طراحی و آزمون الگوی مناسب مسکن اجتماعی؛ مبتنی بر نظریه"حق به شهر" (مطالعه موردی شهر شیراز)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

پریسا فرشید فر ¹ (گروه شهرسازی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.)
مجید رحیمی ² (گروه شهرسازی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.)
نوید سعیدی رضوانی ³ (استادیار گروه مهندسی شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین، ایران.)

تاريخ الإرسال : 24 السبت , ربيع الأول, 1443 تاريخ التأكيد : 01 الأحد , جمادى الثانية, 1444 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444

الکلمات المفتاحية: شیراز, حق به شهر, گروه های کم درآمد, مسکن اجتماعی,

ملخص المقالة :

مسکن جزء بنیادین ترین نیاز های انسان است اما نباید صرفا از لحاظ کالبدی و به عنوان سرپناهی برای بشر در نظر گرفته شود، این نیاز جایگاهی برای رشد انسان از ابعاد فیزیکی و روحی-روانی است، بنابراین مسکن پس از آنکه نیاز انسان برای پوشش را پاسخ گفت باید پاسخگوی نیاز وی به رشد و تعالی ارزش های انسانی و برقراری ارتباط موثر با جامعه اطراف خود باشد و در عرصه تعاملات اجتماعی هم نیاز های ساکنین را برطرف کند.به همین مظنور تامین مسکن مناسب و استاندارد برای اقشار کم درآمد جزو مهمترین بخش توسعه بخش مسکن در هر جامعه‌ای قلمداد می‌شود، و از قرن نوزدهم به بعد، بخش مسکن یکی از محورهای عمده مداخله دولت-ها در اقتصاد بوده است. خواستگاه چنین تفکری نظریه "حق به شهر" ، است که از میان جنبش های اعتراضی زاده شده است و برای اولین بار توسط جامعه شناس فرانسوی، هانری له فور در سال 1968 به کار گرفته شد و باوری است که شهرها را یک ساختار اجتماعی می دانست که تمام شهروندان نسبت به آن حق دارند.با وجود تلاش هایی در دهه های اخیر مبنی بر تحقق چنین هدفی سیاست هایی چون مسکن مهر در ایران انجام شده است اما نتوانسته در تامین مسکن قابل استطاعت برای اقشار کم درآمد موفق عمل کند.این مقاله می کوشد با مبنا قرار دادن شهر شیراز به عنوان نمونه مورد مطالعه جنبه های کلیدی مسکن اجتماعی را با رویکرد حق به شهر را به شکل مفهومی و تجربی مورد آزمون قرار داد.بنابراین جامعه آماری پژوهش افراد فرودست شهری و نیازمند به مسکن که تعداد نمونه گیری 74 نفر از آنها مورد پرسشگری قرار گرفته اند.روش پژوهش از نوع کمّی و ابزار جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه و برپایه مدل تحلیل معادلات ساختاری و از طریق نرم افزار Amos صورت گرفته است.نتایج پژوهش بیانگر آن است که حق مشارکت شهری،حق تخصیص فضا،دسترسی فضایی،حاکمیت شهری،شمول اجتماعی،تنوع و سرزندگی از مولفه های مناسب مسکن اجتماعی با رویکرد حق به شهر است که مولفه حاکمیت شهری با میزان 478/0 و مولفه شمول اجتماعی با میزان491/0 و مولفه تنوع و سرزندگی با میزان 543/0 بر مسکن اجتماعی تاثیر گذارند.

المصادر:

1. Baldock, Robert. (1999), Destination to Z, the History of the Future, New York: John Wiley and Sons.


2. Balihar Sanghera&Elmira Satybaldieva (2021) The Right to the City: The Land and Housing Movements Rentier Capitalism and Its Discontents pp 149-183.


3. Barry, Brian. (1989). Theorie of Justice. London, Harrester Wheatsheaf.


4. Boer, R. W. J., and Vries, J. De., 2009, The Right to the City as a Tool for Urban Social Movements: The Case of Barceloneta, In the 4th International Conference of the International Forum on Urbanism, PP. 1321–1330.


5. Brown, A., & Kristiansen, A. (2009), Urban Policies and the Right to the City; Rights, responsibilities and citizenship. UN-HABITAT and UNESCO.


