تلویحات تربیت هنری مبتنی بر حکمت اشراق در برنامه ریزی و مدیریت آموزشی

الموضوعات :

معصومه زارعی ¹ (دانش‌ آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
محمد مزیدی ² (دانشیار بخش مبانی تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
بابک شمشیری ³ (دانشیار بخش مبانی تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
سعید رحیمیان ⁴ (استاد بخش الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , صفر, 1442 تاريخ التأكيد : 24 الأحد , جمادى الأولى, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الأحد , ربيع الأول, 1444

الکلمات المفتاحية: تربیت هنری, حکمت اشراق, هنر اشراقی, مدیریت و برنامه ریزی آموزشی,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف: نسبت میان تربیت و هنر چنان است که برخی صاحب‌نظران باور دارند که پایه اصلی تربیت، هنر می‌باشد. مایر اذعان دارد که هنر اساس تربیت است. (Mayer, 1973). آیزنر (2014) معتقد است، مدارس ارزش هنر را نادیده گرفته‌اند و برخی جهت‌گیری‌های نامتعادل در آموزش و پرورش صورت گرفته است. او باور دارد که محیط، نگرش‌های هنری را شکل می‌بخشد و تعلیم و تربیت هنری سهم بسزایی در رشد کودکان دارد. او تأکید بر انتقاد و زیباشناسی در آموزش هنری دارد. (Eisner, 2014). بر همین اساس این پژوهش تلاشی خواهد بود در راستای تربیت هنری بر اساس یکی از رویکردهای فلسفه اسلامی، ابتدا جهت برنامه‌ریزان کلان تعلیم و تربیت و در حوزه اجرایی معلمان و مجریان آموزش و پرورش. روش شناسی پژوهش: پارادایم پژوهش، کیفی و طرح تحقیق، غیر پیدایشی است. روش انجام پژوهش، تحلیل محتوای رابطه‌ای است که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، آثار شیخ اشراق که بطور آشکار و ضمنی، مرتبط با هنر و زیبایی‌شناسی بودند، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. روش گردآوری داده‌ها اسنادی است؛ بدین معنا که ضمن مراجعه به متون و نوشته‌های منسوب به شیخ اشراق، داده‌های مورد نظر استخراج و با استفاده از روش مقایسه مستمر داده‌ها، مقوله‌های تربیت هنری از دیدگاه  حکمت اشراق استنتاج و تلویحات آن در برنامه ریزی و مدیریت آموزشی ارائه شده است. یافته ­ها: با استفاده از تحلیل محتوای رابطه‌ای از مبانی فلسفی حکمت اشراق، علاوه بر روش‌شناسی استدلالی و بحثی، مفاهیم مشخصی در حوزه هنر، استنتاج می‌شود. این مفاهیم عبارتند از: سیر از کثرت به وحدت، سلسله مراتب، غایت‌گرایی، کمال‌خواهی، خودآگاهی و نمادگرایی. بر همین اساس مفاهیم، اصول، ابزار، مصداق و هنرهای مرتبط در برنامه ریزی‌های آموزشی و درسی، ارائه شده است. بحث و نتیجه­ گیری: روش به‌کارگیری این هنرها در تعلیم و تربیت به مقتضیات حال فراگیران، از قبیل سن، جنس و هدف تربیت بستگی دارد. برنامه‌ریزی در ابعاد مختلف اهداف، محتوا و روش صورت می‌گیرد. نکتۀ قابل توجه در این قسمت، حضور مربی پا به پای شاگرد در این شیوۀ تربیتی است. در این رویکرد، مربی نقش هدایت و راهنمایی متربی را در جریان فعالیت‌های عملی و تجارب فردی هنری وی بر عهده دارد و در واقع مربی، بیشتر نقش یک مشاور و راهنما را ایفا می‌کند و شاگرد در مسیر هنر اشراقی به سیر و سلوک، خودشناسی، خودآگاهی و تعالی دست می‌یابد.  

