بررسی پایداری محیطِ کالبدی در محلههای فقیرنشین با تأکید بر سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: محله زمزم شهر تهران)
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
محمود قدیری
1
(استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور)
حسن حکمتنیا
2
(دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور)
لیلا الهیاری بیاتیانی
3
(دانشگاه پیام نور)
الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, فقر شهری, توسعه محلهای, محله زمزم,
ملخص المقالة :
امروزه در رویکردهای گوناگون توسعه شهری، سرمایه اجتماعی بعنوان عامل اصلی و شرط لازم جهت توسعه محلهای و کاهش فقر مورد تأکید قرار گرفته است. از اینرو بررسی سرمایه اجتماعی بخصوص در محلههای فقیرنشین ضروری است. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت و رابطة سرمایه اجتماعی با پایداری محیط کالبدی در محلة فقیرنشین زمزم از منطقه 17 شهر تهران به منظور کسب شناخت لازم و ارائه راهبردهای مناسب میباشد. روش پژوهش از نوع توصیفیـ تحلیلی میباشد. دادههای مورد نیاز به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه خانوار گردآوری شد. حجم نمونه به روش کوکران و برابر با ۲۵۰ خانوار تعیین شد و نمونهگیری به روش تصادفی سیستماتیک انجام گرفت. اندازهگیری شاخصهای سرمایه اجتماعی و پایداری محیط کالبدی با استفاده از مدل SAW انجام شد. وزن شاخصها نیز با روش AHP گروهی و با پرسش از ۱۵ خبره دانشگاهی در رشتههای مرتبط بدست آمد. تحلیل دادهها نیز با روشهای آمار توصیفی، روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره انجام شد. یافتهها نشان داد مقدار شاخص کلی سرمایه اجتماعی محله زمزم برابر با عدد 32/2 و در حد متوسط به بالا میباشد. مقدار شاخص کلی کیفیت محیط کالبدی نیز برابر با ۷۱/۱ و بیانگر وضعیت پایین و نامناسبی میباشد. ضریب همبستگی بین پایداری محیط کالبدی و سرمایه اجتماعی 48/0 و در سطح 05/0 معنادار است. ضریب تبیین نیز نشان داد که بیش از 80 درصد از میزان پایداری کالبدی ناشی از شاخصهای اعتماد اجتماعی، مشارکت، همبستگی و شبکه اجتماعی است.
_||_