ارائه الگوی تدوین پیوست فرهنگی پروژه‌های عمرانی در کلانشهر اصفهان

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مهدی ستوده فر ¹ , حمید دوازده امامی ² , اکبر اعتباریان ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاريخ الإرسال : 02 السبت , ربيع الأول, 1440 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , رجب, 1440 تاريخ الإصدار : 16 الأحد , شعبان, 1440

الکلمات المفتاحية: برنامه‌ریزی شهری, اصفهان, پیوست فرهنگی, پروژه‌های عمرانی, سیاست‌گذاری فرهنگی,

ملخص المقالة :

پروژه­های متفاوت، پیامدهای متفاوتی بر زندگی مردم دارند که این پیامدها باید بررسی و مشخص شوند. مطالعات تأثیرات فرهنگی پروژه­ها، به منظور تحلیل پیامدهای یک طرح توسعه­ای جهت تعدیل و تخفیف پیامدهای منفی و افزایش پیامدهای مثبت صورت می­پذیرد و در عین حال چارچوبی برای مدیریت تغییرات فرهنگی و ابزاری برای تصمیم­سازی درباره این عوامل است. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی شاخص­ها، ابعاد و مؤلفه­ها، برای ارائه الگوی تدوین پیوست فرهنگی پروژه­های عمرانی شهر اصفهان می­باشد. در این راستا از روش تحلیل محتوای کیفی در بخش کیفی، و روش تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی در بخش کمی برای تحلیل داده­ها استفاده شد. بر اساس یافته­ها، ابعاد پیوست فرهنگی پروژه­های عمرانی شهر اصفهان، ذیل هشت موضوع اصلی دسته­بندی شدند: روابط اجتماعی (تنوع قومی و گروهی، و تعاملات اجتماعی)، خلاقیت (زیرساخت­های شهری نوآورانه)، آینده‌نگری (شهر آینده، و شهر هوشمند)، هویت (هویت ایرانی، هویت اسلامی، هویت انقلابی و مزیت رقابتی شهر اصفهان «گردشگری»)، امنیت (امنیت فیزیکی، و امنیت ذهنی)، عدالت، جذابیت (عناصر طبیعی و عناصر غیر طبیعی) و نمادها و نشانه‌ها (تأثیر عناصر عینی، و الهام پذیری از فرهنگ غالب). مقادیر آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای همه متغیرها بزرگ­تر از 7/0 بود و همچنین مقدار روایی همگرا نیز برای همه متغیرها بزرگ­تر از 5/0 محاسبه شد، و در نهایت بر اساس شاخص­های برازش، الگوی نهایی تأیید شد. با توجه به اهمیت مفهوم پیوست فرهنگی در زمینه آکادمیک و همچنین به کارگیری آن در زمینه­های مدیریت و برنامه­ریزی شهری، نتایج پژوهش حاضر، بستری نظری و شناختی برای پژوهشگران علاقه­مند به این حوزة مطالعاتی فراهم می­آورد.

المصادر:

1. ابولحسنی مهناز، عادلی ساردو فاطمه (1394). ارزیابی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی طرح احداث زیرگذر بزرگراه همت. فصلنامه محیط زیست و توسعه، شماره 10، پاییز و زمستان، صص 14-5.


2. استیونسون دبورا (1388). شهرها و فرهنگ­­های شهری. ترجمه رجب پناهی و احمد احمدپور، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، چاپ اول.


3. اشرفی یوسف، رشیدی طلا (1392)، ارزیابی تأثیر اجتماعی (اتا) پروژه های شهری، نمونه موردی: پارک کودک ظفر گلچین در منطقه 10 شهرداری تهران، مدیریت شهری: بهار و تابستان1392 , دوره11 , شماره 31; از صص 315- 295.


4. امامی، سید مجید (1391)، پیوست فرهنگی از مفهوم تا روش،تهران: دانشگاه امام صادق. چاپ اول.


5. بنتلی ای، آلن الکک، پال مورین، سو مک گلین، گراهام اسمیت (1390). محیط­های پاسخ ده، کتاب راهنمای طراحان. ترجمه مصطفی بهزادفر. تهران: دانشگاه علم و صنعت.


6. بنیانیان، حسن(1392) پیوست فرهنگی، ابهام زدایی و گفتمان سازی، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی


7. بهزادفر، مصطفی (1387). واژه نامه مفاهیم طراحی شهری. طرح تحقیقاتی انجام شده در مرکز مطالعاتی وتحقیقاتی شهرسازی و معماری.


8. پاک سرشت سلیمان، رضایی رایحه (1392). ارزیابی پیامدهای اجتماعی نوسازی بافت فرسوده در محله اتابک (خوب بخت). فصلنامه پژوهش­های جامعه­شناسی معاصر: پاییز و زمستان، دوره 2، شماره 3; 141-107.


9. پورمحمدی محمدرضا، حسین زاده دلیر کریم، قربانی رسول، زالی نادر(1389). مهندسی مجدد فرایند برنامه­ریزی با تاکید بر کاربرد آینده نگاری. مجله جغرفیا و توسعه، شماره 58، 37-20.


10. جی­برج رابل(1389)راهنمای عملی ارزیابی تاثیر اجتماعی،ترجمه مرتضی قلیچ و محمد رمضانی.تهران: انتشارات جامعه­شناسان.


11. حاجیانی، ابراهیم (1391)، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک فرهنگی شهر، تهران: تیسا. چاپ اول.


