تحلیل وضعیت شاخص های ایمنی پارک های منطقه ای و شهری (مطالعۀ موردی: شهر ارومیه)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

حسن حکمت نیا ¹ (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
میرنجف موسوی ² (استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران)
مهدی حسین پور ³ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
اکبر حمیدی ⁴ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 18 الجمعة , محرم, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1441

الکلمات المفتاحية: مدل ویکور, تحلیل مسیر, شهر ارومیه, پارک های شهری, شاخص های ایمنی,

ملخص المقالة :

پارک‌های‌ شهری بخشی از زیرساخت‌های عمومی‌اند که شهروندان می‌توانند از آن‌ها برای سرگرمی‌های بصری، زیست‌محیطی، آموزشی، بهداشتی، فرهنگی ـ اجتماعی و تفریحی استفاده کنند. اما یکی از چالش‌های عمده در تحقق چنین کارکردهای حیاتی پارک‌ها، نبود ایمنی کافی است. بنابراین، سنجش کیفیت ایمنی پارک‌ها به منظور ارتقای کارآیی آن مقؤله مهمی محسوب می‌شود. هدف پژوهش، تحلیل شاخص‌های ایمنی پارک‌های منطقه‌ای و شهری ارومیه می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها، اسنادی و پیمایشی است. حجم نمونه با توجه به مقیاس عملکردی، وسعت و میزان جمعیت مناطقی که پارک-ها در آن قرار گرفته‌اند، از طریق فرمول کوکران معادل 380 نفر برآورد گردید. شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای نیز برای انتخاب نمونه‌ها بکار گرفته شد. ابزار پردازش داده‌ها شامل مدل تصمیم‌گیری چند معیاره الکتره جهت وزن‌دهی پارک‌های موردمطالعه از نظر شاخص‌های ایمنی و آزمون تحلیل مسیر و ضریب همبستگی پیرسون برای سنجش روابط بین متغیرها و نیز ویژگی‌های فردی پاسخگویان است. نتایج حاصل از تحلیل یافته‌ها بیانگر این است: نخست، براساس مدل الکتره پارک گوللرباغی با تعداد چیرگی 5، در بهترین شرایط (رتبه اول) و پارک ساعت با تعداد چیرگی 1 (رتبه 5) در بدترین شرایط قرار دارد. دوم، مطابق نتایج حاصل از آزمون تحلیل مسیر در ارتباط با مهم‌ترین شاخص‌های ایمنی در پارک‌های مورد مطالعه، شاخص ایمنی فیزیکی به عنوان عامل مستقیم در احساس ایمنی با بتای 394/0، شاخص روشنایی با بتای 179/0 و شاخص دسترسی فیزیکی با بتای 178/0 به‌عنوان شاخص‌های اصلی احساس ایمنی شناخته شدند. سوم اینکه مقدار ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر شاخص‌های ایمنی و ویژگی-های فردی پاسخگویان برابر 613/0 بدست آمده و سطح معنی داری کم‌تر از 05/0 نشان‌دهندۀ وجود همبستگی مثبت و معناداری بین این متغیرها است

المصادر:

1. American Planning Association, (2003): Great Safer Neighborhoods, City Parks Forum, Washington.


2. Ariza, L. Gomidea, M. Ramos, A.N. Peter, A. Heukelbach, L.J, (2007): Survey of visitors to a National Park in the savannah region of northeast Brazil: Practices, incidents and hazardous situations, Travel Medicine and Infectious Disease, 5 (1), pp: 1-6.


3. Arjomandi, Reza, Jozi, Seyed Ali, Nouri, Jafar and Azadeh Afsharnia (2008): "Health, Safety and Environmental Management in Urban Parks", Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 10, No. 2, pp. 75-89. (In Persian)


4. Azadi Nejat, Saeed, Jalali, Seyed Gholamali and Seyed Hassan Ghodsipour (2009): "Prioritizing Design Criteria in Planning and Management the Safety of Urban Parks and Green Space Using Multi Criteria Decision Making", Second Conference on Safe Community of Tehran City, Tehran Municipality, pp. 1-7.  (In Persian).


5. Balram, S. Dragicevi, C.S, (2005): Attitudes toward urban green spaces: integrating questionnaire survey and collaborative GIS techniques, Landscape and Urban Planning, 71 (2-4), pp: 147-162.


6. Benedict, M. A. McMahon, E. T, (2002): Green infrastructure: Smart conservation for the 21st century, The Conservation Fund.


7. Bonnie, K.L. Mak, C.Y, (2018): Examining fear-evoking factors in urban parks in Hong Kong, Landscape and Urban Planning, (171), pp: 42–56.


8. Cohen, D. Marsh, T. Williamson, S. Derose, K.P. Martinez, H. Setodji, C McKenzie, T.L, (2010): Parks and physical activity: Why are some parks used more than others, Preventive Medicine, (50), pp: S9-S12.


9. Dong, N. Chen, J. Zhang, S, (2017): Safety Research of Children's Recreational Space in Shanghai Urban Parks, Procedia Engineering, (198), pp: 612-621.


10. Ebrahimzadeh, Isa and Mojtaba Ruosta (2016): "Analysis and Evaluation of Safety in Urban Parks (Case Study: Jahrom City)", Journal of Geography and Urban-Regional Planning, Vol. 6, No. 18, pp. 52-37. (In Persian).


11. Ebrahimzadeh, Isa, Maleki, Saeed and Davood Hatami (2016): "Assessing the Safety Status of Urban Parks (Case Study: Izeh City Parks)", Journal of Urban Planning Research, Vol. 6, No .19, pp. 57-72. (In Persian).