6. Choguilla, C (2007), The search for policies to support sustanable housing, Habitat International 31: 143-149.


7. FOREN (2005). “A Practical Guide to Regional Foresight”. FOREN Network (Foresight Regional Development Network). European Commission Research Directorate General. STARTA Programme.


8. Gavigan P.James and Fabiana scapolo (2001), Mathing Methods to the Mission: a Comparison of National Foresight Exercise , Foresight vol.1, no.6.


9. Godet, A. J, Meunier, M. F., Roubelat, F, (2003), "Structural analysis with the MICMAC method & actors; strategy with MACTOR method", AC/UNU Millennium project: Futures Research Methodology – V 2, AC/UNU, Washangton DC.


10. Godet, A. J, Meunier, M. F., Roubelat, F, (2003), "Structural analysis with the MICMAC method & actors; strategy with MACTOR method", AC/UNU Millennium project: Futures Research Methodology – V 2, AC/UNU, Washangton DC.


11. Harvey, D. (2008). The Right to the City, New Left Review 53: 23–40.


12. Jackson, Ben. (2005), The Conceps History of Social Justice, Political Studies Review, Vol 3, pp 356.373.


13. Johnston, R.J, (1991), Geography and Geographers, Routledge Champan and Hall.


14. Kathleen Scanlon, Melissa Fernandez arrigoitia and Christine whitehead. (2017)


15. Kathleen Scanlon, Melissa Fernandez Arrigoitia and. (2015). Social housing in Europe. 2.


16. King, Peter & Aldershot, Ashgate (2005). A social philosophy of hosing, Habitat International, vol.29.


17. Lawrence, R.J. (1995), Housing Quality: An Agenda For Research, Urban Studies.


18. Lefebvre, H., 1996, The Urban Revolution, Translated by Robert Bononno, NewYork, University of Minnesota Press.


19. Maliene, A. Malys, N. (2009), High-quality housing – a key issue in delivering sustainable communities, Building and environment .


20. Margherita Grazioli(2021) Housing Squats, Urban Commons, Right to the City, Housing, Urban Commons and the Right to the City in Post-Crisis Rome pp 19-40


21. M (2012), The ‘Right to the City’ in Urban Social Movements, In Neil Brenner, Peter Marcuse, and Margit Mayer (eds), Cities for People, Not for Profit: Critical Urban Theory and the Right to the City. London; New York: Routledge


22. Mitchell, D. (2003). The Right to the City: Social justice and the fight for public space. New York: The Guilford Press.


23. Otegbulu, A. & Adewunmi, Y. (2009), Evaluating the sustainability of urban housing development in Nigeria through innovative infrastructure management, International journal of Housing Markets and Analysis 4: 334-346.


24. M (2001), Urban geography. Routledge.


25. Purcell, M., 2014, Possible Worlds: Henri Lefebvre and the Right to the City, Journal of Urban Affairs, Vol. 36, No. 1, PP. 141–154, https: //doi.org/10.1111/juaf.12034.


26. Rawls, J. (1996), Political Liberalism, with a New Introduction and the Reply to Habermas. New York, Columbia University Press, 1(5). 1-11.


27. Rennie short, J. 2006. Urban Theory A Critical Assessment, Rutledge.


28.  


29. Smith, D.M, (1996), The Qulity of Life, Human Welfare and Social Justice in Companion Encyclopedia of Geography, V. 70, N.2, p787.


30. Tsou and Row, Hung yu-ting and chang yao-lin, (2005), An accessibility –based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities, 22 (6), p 424-435.


31. Van der Helm, R. (2005), The Future According to Frederik Lodewijik Polak: Finding the roots of contemporary futures studies, Futures, vol. 37, No. 6.


32. Weimer-Jehle, Wolfang, 2006, Cross-impact balances, Applying pair interaction system and multi-value Kauffman nets to multidisciplinary system analysis, science direct, Phisica A.


33. Westaway, Margaret S. (2006). A Longitudinal Investigation of Satisfaction with Personal and Environmental Quality of Life in an Informal South African Housing Settlement, Doorknob, Soweto. Habitat International, vol.30: pp 175–189.


34. Zainal, Nor Rashidah, Kaur, Gurmit, ArisahAhmad, Nor & Khalili, Jamaliah Mhd ; Housing Conditions and Quality of Life of the Urban Poor in Malaysia, Procedia - Social and Behavioral Sciences 50 ( 2012 ) 827 – 838.


