واکاوی تجارب زیسته مدیران مدارس از مدیریت و رهبری آموزشی
الموضوعات :رضوان حسینقلی زاده 1 , فاطمه باقریان 2
1 - دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
الکلمات المفتاحية: مدیریت و رهبری آموزشی, الگوهای مدیریت و رهبری آموزشی, نقش‌های مدیر مدرسه, مسئولیت های مدیر مدرسه,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجارب زیسته مدیران مدارس از پدیده مدیریت و رهبری آموزشی با نظر به نقشها و مسئولیتهای آنان در مدرسه انجام شده است.
روش شناسی پژوهش: در این مطالعه از روش پژوهش پدیدارشناسی از نوع توصیفی استفاده شد. شرکت‌کنندگان این پژوهش را مدیران مدارس نواحی یک، سه، چهار و منطقه تبادکان مشهد در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند که با روش نمونه‌گیری هدفمند و معیارهایی مانند تجربه مدیریتی بالاتر از 15 سال، جنسیت (زن و مرد)، دخترانه و پسرانه بودن مدرسه و در هر دو مقطع ابتدایی و متوسطه، 28 نفر از مدیران مدارس جهت توصیف نقشها و مسئولیتهای آنان در مدرسه از نگاه و زبان خودشان به‌عنوان مطلعان کلیدی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساخت‌یافته و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. همچنین به منظور تامین اعتبار نتایج از سه تکنیک اعتباریابی توسط اعضا، مقایسه تحلیلی و بازبینی خارجی بهره گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده‌های کیفی نشان داد رهبری آموزشی (برنامه‌‌ریزی و هدف‌گذاری آموزشی، دغدغه بهبود یادگیری دانش آموزان، حضور مستمر مدیر، نظارت و ارزیابی آموزش و یادگیری و یادگیری حرفه ای معلمان)، ارتباطات مدرسه (ارتباط با خارج از مدرسه، ارتباط بین مدرسه‌ای)، فرهنگ حمایتی مدرسه (حمایت دانش‌آموزان، حمایت معلمان و ایجاد جو صمیمی)، فرهنگ مشارکتی مدرسه (مشارکت‌‌جویی والدین، تصمیم-گیری مشارکتی در مدرسه) و مدیریت امور اداری و اجرایی ( امور مالی، آماده‌‌سازی مدرسه در تابستان، اختیارات سازمانی) مهم‌ترین نقشها و مسئولیتهای مدیران موردمطالعه را در پدیده مدیریت و رهبری آموزشی معرفی می‌کنند.
بحث و نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد نقشها و مسئولیتهای مدیران در مطالعات اخیر در بطن الگوهای رهبری آموزشی، رهبری مبتنی بر یادگیری، رهبری توزیعی، رهبری تحولی، رهبری اخلاقی، رهبری مدیریتی، رهبری بین فردی و رهبری مشارکتی مورد توجه قرارگرفته اند.
_||_