12. Farbod, S. Kamal, M. Maulan, S, (2014): Safety perception and concerns in naturalistic landscapes of urban parks in Malaysia, Security Journal, 30 (1), pp: 1–17.


13. George, R, (2010): Visitor perceptions of crime-safety and attitudes towards risk: The case of Table Mountain National Park, Cape Town, Tourism Management, 31 (6), pp: 803-815.


14. Gobster, P.H. Westphal, L.M, (2004): The human dimensions of urban greenways: planning for recreation and related experiences, Landscape and Urban Planning, 68 (2), pp: 147-165.


15. Haque, A.M. Hossain, M.R. Farhan, M.H.M. Neema, M.N, (2013): An Innovative Approach to Assess the Quality of Major Parks in Environmentally Degraded Mega-City Dhaka, in International Conference on Computational Science and Its Applications, Springer Berlin Heidelberg, pp: 394-407.


16. Hashim, NHM. Thani, SKSO. Jamaludin, MA. Yatim, NM, (2016): A Perceptual Study on the Influence of Vegetation Design towards Women's Safety in Public Park, Procedia - Social and Behavioral Sciences, (234), pp: 280-288.


17. Hobden, D. W. Laughton, G. E. Morgan, K. E, (2004): Green space borders: A tangible benefit? Evidence from four neighborhoods in Surrey, British Columbia, 1980–2001, Land Use Policy, 21 (2), pp: 129–138.


18. Howard, A.W, (2005): the effect of safer play equipment on playground injury rates among school children. CMAJ, 172 (11), pp:1443-1446.


19. Iran Statistical Center (2016): "Detailed Results of the General Population and Housing Census", West Azarbaijan Province, Urmiye. (In Persian).


20. Khakpour, Baratali, Kamandarei, Mohsen and Seyed Mostafa Hosseini (2017): "Investigating the Status of Safety Indicators in Kerman Regional Parks", Journal of Geography and Urban Planning, Vol. 7, No. 22, pp. 71-84. (In Persian).


21. Laghaei, Hassan Ali and Asghar Mohammad Tabari (2003): "Safety Management in Parks and Green Space in Tehran (Case Study: Tehran Municipality; District 3)", Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 5, No. 4, pp. 29-38. (In Persian).


22. Mohammadi Hamidi, Somayeh, Kalantari, Mohsen and Mohammad Veysian (2015): "Analysis of Lighting Situation and Safety of Urban Spaces Using CPTED Strategies and Safety Audit Assessment Model (Case Study: Mellat Park of Zanjan)", Geographical Urban Planning Research, Vol. 3, No. 3, pp. 325-341. (In Persian).


23. Mohammadi, Jamal, Mohammadi Deh Cheshme, Mostafa, Mansour Abafat Yeganeh (1): "Qualitative Assessment of the Role of Urban Green Spaces and Optimization of Citizens' Utility of it in Shahr-Kord", Quarterly Journal of Environmental Studies, Vol. 33, No. 44, pp. 95-104. (In Persian).


24. Orumieh Parks and Green Space Organization (2016): Statistics and Information Section. (In Persian).


25. Pánek, J. Pászto, V. Šimáček, P, (2018): Spatial and Temporal Comparison of Safety Perception in Urban Spaces. Case Study of Olomouc, Opava and Jihlava, GIS OSTRAVA: Proceedings of GIS Ostrava, (1), pp: 333-346.


26. Pour Ahmad, Ahmad, Akbarpour Sareskanrood, Mohammad and Samaneh Sotoudeh (2009): "Urban Green Space Management in District 9 of Tehran Municipality", Journal of Human Geography Research, Vol. 41, No. 69, pp. 29-50. (In Persian).


27. Rasoul Ghorbani (2008): "Evaluation of Park Deficiency in Tabriz Urban Areas Using Per capita / Park Method and Buffering Method", Journal of Soffeh, Vol. 17, Vol. 47, pp. 110-120. (In Persian).


28. Raya, R. Rubin, V, (2006): Safety, Growth, and Equity: Parks and Open Space, Third of a five-part series on infrastructure equity by Policy Link.


29. Roustaei, Shahrivar, Turkmanniya, Naeimeh and Masoumeh Hosseini (2014): "A Comparative Study of Spatial Justice in Urban Parks Safety Indicators (Case Study: Kohsangi Park and Vahdat Park of Mashhad)", Journal of Urban Studies and Research Regional, No. 22, pp. 109-126. (In Persian).


30. Salehi, Ismail, Ramezani Mehrian, Majid, Majidi Afrasiabi, Hadi, Davoodi, Seyed Majid and Reza Basiri Mojdehi (2013): "Evaluation of Spatial Distribution of Urban Parks Using Network Analysis", Urban Management Quarterly, Vol. 12, No. 32, pp. 185-196. (In Persian).


31. Saraei, Mohammad Hossein, Rezaei, Mohammad Reza and Seyed Mostafa Hosseini (2013): "Assessment Safety circumstance of Urban Parks (Case Study: Regional Parks of Yazd City)", Journal of Urban and Regional Studies, Vol. 5, No. 18, pp. 123-138. (In Persian).


32. Veitch J. Ball K., Crawford D., Abbott G., Salmon, J, (2012): Park Improvements and Park Activity-A Natural Experiment, American Journal of Preventive Medicine, 42 (6), pp: 616-619.


33. Ziyari, Karamatollah, Mohammadi Deh Cheshme, Mustafa, Pour Ahmad, Ahmad and Mohammad Bagher Ghalibaf (2012): "Prioritizing Immunization of Deteriorated Texture of Karaj Metropolis Using Multi-Criteria Evaluation model", Journal of Human Geography Research, No. 79, pp. 1-14. (In Persian).