المصادر:

1. Alagheband, A. (2001). Moghadamat Modiriat Amoozeshi, Tehran. Ravan Publication.[in Persian]


2. Behrangi, M. (2001). Modiriyat Amoozeshi va Amoozeshgahi. Tehran. Kamal-Tarbiyat publication. [in Persian]


3. Binamotlagh, M. (2006). Nazm va Raz. Tehran: Iran, Hermes Publication.[in Persian]


4. J, Pereria. A & Anderson. T. (2017). Critical Thinking: Art Criticism as a Tool for Analysing and Evaluating Art, Instructional Practice and Social Justice Issues. International Journal of Art and Design Education


5. Burckhardt, T. (2004). Arzeshhaye Javidan Honar Islami. Translated By Seyed Hosein Nasr. Tehran: Iran Hekmat Publication.[in Persian]


6. Corbin, H. (2012). Fundamentals of spiritual art: a collection of essays. Tehran: Motaleat Dini Honar publication [in Persian]


7. Creswell, J. w. (2008). Research Design, Thousand Oaks, CA: Sage


8. Eisner, E. W. (2014). Reimagining Schools: The selected works of Elliot Eisner. Selected Articles. Rout edge.


9. Gilson, E. (2011). Arts of the Beautiful. Translated by Shamsini Bita. Tehran. Farhangestan Honar Publication, [in Persian]


10. Greene, M. (2007). Art and imagination: Overcoming a desperate stasis. Contemporary Issues in Curriculum, 32, 38.


11. G. (2008). Philosophical, Ideological, and Theoretical Perspectives on Education. Pearson publisher.


12. Ibrahimi Dinani, Gh. (2010). Shoaye Andishe va Shohood. Tehran: Iran Hekmat Publication.[in Persian]


13. Irwin, M.R. (2016). Arts Shoved Aside: Changing Art Practices in Schools since the Introduction of National Standards. International Journal of Art & Design Education.


14. Javidi kalateh, T. (2017). Aesthetics and Art from Maxine Greene's View and its Educational Implications, New Educational Apprpaches, (26) Isfahan University. [in Persian]


15. Kamalizadeh, T. (2013). The Metaphysical Foundations of Art and Beauty according to Shahab-addin Sohrawardi . Journal of Andish-e-Sadegh. [in Persian]


16. Lemon, N. (2013). what is the role of arts in a primary school? An investigation of perceptions of pre-service teachers in Australia Journal of teacher education. Vol 38. 9. September 2013


17. Mayer, F. (1973). A History of Educational Thought. C.E. Merrill Books.


18. Mehrmohamadi, M & Marjan K. (2018). Barnameh Darsi va Amoozesh honar. Tehran: Samt publication. [in Persian]


19. Mirzabigi, A. (2011). Naghshe Honar dar Amoozeh va Parvaresh va Behdasht Ravani Koodakan. Tehran: Sazman Pazhoohesh va Barnamehrizi Amoozeshi. [in Persian]


20. Muir, M. (2003). The Arts Integrated into High School Curriculum. Research http://www.principalspartnership. Com Brief. Department of Art Education, the Ohio State University.


21. Namvarmotlagh, B. (2006). Naghd Honari Nazde Henry Corbin. Tehran, Hekmat Publication [in Persian]


22. Nasr, S. H. (2010). Honar va Manaviiyat Islami. Translated by Rahim Ghasemian, Tehran: Motaleat Dini Honar publication [in Persian]


23. Patton, M. (2008). Qualitative Research and Evaluation Methods, Newbury Park, CA: Sage


24. Pourhoseini, M. (2014). Explanation of Dewey's View Indications about Art and Aesthetics for Teaching and Learning Process. Journal of Research in School and Virtual Learning, (3). Payam Noor university. [in Persian]


25. Saimon R.M. (1997). Symbolic Images in Art as Therapy. London: Routledge


26. Shafiee, F & Bolkhari, H. (2011). Takhayol Honari dar Hekmat Ishragh, Journal of Metaphysics, (10) [in Persian]


27. Shafiei, F & Fazeli, A. (2013). A Study on Manifestation of Symbol of Light in Islamic Architecture (Based on Suhrawardi’s Attitude to “Light” and an Emphasis on Mosques Traits) Journal of Islamic Art Painting. (3). [in Persian]


28. Shamshiri, B. (2006). Talim va Tarbiat az Manzar Esgh va Erfan. Tehran, Tahoori Publication. [in Persian]


29. Sharifzadeh, H & Taslimian, H. (2015). Jaygah Zibayishenasi dar Taali Tarbiat Dini. Journal of Educational Philosophy, (1) [in Persian]


30. Sorawardi, Y. (1993). Majmoueh Mosanafat. Edit by corbin. Tehran: Institute of Cultural Studies and Research. [in Persian]


31. Sorawardi, Y. (2001). Hekamat al-Eshraq. Edit by seyed Mohamadjafar Sajadi. Tehran: Tehran university publication. [in Persian].


32. Tamanayifard, M. (2010). A reflection on the functions of art education in the educational system. Journal of Islamic Art Painting. (13) [in Persian]