35. Ismailpour, Najma;Zare Roudbizani, Maleeha and Nasiriyan, Zohra (2016).Review and analysis of urban housing policies in East and Southeast Asian countries.Construction Engineering and Housing Sciences, 11th Volume, Number 21, Winter 2016, pp. 19-33. (In Persian)


36. Ishtiaghi, Masoumeh and Sharapour, Mahmoud (2019) Investigating the concept of the right to the city in urban policy making, quarterly sustainable urban and regional development studies, period 1, number 2 - serial number 2, winter 2019, pages 67-84. (In Persian)


37. Statistics of the Central Bank of Iran, Housing Economy Bulletin 2018. (In Persian)


38. Tavakoli, Jamila;Zarghami, Saeed;Pathology of the fifth and sixth programs of economic, social and cultural development of the country in the field of providing housing for low-income urban groups, Quarterly Journal of Urban Structural and Functional Studies.(2017). 47-82. (In Persian)


39. Habibi Seyed Mohsen, Amiri Maryam (2014) The right to the city;The existing city and the desired city, what is and what should be, Iran Anthropological Research Quarterly (Social Sciences Journal) Fall and Winter 2014, Volume 5, Number 2;From page 9 to page 30. (In Persian)


40. Darkesh, Mohammad and Sterki, Sara (2019) Pathology of urban plans from the perspective of the right to the city (case example: Nawab's urban plan - expansion of the subway in Briyank neighborhood) Journal of Sociology of Culture and Art, second period, autumn 2019, number 3 (In Persian)


41. Dostundi, Milad, under the guidance of Irandoost, Kiyomarth (2015) The right to the city and the problematic of the formation of spontaneous urban settlements, University of Kurdistan, Faculty of Art and Architecture. (In Persian)


42. Rafiyan, Mojtabi, Elwandipour, Nina (2014) Conceptualization of the idea of the right to the city;In search of a conceptual model, Iranian Sociology Quarterly, 2016 Summer 1394 Number 2. (In Persian)


43. Laden, Laden and Sharapour, Mahmoud (2013) Gender and the right to the city: testing Lefebvre's theory in Tehran, Iranian Sociology Quarterly, 15th year, spring 2013, number 10 (In Persian)


44. Ziari, Samia;Farhoudi, Rahmatullah;Pour Ahmad, Ahmed and Hataminejad, Hossein.The pattern of providing housing for low-income groups (case study: Karaj city), human geography research, period 49, winter 2016. (In Persian)


45. Comprehensive housing plan (1393-1405), summary of the consolidation document, Ministry of Roads and Urban Development, 1394. (In Persian)


46. Aladdini, Pooya and Jamshidi Nasab, Maryam (2014) Mehr wa Haq Housing in New Congregations City: A Case Study of Parand Project, Local Development Quarterly, Volume 7, Number 2 - Serial Number 13 Fall and Winter Pages 258-241. (In Persian)


47. Maliki, Mehsa (1400) Comparative study of social housing experiences in Iran and other countries, Architectural Quarterly, fourth year, spring 1400, number 18.(In Persian)


48. Mohammadi De Cheshme (2016).Evaluation of the government's housing provision policies for low-income urban groups (Saman city), Geography Scientific-Research Quarterly (Regional Planning), Year 8, Number 2, Spring 2017. pp. 277-291. (In Persian)


49. Madah, Homa and Roshanfekr, Payam (2014) The right to the city from thought to action, Haft Shahr Quarterly, Volume 4, No. 49 and 50, Summer 2014, Pages 58-73. (In Persian)


50. Maroufi Hossein, Vahidi Borji Goldis (2014) Space and Realization of Urban Right: Identification of spatial components arising from Urban Right in order to analyze and evaluate Nawab project in Tehran and La Défense in Paris, Urban Studies Quarterly, Fall 2014, Volume 4, number 16;From page 5 to page 14. (In Persian)


51. Malik Afzali Ali Asghar and Qasim Sharifi, Taghi (2018) in an article entitled "Evaluation of the satisfaction of Mehr housing based on the indicators and principles of social housing (case study: Shahr Jadid Parand, Shahr Jadid Pardis)" Geography and Development of Human Relations Quarterly, Volume 2, Number 1 -Serial number 5, page 72-94.