذاری در این تجارت جهت کسب درآمد مشروع و رعایت حقوق مصرف­کنندگان ) کمک شایان توجه نماید «‌اطلاع رسانی قوانین و مقررات و ارتقاء آگاهی جامعه و آشنایی آن‌ها با مفاهیم اولیه بازاریابی شبکه­ای قانونی و باید و نبایدهای اجتماعی، حقوقی و اخلاقی در حوزه مذکور است» که نهایتاً سبب «‌تقویت نهاد نظارت عمومی» و پیشگیری از شیوع فعالیت غیرقانونی خواهد شد. در این راستا تبیین مفاهیم ساده بازاریابی شبکه­ای و پاسخگوی سوالات عمومی مراجعه­کنندگان و بازاریابان بالقوه و جدیدالورود برای فعالیت در این کسب وکار، ضروری است.

به شرکت­های فعال در بازاریابی شبکه­ای پیشنهاد می­گردد:

- از آنجایی­که فقدان برنامه مدون و کارآمد فروش محصول به مشتریان نهایی در شرکت‌ها مهم‎ترین عامل زمینه­ساز ناهنجاری‌ و اهرم قرار دادن كسب درآمد از راه خرید بازاریابان تازه وارد است، لذا شرکت‌ها و بازاریابان دارای سازمان فروش باید فعالانه برنامه‌های خود تنظیمی را به عنوان اقدام کارآمدی برای تضمین منافع بازاریابان جدیدالورود و مصرف­کنندگان و در نهایت تجارت منصفانه و مشروع جدی گرفته و اقدامات لازم و موثر را انجام دهند.

- به شرکت­ها توصیه می­شود در راستای اجرای صحیح قوانین و مقررات به طور صحیح نسبت به برگزاری جلسات آموزشی و توجیهی آنلاین برای بازاریابان دارای سازمان فروش سراسری و استانی اقدام نموده و برنامه آموزشی خود را جهت ارزیابی عملکرد بازاریابان به طور مدون مورد بازرسی قرار دهند.

- از آنجائی­که بازاریابان شرکت­ها با توسل به رفتارها و شیوه­های فریبنده، تبلیغ خلاف واقع و اغواگرایانه در شبکه­های اجتماعی( نظیر اینستاگرام، واتس­اَپ و تلگرام) در حال معرفی و تبلیغات شرکت و جذب بازاریابان جدید می­باشند، به نحوی که با یک جستجو ساده نام شرکت و تیم­های فروش، به­راحتی این رفتارها قابل مشاهده بوده و تمامی این موارد می­تواند ادله ای برای احراز تخلف شرکت و بازاریابان مربوطه محسوب گردد؛ لذا در راستاي جلوگيري از ارتکاب به تخلف مذکور موضوع بند (7) ماده (10) و بند (14) بخش (الف) ماده (13) آیین نامه موضوع مواد (2)، (12) و تبصره ماده (87) قانون نظام صنفی، کلیه شرکت­ها باید از هرگونه بازنمایی شفاهی، کتبی یا تصویری ارائه شده اجتناب نمايند.

- در برخی از شرکت‌هایی که، مشتری­محور هستند. بعضی از سازمان­های فروش صرفاً درصدد خرید فرصت درآمدی و کسب درآمد از راه جذب بازاریابان تازه وارد هستند. لذا این دسته از شرکت­ها قبل از فراگیر شدن فرهنگ مذکور و تسری آن به سایر سازمان‌های فروش، باید با ایجاد سیستم مناسب رهگیری کالا، جایگاه این بازاریابان را در درختواره، شناسایی و بلافاصله اقدام بازدارنده نظیر ارائه تذکر و آموزش‎های لازم انجام داده و درصورت تکرار نسبت به لغو قرارداد با بازاریاب متخلف اقدام نمایند. در این راستا شرکت لاجرم باید مقررات داخلی خود را به نحوی ترسیم و تنظیم نمایند که موارد مزبور را به عنوان تخلف یا هر عنوان دیگر دارای ضمانت اجرای مؤثر و پیشگیرانه به بازایابان آموزش و تذکر دهد.

