نقش مدیریت شهری در زیرساخت های آبی به منظور ساماندهی رودخانه های شهری (نمونه موردی کلان شهر رشت)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علی باقری نیا ¹ (دانشجوی دکتری شهرسازی ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
لعیا جهانشاهلو ² (استادیار، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
سید جمال الدین شهریاری ³ (استادیار، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 25 الإثنين , ذو الحجة, 1440 تاريخ التأكيد : 01 الثلاثاء , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: مدیریت شهری, محیط زیست, شهر رشت, زیرساخت های آبی, تکنیک سوات- فازی,

ملخص المقالة :

ورود گسترده فاضلاب ها و پسماندهای ناشی از فعالیت‌های انسانی را تبدیل به آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان کرده است که این موارد بررسی نقش مدیریت شهری در زیرساخت های آبی و حفاظت زیست محیطی و ارائه راهکارهای جمع آوری و هدایت آبهای سطحی را ضروری می سازد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی نقش مدیریت شهری در زیرساخت های آبی به منظور ساماندهی رودخانه های شهر رشت می باشد. این پژوهش بر اساس ماهیت از نوع توصیفی– تحلیلی می باشد که بمنظور ارزیابی و رتبه بندی مولفه ها از تکنیک سوات فازی که در واقع تلفیقی از جدول سوات بهمراه روش فرایند تحلیل شبکه ای و تئوری فازی استفاده شده است. ارزیابی عوامل چهارگانه مدل سوات نشان داد که از بین نقاط قوت، عامل وجود رودخانه های زرجوب و گوهررود به عنوان دو لبه طبیعی اصلی در محدوده از اهمیت بالایی برخوردار هستند. در مجموع نقاط ضعف، مورد تعرض قرارگرفتن حریم رودخانه گوهررود، زرجوب و تالاب عینک با کاربری های ناسازگار با محیط زیست از اهمیت بیشتری برخوردار است. از مجموعه فرصت‌های مورد مطالعه، چشم اندازهای گسترده طبیعی(رودخانه ها و تالاب) فرصتی منحصر به فرد جهت افزایش زیبایی بصری شهری نقش حائز اهمیتی دارد. نهایتاً در بین تهدیدهای مورد مطالعه عامل آلودگی منابع آبی و از بین رفتن پتانسیل های گردشگری این منابع به دلیل آلودگی منابع آبی بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داد. نتایج مدل‌های تلفیقی سوات فازی نشان داد که استراتژی‌های ضعف و تهدید بیشترین اولویت و سپس استراتژی های قوت تهدید، ضعف  فرصت و تهدید قوت اولویت های بعدی را کسب کردند. نتایج حاصل از تحقیق نیز بکارگیری سیاست هایی همچون جلوگیری از تخلیه فاضلاب های شهری، صنعتی و بیمارستانی و محافظت در برابر تخریب محیط زیست حاشیه ای رودخانه، ساماندهی و نظارت بر بستر رودخانه به منظور جلوگیری از احداث کاربری های ناسازگار، افزایش زیبایی بصری با استفاده از چشم انداز طبیعی در راستای گسترش گردشگری، حفاظت از حریم رودخانه با طراحی جداره سبز  طبیعی با محور اکولوژیکی بومی می باشد.

المصادر:

1. Cook, E.A. & Van Lier, H. N. (Eds). (1994): Landscape Planning and Ecological Networks, Amsterdam: Elsevier.


2. Dabiri, Maryam; Masnavi,Mohammadreza.(2011): Linking Spatio-Temporal Patterns to Ecological Processes from Urban Development to Landscape Ecological Urbanization», Landscape, No. 32, 66-73.


3. Dumas. (2011): A framework for natural resources revenue management. The Commonwealth Finance Ministers Meeting 2011.


4. Farzad Behtash, Mohammad Reza, Ali Kaynejad, Mohammad Taghi Pirbabaei and Ali Asgari (2013): "Evaluation and Analysis of Tabriz Metropolitan Resilience Dimensions and Components", Fine Arts, Volume 18, Number 3.


5. Huseynov,  S. (2011): Currency Substitution  in  an  oil-rich CIS country: The case of Azerbaijan, CBAR working paper series.


6. Kondolf, G. M. (1991a): Five elements for effective evaluation of stream restoration. Restoration Ecology 3(2): 133-136.


7. Matsuoka, R. & Kaplan, R., (2008): People Needs in the Urban Landscapes: Analysis of landscapes and urban planning contributions, landscape and urban planning, No. 84, P 7.


8. Malakoff, D. (2004): The river doctor. Science 305:937-939.


9. Morris, M. (2011): How can PNG fight the resource curse? Retrieved August 31, 2011, from Development Policy Blog:  http://devpolicy.org/how-can-png-fight-the-resource-curse.

10. Palmer, M.A., Bernhardt, E.S., Allan J.D., Lake, P.S., & Alexander, G. (2005): Standards for ecologically successful river restoration, Journal of Applied Ecology, 208-217.

11. Pugh, K. J. (2002): Teaching for transformative experiences in science: An investigation of the effectiveness of two instructional elements, Teachers College Record,104,1101–1137.

12. Stern, P.C., Dietz, T. & Guagnano, G.A. (1995): The new environmental paradigm in social psychological perspective, Environment & Behavior27, 723-745.

13. Sharma, R. (2013): Deep-Sea Mining: Economic, Technical, Technological, and Environmental Considerations for Sustainable Development, Marine Technology Society Journal, Volume 45, Number 5, September/October 2011, pp. 28-41(14).

14. Tzoulas, K., Korpela, K., Venn, S., Yli-Pelkonen, V., Ka ́zmierczak, A., Niemela, J. & James, P. (2007): Promoting ecosystem and human health in urban areas using green infrastructure: a literature review, Landscape and Urban Planning, 81(3): 167–178.

15. Wong, T. H. F. (2006a): Chapter 1 Introduction. In: Wong, T. H. F.(ed.) Australian Runoff Quality: A Guide to Water Sensitive Urban Design. Engineers Australia, Canberra, pp. 1 – 8,ISBN 0 85825 852 8, April 2006.

16. Willis, D. & Willis, J. (2001): Task-based language l earning. In: Carter, R. & Nunan, D. (Eds.). The Cambridge guide to teaching English to speakers of other languages Cambridge: Cambridge University Press.

17. Jackson, L., (2003): The Relationship of Urban Design to Human Health and Condition, Landscape and Urban Planning, No 64, P 191.

18. Wilkinson, M.E. Quinn, P.F., Barber & N.J. Jonczyk. J. (2014): A framework for managing runoff and pollution in the rural landscape using a Catchment Systems Engineering approach, Science of The Total Environment,468-469.

19. UNEP. (2011): Decoupling Natural Resource Use and Environmental Impacts From Economic Growth.Paris: UNEP – International Resource Panel.

20. UNEP. (2012): Metals in Stocks: Scientific Synthesis. Paris: UNEP – International Resource Panel.