مطالعه سکونتگاههای غیر رسمی با رویکرد زیست‌پذیری (مطالعه موردی: سکونتگاههای غیر رسمی ساری)
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریصدیقه لطفی 1 , کبری آقاجانی 2 , رحیم بردی آنامرادنژاد 3
1 - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
3 - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
الکلمات المفتاحية: زیست پذیری, شهر ساری, سکونت گاه های غیر رسمی, زیست پذیری شهری,
ملخص المقالة :
زیست پذیری شهری یک مفهوم چند وجهی است که با بسیاری از حوزه های محیط زندگی در مناطق شهری مرتبط است. زیست پذیری مفهومی است که شرایط موجود مناطق خاص یک شهر را در رابطه با آنچه باید باشد و هماکنون هست، توصیف میکند. هر چند مطالعات گذشته درک بهتری از ارزیابی و تأثیرگذاری عوامل کیفیت محیط شهری را فراهم کرده اند. با این حال، این مطالعات خلاء هایی در ابعاد، روش شناسی و سطح مورد مطالعه دارند. لذا مطالعه‌ی موجود با هدف سنجش سطح زیست پذیری سکونتگاههای غیررسمی (مهدی آباد، غفاری، سرو بنه باغ و ترک محله) در شهر ساری، سعی در تحلیل وضعیت زیست پذیری و شناسایی عوامل موثر بر آمده است. بنابراین تحقیق حاضر، بر پایه روش میدانی با هدف کاربردی به صورت توصیفی- تحلیلی تدوین شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS و AMOS استفاده شده است. تعداد 375 پرسشنامه با توجه به فرمول کوکران در سطح محلات توزیع گردید. نتایج بیانگرآن است که؛ سطح زیست پذیری محلات در وضعیت نا مطلوبی قرار دارند و محلات با مشکلات متعددی مواجه هستند. همچنین طبق مدل یابی معادلات ساختاری؛ معیارهای اقتصادی (69/0)، کالبدی (64/0)، زیست محیطی (54/0)، اجتماعی (24/0)، به ترتیب با بیشترین بار عاملی، موثرترین عوامل بر میزان زیست پذیری تلقی می شوند. بنابراین مهمترین شاخص های موثر بر زیست پذیری در جهت بهبود این مناطق، معیارهای اقتصادی می‌باشند که ارائه وام های کم بهره به متقاضیان خود اشتغالی برای ساکنین محلات و معافیت های مالیاتی دراز مدت (مالیات بر املاک) برای ساخت مسکن چند خانواری و همچنین معافیت های مالیاتی برای سرمایه گذارانی که علاقمند به سرمایه گذاری در این مناطق برای اشتغال ایجاد نمایند هستند، می تواند تا حدودی مشکلات اقتصادی را کاهش دهد.
1. Ahmed, N. O., El-Halafawy, A.M., & Ahmed, M. A. (2019) A Critical Review of Urban Livability, European Journal of Sustainable Development, 8(1), 165-182. https://doi: 10.14207/ejsd.2019.v8n1p165
2. Al-Thani, Soud K., Amato A., Koç, M., Al-Ghamdi G., Sami G. (2019) Urban Sustainability and Livability: An Analysis of Doha’s Urban-form and Possible Mitigation Strategies, Sustainability, 11(3):786. https://doi: 10.3390/su11030786
3. Akhan, A., Salehi, I. & Taghiani, Sh. (2017) Evaluating the impact of environmental-physical factors on the vitality and quality of urban streets (case study: Nader and Enghelab streets of Sari city), Journal Geography and Environmental Sustainability, 8(27), 15-29. (In Persian).https://sid.ir/paper/221148/fa
4. APEC, (2015). Building better cities: competitive, sustainable and livable metropolises. In: Eco Summit, Philippines.https://www.pwc.com/sg/en/publications/assets/apec-build-better-cities.pdf
5. Bandarabad, A. (2010) "Livable City from Foundations to Meanings", First Edition, Tehran, Azarakhsh Publications. (In Persian).
6. Barzegar, S., Heydari, T. & Anbarlou, A. (2018). Analysis of informal settlements with a livability approach (case study: informal settlements of Zanjan city), Journal of Regional Planning Quarterly, 9(33), 137-152. (In Persian).https://doi: 20.1001.1.22516735.1398.9.33.10.3
7. Chiang, C.-L. & Liang, J. J. (2013) “An evaluation approach for livable urban environments,” Environmental Science and Pollution Research, 20(8), 5229–5242. https://doi: 10.1007/s11356-013-1511-6
8. Dolatshah, S., Sarwar, R. & Toklan, A. (2021) An analysis of livability indicators with the right to city approach, a case study of Bandar Mahshahr, Journal of New Attitudes in Human Geography, 13(3), 109-131. (In Persian). https://sid.ir/paper/1035233/fa
9. Firozbakht, M., Samanipur, H. & Sediqniya, M. (2017) Urban viability, concepts and frameworks. Journal of Geographical Architecture and Urban Planning Research, 2 (14), 193-187. (In Persian). https://civilica.com/doc/764445/
10. Foroughozdeh, S., Razzakian, F., Barati, J. & Soltani, S. (2018). Analysis of social capital of housewives living in informal settlements, Journal of Women and Family Studies, 7 (1), 179-203. (In Persian).