- بازاریابی شبکه‌ای، مدلی از کسب و کار است که شامل دو بخش بازاریابان و مشتریان نهایی بوده که توسط بازاریابان پشتیبانی می‌شوند. بدیهی است که در رویدادها و همایش‌های بازاریابی شبکه‌ای فرا خور موضوع، باید به هر دو بخش مذکور (‌سازمان فروش و مشتری نهایی) و همچنین منشورهای اخلاقی و نهاد خودتنظیمی جهت رفع نگرانی دستگاه¬های ناظر توجه کافی معمول گردد. اقدامات شرکت‌ها و بازاریابان در برگزاری رویدادها و همایش­ها نباید منحصر به شبکه­سازی و رهبری سازمان‌های فروش گردد و باید به محصول و مفاهیم مشتری‌یابی و مشتری مداری پرداخته شود. در این راستا عملکرد شرکت ها و بازاریابانی که تنها بدنبال برگزاری همایش جهت آموزش شبکه­سازی بوده بسیار نگران کننده است. اغلب این همایش‌ها تبدیل به ابزاری برای ایجاد تهییج به منظور خرید بیش از توان مصرف شخصی و فروش، جذب زیرمجموعه یا تبلیغ خلاف واقع از کیفیت محصول و یا اغواگری در مورد طرح سوددهی و میزان درآمد شده است و شرکت­ها در این چند سال که از عمر فعالیت آن‌ها گذشته اقدام موثری برای مشتری محور شدن (مشتری یابی و مشتری مداری) نداشته­اند و نمی­توانند آمار شفاف و دقیق در این ارتباط ارائه کنند. در حال حاضر برگزاری همایش‌های تفریحی و گردشگری که تصاویر آن در صفحات شبکه های اجتماعی توسط بازاریابان در حال باز نشر است در جهت ایجاد تهییج، اهرم قرار دادن کسب درآمد از راه خرید بازاریابان سطوح پایین و تحمیل هزینه¬های زیاد به آنها برنامه­ریزی و اجرا می گردد.

متاسفانه برخی از بازاریابان دیگر نیز درحال برگزاری گردهمایی‌های جمعی، کمپ­های کویری و ساحلی، برگزاری ضیافت­های لوکس با عناوین و مناسبتهای مختلف هستند و با توسل به این رفتارهای فریبنده و گمراه­کننده با نشان دادن جذابیت­ها و تجملات که مغایر با فرهنگ ایرانی– اسلامی است سبب برانگیختن و تحریک دیگران به منظور جذب آن‌ها هستند و بدین وسیله تصویر بسیار نامطلوبی از اين تجارت برای نهادهای ناظر و آحاد جامعه ترسیم نموده­اند و علی رغم صدور بخشنامه‌های متعدد و ارسال نامه­های هشدار به طیفی از شرکت‌ها و بازاریابان آن‌ها مبنی بر اینکه فوراً از بازنمایی این تصاویر خودداری نموده و رفتار های مذکور را اصلاح نمایند، اما برخی از این دست بازاریابان کماکان در حال بازنمایی این¬گونه رفتارها هستند و یا اینطور وانمود می­کنند که تبعیت نموده‌اند ولی اقدامات موثری برای اصلاح رفتارهای مذکور در سازمان فروش خود نداشته‌اند. در مقابل، نگرش و رفتار مدیران این دست از شرکت­ها نیز تحت فشار و تاثیر این بازاریابان قرار داشته و تاکنون اقدام لازم برای آموزش و راهنمایی آن‌ها جهت خودداری از رفتارهای موصوف انجام نداده­اند.

در راستای مراتب فوق شرکت­ها می­بایست تغییر رویه­های تجاری و یا اقدامات نظارتی برای جلوگیری از این ناهنجاری­ها و رفع چالش­های فوق را به قید فوریت اعمال نمایند.