12. دانش­پور، عبدالهادی(1389). بازشناسی مفهوم هویت در فضای عمومی شهر. رسالة دکتری، دانشکده شهرسازی،دانشگاه تهران.


13. رشیدپور، علی، مرادی علی‌رضا (1389). چالش‌‌ها و آسیب‌‌های فراروی فرهنگ و مدیریت فرهنگی. مهندسی فرهنگی. سال 5. شماره 47 و 48.


14. رضازاده راضیه (1386). اصول و معیارهای ساماندهی ضوابط و مقررات سیمای شهری، طرح تحقیقاتی انجام شده در مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسـازی و معماری، سند اصلی مصوب طرح جامع شهر تهران.


15. رضایی، عبدالعلی (1388)، درنگ و درایتی پیرامون تحلیل جامعه شناختی و تبیین مفهومی پیوست فرهنگی، نامة پژوهش فرهنگی، سال دهم، دورة سوم، شماره پنجم، بهار ۱۳۸۸، صفحه 61 تا 88.


16. زالی نادر، پورسهراب آناهید (1396). آینده­نگاری توسعه منطقه­ای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیلی SWOT مطالعه موردی: استان گیلان. فصلنامه برنامه­ریزی و آمایش فضا، پاییز، شماره3.


17. شربتیان، محمد حسن (1392)، مطالعه جامعه شناختی پیوست فرهنگی در حوزه مدیریت شهری، مهندسی فرهنگی سال هشتم تابستان 1392 شماره 76، از صفحه 83 تا 107.


18. شورای عالی انقلاب فرهنگی(1392)، نظام­نامه پیوست فرهنگی طرح های مهم وکلان کشور، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی


19. طباطبائیان سید حبیب الله، قدیری فر روح الله(1386). متغیرهای موثر بر انتخاب ابعاد در یک پروژه آینده نگاری. مجله علوم مدیریت ایران،7(2).80-55.


20. عباسی زهرا (1396) معیارهای زیبایی شناسانه نما و بدنه­های مطلوب شهری با تاکید بر هویت بومی (نمونه موردی حدفاصل میدان مطهری تا تقاطع خیابان حجت شهر قم). مجله مدیریت شهری، تابستان، شماره47، 255.


21. عیوضی محمد رحیم، کشاورز ترک عین الله (1392). نظام برنامه­ریزی فرهنگی شده در انقلاب اسلامی با رویکرد آینده پژوهی. فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، زمستان، سال سوم، شماره 9، 22-1.


22. غیاثوند احمد، عماری حسن (1391). ارزیابی تاثیر اجتماعی مجموعه‌های فرهنگی بانوان(شهربانو) بر توانمندسازی زنان در شهر تهران. مجله برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره 12، پاییز، 168-147.


23. فاضلی، محمد (1391)، ارزیابی تاثیرات اجتماعی؛ سیاست ها، برنامه ها و طرح ها، تهران: اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران. چاپ دوم


24. فاضلی محمد، بهرامی اردشیر، محمدی عذرا، شفیعی­خورشیدی فاطمه، کمره­ای مریم (1392). ارزیابی پیامدهای اجتماعی پروژه تونل توحید در شهر تهران. فصلنامه مدیریت شهری: بهار و تابستان، دوره10، شماره 29، 303-287.


25. کلهر، سینا (1389)، چارچوب تهیه پیوست فرهنگی، مرکز پژوهش های مجلس شوراس اسلامی.


26. لینچ کوین (1388). تئوری شکل خوب شهر، ترجمه حسین بحرینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران .


27. محمـودی امیر سعید (1385). تبیین عوامل مؤثر در ساماندهی سیمای شهری: تدوین و پیش­نویس ضوابط هماهنگ سازی سیمای شهری در شهرهای دو منطقه کویری و خزری از شش منطقه اقلیمی کشور، مجلدات اول و یازدهم، طرح پژوهشی مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.


28. مدنی پور علی (1379). طراحی فضای شهری،نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی. ترجمه فرهاد مرتضایی. تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، چاپ اول.


29. مرادی، علیرضا (1394)، ارزیابی تاثیر فرهنگی، اصفهان: انتشارات دارخوین، چاپ اول.


30. نقی­زاده محمد 1385. معماری و شهرسازی اسلامی (مبانی نظری). اصفهان: نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان.


31. هاروی، دیوید (1376) عدالت اجتماعی و شهر، ترجمة فرخ حسامیان و دیگران، تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران.) چاپ دوم.
    
    
    1. Deborah S. 2003. Cities and Urban Cultures. Open University Press, Philadelphia.
    
    
    2. Landry C. 2013. Creative City Index Comfortable or Captivating, an assessment of Palmerston North, Print synergy & Published by Palmerston North Ciry Council, June2013
    
    
    3. Nawhath Thanvisitthpon. 2016. Urban environmental assessment and social impact assessment of tourism development policy: Thailand's Ayutthaya Historical Park: Tourism Management Perspectives, Volume 18, 1-5.
    
    
    4. Sagnia, K.B Urama (2004), Framework for Cultural Impact Assessment, international Nework for cultural Dirersity(INCD)
    
    
    5. -Sasaki M.2008.Developing Creative Cities Through Networking, Policy Science.V15,No.3: 54.
    
    

33. Dezhi L. Hongxia Ch. Eddie Ch. HaoY. Qiming L. 2014. A methodology for ex-post assessment of social impacts of an affordable housing project. Habitat International Volume 43, Pages 32-40.

Zukin, S. 1995. The Culture of Cities. United Kingdom: Black well publishing ltd.