تبیین الگوی مدیریت محله‌ای در جامعۀ شبکه‌ای با تأکید بر شهرهای ایران
شهریور روستایی
1
(
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
)
اکبر اصغری زمانی
2
(
دانشگاه تبریز
)
فروغ اندستا
3
(
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: محله, جامعۀ شبکه‌ای, شهر هوشمند, کلان- داده و داده- باز.,
ملخص المقالة :
محله از دیرباز جایگاهی مرکزی در تحلیل و برنامه‌ریزی فضاهای شهری داشته‌اند. معمولاً از زمان ظهور محله به عنوان یک مفهوم کلیدی در ادبیات علوم اجتماعی، مفهوم آن به‌عنوان نوعی ظرف فضایی شناخته‌شده‌است. با شروع مکتب جامعه‌شناسی شهری شیکاگو، محلات به عنوان مناطقی با ویژگی‌های متمایز از دیگر مناطق، به عنوان نوعی واحد سازماندهی بنیادی برای فضای شهری در نظر گرفته شدند. لذا، محله یک مفهوم جغرافیایی و اجتماعی است. به‌طوری‌که بسیاری از پژوهشگران شهری بر این اعتقاد دارند که همسایه‌ها و محله‌ها هنوز جایگاه بسیار مهمی در زندگی دارند. از طرف دیگر، با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و بیان مفهوم جامعه شبکه‌ای و فضای جریان توسط امانوئل کاستلز، مفهوم محله و سیر تحولی آن نیز دستخوش تغییر شده‌است. به‌طوری‌که، از ابتدای قرن بیستم، محله به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری، نقش مهمی در شکل‌گیری جوامع شهری پیشرفته داشته‌است. به‌طوری‌که، در عصر اطلاعات، کاربردهای نوظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات قابلیت احیای نقش محله را برجسته نموده‌اند. در این راستا، کلان- داده و داده- باز به‌عنوان یکی از مفاهیم برگرفته از شهر هوشمند، اهمیت و نقش محله و مدیریت محله- محور را دو چندان می‌نماید. بدین منظور در پژوهش حاضر نیز با بهره‌گیری از روش کیفی مرور سیستماتیک به نقش محله در مدیریت شهری با تاکید بر جامعۀ شبکه‌ای و الگوهای مدیریتی آن در مطالعات خارجی پرداخته‌شده‌‌است. سپس با توجه به برنامه‌ریزی شهرهای ایران و با الهام از مطالعات خارجی صورت‌گرفته، چهار الگوی مدیریت محله‌ای تدوین، شرح و پیشنهاد شده‌است و در ادامه جهت ارتباط بهتر بین کنشگران و عاملان و با توجه بر جامعه شبکه‌ای و هوشمند سازی، چهار الگوی مدیریت محله‌ای مبتنی بر وب پیشنهاد و توضیح داده-شده‌است.