موارد زیر به نوعی پیشنهاداتی می­باشد برای پژوهشگرانی که بخواهند در زمینه بازاریابی شبکه­ای کشور فعالیت نمایند:

-       عدم به­کارگیری تمام متغیرهای ورودی و خروجی شرکت­ها در مدل DEA به علت فرمول تجربی زیر:

( تعداد خروجی­ها + تعداد ورودی­ها ) 3 ≤  تعداد ورودی­های مورد ارزیابی

- عدم دسترسی به اطلاعات و داده­های متغیر های مالی و اقتصادی شرکت­ها از جمله هزینه­های عملیاتی، میزان سرمایه­گذاری وعدم ارائه اطلاعات کامل در مورد درآمد شرکت­ها به علت مخالفت مدیران .

- عدم تمرکز اطلاعات مربوط به شرکت­های فعال در حوزه­ی بازاریابی شبکه­ای و دسترسی سخت و مشکل به آنها .

- مطالعات و پژوهش­های بسیار اندک مرتبط با موضوع تحقیق

- عدم مطالعه و آگاهی دقیق بر روی آشفتگی داده­ها در شرکت­های فعال در حوزه­ی بازاریابی شبکه­ای.

 

تعارض منافع

تعارض منافع وجود ندارد.

 

سپاسگزاری

از داوران محترم که در بهبود کیفیت مقاله کمک کرده‌اند تشکر و قدردانی می شود.

       

منابع 

آینه، معصومه و محمودیان، یعقوب. (1399). بازاریابی شبکه­ای و تاثیر آن در تحقق اقتصاد مقاومتی. اقتصاد اسلامی، 79، 2079-238.

اصغری، جمشید. فقیه، صديقه سادات. (1387). بررسي علمي و حقوقي بازاريابي شبکه­ای. تهران: مجد.

حائری، محمدحسن. لشکری، محمد و سعیدی­میرک­محله، سمیرا. (1392). نسبت­سنجی بازاریابی شبکه­ای با عقود معین و غیرمعین. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 14(1)، 79-100.

رحیمی، محمدمهدی(1400). نگرشی نو به شرکتهای هرمی و بازاریابی شبکه ای نوین، پنجمین کنفرانس بین المللی و ملی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق. 807-814

رشیدی­حکم­آبادی، مرتضی. (1399). ابعاد فقهی بازاریابی شبکه­ای. پژوهش و مطالعات اسلامی، 2 (10)، 36-54.

رضوانی، آرمین. دکامینی، فاطمه و صلواتچی، ندا (1400) تاثیر بازاریابی شبکه ای بر ابعاد برند با درنظر گرفتن نقش نوآوری سازمانی. مجله منابع و سرمایه انسانی 119-139

روحاني، علي. (1394). کاوش فرايندهای اجتماعي چگونگي شکل­گیری عواطف نسبت به مهاجرين افغان مقیم شهر شیراز با ارائۀ يک نظريه زمینه­ای. رسالۀ دکتری جامعه­شناسي، دانشکدۀ اقتصاد، مديريت و علوم اجتماعي شیراز.

شفیعی، سبا. لولویی، کیوان و طهرائیان، تینا. (1395). بررسی بازاریابی شبکه­ای یا نتورک مارکتینگ در ایران. هفتمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت ،https://civilica.com/doc/536049

عطارزاده، سعید. جلیلیان، مهدی و ساریخانی، عادل. (1392). بازاریابی شبکه­ای در فقه و حقوق کیفری ایران. فصلنامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، 10(34)، 59-84.

غیاثیان، علی(1400). ارائه مدل توسعه سرمایه فکری در بازاریابی شبکه ای با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و تکنیک ISM  . مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 23-41

فرشادبخت، فرامرز. خدادادحسینی، سیدحمید و کردنائیج، اسدالله. (1391). طراحی مدل عوامل موثر در جذب افراد به شرکت­های هرمی براساس نظریه نشر نوآوری. کارگاه، 5(19)، 52-77.

قیصری، کیوان و جلیلوند، فرامرز. (1386). تخمین هزینه نهایی استفاده از زیرساختار شبکه راه­آهن ایران با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی. پژوهشنامه حمل­و­نقل، 2، 145-155.

لشکری­زاده، مریم. (1398). تاثیر بازاریابی شبکه­ای بر مسئولیت مالیاتی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. فصلنامه راهبرد اقتصادی، 8(28)، 41-65.