https://doi: 10.22051/jwfs.2019.14462.1390
11. Ghanbari, M. Ajza Shokohi, M., Rahnama, M. R & Kharazmi, O. A. (2016) An analysis of urban livability with an emphasis on the housing index (case study: Mashhad metropolis), Geography and Development of Urban Space, 8 (1), 101-121. (In Persian). https://doi:org/10.22067/jgusd.2021.44445.0
12. Ghane M., Arvin, M., & Maleki, S. (2019) Measuring the ability to use urban development drivers in the regeneration of worn-out fabric, (case study: Shahjouk neighborhood of Semnan. Geography and Urban-Regional Planning, 10 (34), 1-22. (In Persian). https://doi: 10.22111/gaij.2020.5273
13. Habibi, M. & Grami, N. (2017) How to use urban spaces in informal settlements (case: the eastern wall of Chamran Highway in Tehran (between Molla Sadra and Modiriat Bridge), Journal of Urban Planning Quarterly, 9 (32), 163-174. (In Persian). https://doi:20.1001.1.22285229.1397.9.32.13.0
14. Jansen, S. J. T. (2014) “The impact of the have-want discrepancy on residential satisfaction,” Journal of Environmental Psychology, 40, 26–38. https://doi: 10.1016/j.jenvp.2014.04.006
15. Kamalipour, H. (2020) Improvising Places: The Fluidity of Space in Informal Settlements, Sustainability, 12, 2293, 1-14. (In Persian).https://doi: 10.3390/su12062293
16. Kotus J. and Rzeszewski, M. (2013) “Between disorder and livability case of one street in post-socialist city,” Cities, 32, 123–134.https://doi: org/10.1016/j.cities.2013.03.015
17. Liang, X., Liu, Y., and Qiu, T. (2020). Livability Assessment of Urban Communities considering the Preferences of Different Age Groups, Journal Complexity Hindawi, 2020(3):1-15. https://doi: 10.1155/2020/8269274
18. Mohit, M. A., Ibrahim, M. & Rashid, Y. R. (2010) “Assessment of residential satisfaction in newly designed public low-cost housing in Kuala Lumpur, Malaysia, Habitat International, 34 (1), 18–27. https://doi: 10.1016/j.habitatint.2009.04.002
19. Nikpour, A. & Yarahamdi, M. (2019) Identification of factors affecting livability in Noorabad Mamsani city, Quarterly Journal of Urban Structure and Function Studies, 7 (23), 7- 27. (In Persian). https://doi: 10.22080/usfs.2020.16085.1760
20. Pacione, M. (2003). Urban environmental quality and human wellbeing and social geographical perspective. Landscape and Urban Planning, 65, 19-30. https://doi: 10.1016/S0169-2046(02)00234-7
21. Rahnama, M. R., Ghanbari, M., Mohammadi Hamidi, S. & Hosseini, M. (2018), "Evaluation and measurement of urban livability in Ahvaz metropolis". Journal of Sustainable City, 2 (2), 1-11. (In Persian). https://doi: 10.22034/jsc.2019.197229.1090
22. Salleh, A. G. (2008) “Neighborhood factors in private low-cost housing in Malaysia,” Habitat International, 32(4), 485–493. https://doi: 10.1016/j.habitatint.2011.06.003
23. Savageau, D. (2007) Places Rated Almanac: /e Classic Guide for Finding Your Best Places to Live in America, Places Rated Books Llc, Washington, DC, USA, 2007.
24. Saitluanga Benjamin L. (2014) Spatial Pattern of Urban Livability in Himalayan Region: A Case of Aizawl City, India, Soc Indic Res (2014) 117:541–559.https://doi: 10.1007/s11205-013-0362-3
25. Wang, J. (2011) “A comparative study of Beijing and three global cities: a perspective on urban livability,” Frontiers of Earth Science, 5(3), 323–329. https://doi: 10.1007/s11707-011-0182-1
26. Xiao, Y., Li, Y., Tang, X., Huang, H., & Wang, R (2022) Assessing spatial–temporal evolution and key factors of urban livability in arid zone: The case study of the Loess Plateau, China, Ecological Indicators 140 (2022) 108995. https://doi: org/10.1016/j.ecolind.2022.108995
27. Ziari, K., Hatami, A., Mesbahi, S. & Ashuri, H. (2018). Evaluation and analysis of dimensions and livability components of small cities in the direction of sustainable development (case example: Bandar Dilam), Journal of Geography (Regional Planning), 9 (4), 569-586. (In Persian). https://doi: 20.1001.1.22286462.1398.9.4.7.7
28. Zhan, D., Kwan, M.-P., Zhang, W., Fan, J., Yu, J., and Dang, Y. (2018) “Assessment and determinants of satisfaction with urban livability in China,” Cities, 79, 92–101. https://doi: org/10.1016/j.cities.2018.02.025
