تحليل نگرش زندگي به مثابة فرصت از منظر عطّار نيشابوري

الموضوعات :

سیدحامد موسوی جروکانی ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 10 الثلاثاء , شعبان, 1445 تاريخ التأكيد : 04 الإثنين , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 07 الأحد , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: عطار نيشابوري, فرصت زندگي, زندگي كيفي,

ملخص المقالة :

آدمي به اختيار خود پا به هستي نگذاشته تا به ارادة خود نيز از اينجا رخت بربندد. با اندكي تسامح، تنها اختياري كه در اختيار وي قرار داده شده، فاصلة تولد تا مرگ است كه از آن به زندگي/عمر تعبير مي­گردد. البته برخي اين اختيار را در اثر عواملي ناديده مي­انگارند و برخي نيز ـ كه عمدتاً بينش الهي دارند ـ اين مجال را «فرصتي» مي­دانند كه بايد به درستي درك شود؛ زيرا با اتكا به اين رويكرد هم زندگي اين جهاني را مي­توان سامان داد هم زندگي آن جهاني را. اينان معتقدند اين زندگي، اندك است و زودگذر، و زندگي ديگر بسيار است و دائمي؛ پس بايد بهترين بهره را از آن يافت. اين شيوه از زيستن، داراي مؤلفه­هايي چون زیستِ آگاهانه، زیست اینجایی، اندیشۀ آنجایی، بهره‌مندی از زندگی به قدر ضرورت و کفایت، عدم وابستگی و دلبستگی، ارادۀ معطوف به غیر/خویش و هزینه‌کردِ زندگی در امور شایسته مي­باشد. آدمي با تكيه بر اين مؤلفه­ها، زندگي كيفي را تجربه خواهد كرد. اساس اين نوع زندگي بر «كيفيت» و «چگونگي» است. به اين معنا كه طول عمر آدمي مهم نيست، بلكه نوع زيست او اهميت دارد. آنچه باعث مي­شود تا نوع انسان­ها از اين نگاه به زندگي غافل شوند، دو عاملِ تربيت نكردن نفس و عدم توجه به مقولة مرگ است. از اين منظر تاكنون به آثار عطار توجه نشده. روش تحقيق، كتابخانه­اي و تحليل محتواست.

المصادر:

ـ قرآن، ترجمۀ بهاءالدین خرّمشاهی.
ـ الگزاندر، سمیوئل (1396) دارندگی در بسندگی است، ترجمة غلامعلی کشانی، ویرایش و مقدمة مصطفی ملکیان، چ دوم، تهران: نگاه معاصر.
ـ تامسون، گرت (1394) معنای زندگی، ترجمۀ غزاله حجتی و امیرحسین خداپرست، تهران: نگاه معاصر.
ـ جوادي آملي، عبدالله (1395) حكمت نظري و عملي، قم: دفتر انتشارات اسلامي.
ـ شوپنهاور، آرتور (1391) در باب حکمت زندگی، ترجمۀ محمّد مبشری، چ سوم، تهران: نیلوفر.
ـ عطّارنیشابوری، فریدالدین (1362) دیوان، تصحیح تقی تفضّلی، چ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
ـ ــــــــــــــــــــــــ (1360) تذکره‌الاولیاء، تصحیح محمّد استعلامی، چ سوم، تهران: زوّار.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1386) مختارنامه، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، چ سوم، تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1384) منطق‌الطیر، ـــــــــــــــــــــــــــــ، چ دوم، تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1388) الاهی‌نامه، ـــــــــــــــــــــــــــــــ، چ چهارم، تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1388) اسرارنامه، ـــــــــــــــــــــــــــــــ، چ چهارم، تهران: سخن.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1386) مصیبت‌نامه، ـــــــــــــــــــــــــــــ، چ دوم، تهران: سخن.
ـ کامو، آلبر (1349) فلسفۀ پوچی، ترجمۀ محمد غیاثی، چ؟، تهران: پیام.
ـ کونگ، هانس (1391) هنر زیستن، ترجمۀ حسن قنبری، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
ـ مارسل، گابریل (1388) انسان مسأله‌گون، ترجمۀ بیتا شمسینی، تهران: ققنوس.
ـ مطهري، مرتضي (1389) مجموعه آثار، ج28، چاپ چهارم، تهران: انتشارات صدرا.
ـ مكارم شيرازي، ناصر (1377) اخلاق در قرآن، ج1، چاپ اول، قم: مدرسه امام علي بن ابي طالب.
ـ نیگل، تامس (1392) این‌ها همه یعنی چه؟، ترجمة جواد حیدری، تهران: نگاه معاصر.
ـ هنفلینگ، اسوالد (1396) در جست¬وجوی معنا، ترجمة امیرحسین خداپرست و غزاله حجتی، چ دوم، تهران: نشر کرگدن