مسرور، غلامعلی. نژاد زاده، حمید و عابد نژاد، مسعود. (1395). بازاریابی شبکه­ای بایدها و نباید ها، آیا می تواند یک منبع درآمد باشد ( مطالعه دربررسی شرایط در کشور ایران می باشد). دومین کنفرانس بین­المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، رشت،https://civilica.com/doc/625924       

مصباحی­مقدم، غلامرضا. آقاجانی معمار، احسان. عظیم­زاده­آرانی، محمد و میسمی، حسین. (1390). بازاریابی شبکه­ای و فعالیت شرکت­های هرمی از دیدگاه فقهی-اقتصادی. فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی، 3(2)، 31-58.

میرزایی، خلیل. (1394). پژوهش، پژوهش­گری و پژوهشنامه­نویسی، تهران: جامعه­شناسان.

میرمحمدصادقی، حسین  گرایلی، محمدباقر. (1393). تحلیل فعالیت شرکت­های هرمی از منظر حقوق کیفری اختصاصی. آموزه­های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 77، 27-51.

ندرلو، بهنام و غلامیان، المیرا. (1396). توسعه الگوی بازاریابی شبکه­ای و راهکارهای پیشرفت آن در ایران مطالعه موردی شرکت بازاریابان ایران زمین. ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(1)، 23-38.

ویسی، سیمین. انتظاری، اردشیر. ذکایی، سعید و تاج­مزینانی، علی­اکبر. (1400). دیدگاه‌های جوانان درباره عدالت در فضای مجازی فارسی‌زبان (سنخ‌ها، استراتژی‌ها و پیامدها)، فصلنامه علوم اجتماعی http://dx.doi.org/10.22054/qjss.2022.62618.2428.

 

References 

Albaum, G., Peterson, R. A. (2011). Multilevel (network) marketing: An objective view. The Marketing Review, 11, 4, 347-361.Harris, L. (2014). Instructional leadership perceptions and practices of elementary school leaders [Unpublished doctoral dissertation]. University of Virginia.

Chen, S., Sun, Z., Tang, S., & Wu, D. (2011). Government intervention and investment efficiency: evidence from China. J. Corp. Finance 17 (2), 259–271.

Dai, F., Stephen, T. T., & Karen, Y. W. (2016). Network Marketing Businesses and Chinese Ethnicity Immigrants in Australia, Journal of Small Business Management. Doi: 10.1111/jsbm.12244.

 Grob, C., Vriens, D. (2019).The Role of the Distributor Network in the Persistence of Legal and Ethical Problems of Multi-level Marketing Companies. Journal of Business Ethics, 156, 333-355. DOI 10.1007/s10551-017-3556-9.

Herbig, P., Yelkurm, R. (2008). A Review of the Multilevel Marketing Phenomenon. Journal of Marketing Channels, 6:1, 17-33, DOI: 10.1300/J049v06n01_02.

Hiranpong, R., Decharin, P., & Thawesaengskulthai, N. (2016). Structural equation modeling of a potentially successful person in network marketing, Kasetsart Journal of Social Sciences (2016), http://dx.doi.org/10.1016/ j.kjss.2016.01.009.

Pratt, M., Rosa, J. A. (2003). Transforming work-family conflict into commitment in network marketing organizations, The Academy of Management Journal, 46(4), 395-418. DOI: 10.2307/30040635.

Rezvani, M., Ghahramani, S., & Haddadi, R. (2017). Network Marketing Strategies in Sale and Marketing Products Based on Advanced Technology in Micro-Enterprises, International Journal of Trade, Economics and Finance, 8(1), 32-37.

 

 

 

 

 

            

---

[1] *  Department of industrial Management, International Kish branch, Islamic Azad University, Kish, Iran.

[2] ** Department of Technology Management, Science and research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Corresponding Autor) email: [e-mail]

 

[3] * دانشجوی دکتری گروه مدیریت صنعتی، واحد بین االملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران.    

[4] ** دانشجوی دکتری گروه مدیریت فناوری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)، پست الکترونیکی: [e-mail]                                           

[5]  DEA

[6]  DMU