رتبه‌بندی کیفی و تحلیل فضاهای پیاده شهری با رویکرد عدالت فضایی (مورد مطالعه: پنج مسیر پرتردد شهر همدان)

الموضوعات :

احسان پایاب ¹ , سید محمد رضا خطیبی ² , حسین سلطانزاده ³ , مریم معینی فر ⁴

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیارشهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
3 - دانشیارمعماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - استادیار شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین، ایران

تاريخ الإرسال : 20 الثلاثاء , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: مدل ویکور, عدالت فضایی, فضاهای پیاده شهری, مولفه‌های کیفی, شهر همدان,

ملخص المقالة :

امروزه رشـد سریع شهرنشینی و وسایل نقلیه شخصی به نفع سواره‌ها، مسأله افت جدی کیفیت ‌فضاهای پیاده شهری و توزیع ناعادلانه آنها از این لحاظ را مطرح کرده ‌است. هدف اصلی پژوهش، افزایش مطلوبیت و کاهش شکاف کیفی در پنج مسیر پیاده پرتردد همدان است. معیارهای ارزیابی شده : کیفیت فرم، فضا، کاربری، محیط‌زیست، وضعیت اجتماعی، ترافیک و زیرشاخص‌های مرتبط به آنها بودند. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و نوع آن کاربردی است. داده‌های تحقیق حاصل مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی و تکمیل پرسشنامه توسط 15 نفر از کارشناسان مسلط به موضوع است. به منظور رتبه‌بندی کیفی مورد مطالعه، از فرآیند تحلیل شبکه و مدل ویکور بهره گرفته‌ شد. یافته­ها، گویای رتبه اول کیفی مسیر پیاده بوعلی پایین با امتیاز  (0) است. مسیرهای پیاده اِرم، مهدیه بالا، اکباتان و پاستور به ترتیب با امتیازهای 2637/0، 5247/0، 9380/0 و 9497/0 در رده‌های بعدی قرارگرفتند. دلایل اصلی مثبت و منفی تاثیرگذار بر رتبه‌های کیفی اخذ شده، متناسب با شاخص‌های تحقیق، تحلیل شد. بعلاوه، شاخص‌های زیست‌محیطی و فرمی با اوزان (402/0) و (038/0) بیشترین و کمترین اهمیت را به ترتیب داشتند. نتیجه کلی پژوهش بیانگر کیفیت فضایی نامتوازن مسیرهای یاد شده‌است، هرچند در برخی معیارها این توالی مشاهده نمی‌شود. ریشه‌های فرا کالبدی مثل لایه‌های اقتصادی، اجتماعی و همچنین نظام مدیریت و برنامه‌ریزی از بالا به پایین، ضوابط منطقه‌بندی و تجمیع انواع سرمایه‌گذاری در مسیر‌های برخوردار، سهم بسزایی در نتایج بدست آمده داشته‌اند. در پایان متناسب با سطح نیاز و استحقاق هر مسیر به افزایش کیفیت در معیارهای مورد ارزیابی، پیشنهادات کاربردی ارائه شد.