بررسی تطبیقی تأثیر ابعاد کالبدی- محیطی در کیفیت زندگی شهرها نمونه‌های مورد مطالعه: شهرهای عجب‌شیر و بناب

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

فریبا کرمی ¹ (دانشگاه تبریز)
رباب راه نور ² (دانشگاه تبریز)
بهمن شجاعی وند ³ (دانشگاه تبریز)

تاريخ الإرسال : 05 الأحد , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 09 الإثنين , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 09 الإثنين , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: کیفیت, کالبدی, زندگی, ابعاد, محیطی,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با اتخاذ شاخص‌های سنجش ذهنی به مطالعه‌ی ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی اعم از عملکردی، کالبدی و محتوایی پرداخته و از آنجایی که هدف، مطالعه‌ی کیفیت زندگی در مقیاس منطقه‌ای است، اقدام به بررسی تطبیقی تأثیر ابعاد کالبدی- محیطی در کیفیت زندگی شهرها در دو شهر عجب‌شیر و بناب شده است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. به منظور رسیدن به هدف این پژوهش از مطالعات اسنادی و میدانی با ابزار پرسشنامه استفاده شده و برای تعیین حجم نمونه و روش نمونه‌گیری، به ترتیب از روش تعیین حجم نمونه کوکران و نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی و در تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌ها و اطلاعات بدست آمده از مطالعات میدانی، از آزمون‌های Independent-Samples T Test یا همان آزمون t با دو نمونه‌ی مستقل، تحلیل عاملی با استفاده از چرخش واریماکس نرمال و رگرسیون چند متغیره‌ی خطی در محیط نرم افزار SPSS 22.0، استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها وجود تفاوت در ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی را در دو شهر عجب‌شیر با مقدار 0.718 و بناب با مقدار 0.741 را نشان داد و از این نظر شهر بناب در مقایسه با شهر عجب‌شیر سطح بیشتری از کیفیت زندگی را در ابعاد کالبدی- محیطی داراست. از سویی در بین ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی در شهر عجب‌شیر به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین ابعاد مربوط به بعد محتوایی و کالبدی و در شهر بناب به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین ابعاد مربوط به بعد عملکردی و محتوایی است. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت زندگی در شهرهای مورد مطالعه ارایه گردید.

المصادر:

حریرچی، امیرمحمود، خلیل میرزایی و اعظم جهرمی (1388). «چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس» فصلنامه‌ی پژوهش‌های اجتماعی؛ سال دوم، شماره 4، 110 – 89.

خادم الحسینی، احمد، حسین منصوریان و محمد حسین ستاری (1389). «سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)». فصلنامه‌ی جغرافیا و مطالعات محیطی؛ سال اول، شماره 3، 60 – 45.

خوارزرمی، شهین‌دخت (1387). کیفیت زندگی و الزامات عصر دیجیتال در ایران؛ پایگاه اطلاع رسانی علوم ارتباطات در ایران، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

قالیباف، محمدباقر، مجتبی روستایی، مهدی رمضان‌زاده لسبویی و محمد‌رضا طاهری (1390). «ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه‌ی موردی محله‌ی یافت آباد)» فصلنامه‌ی جغرافیا؛ سال نهم، شماره 31. 54 – 33.

کلانتری، خلیل (1382). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی؛ تهران: نشر شریف، چاپ اول.

کوکبی، افشین، محمدرضا پورجعفر و علی‌اکبر تقوایی (1384). «برنامه ریزی کیفیت زندگی در مراکز شهری،تعریف و شاخص‌ها» جستارهای شهرسازی؛ شماره دوازدهم، 13- 6.

منصورفر، کریم (1385). روش‌های پیشرفته آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری؛ تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول.

مولودی، جمشید (1388). «سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید- مطالعه‌ی موردی: شهر جدید هشتگرد» پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد؛ دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.

مهدی‌زاده، جواد (1385). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه‌ی شهری (تجربیات اخیر جهانی وجایگاه آن در ایران)؛ تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و مهماری ایران، چاپ دوم.

Bonaiuto, M., Fornara, F. & Bonnes, M. (2003). Indexes of perceived residential environment qualit y and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome. Landscape and Urban Planning, Vol. 65, Issues 1–2: 41 – 52.

Costanza, R. (2007). Quality of life: An Approach Integration Opportunities, Human Needs and Subjective Well-Being. Ecological Economics, No. 61: 267-276.

Davidson, A. B. & Kaznelson, H. (2010). Comparison of parents' and social workers' assessments of the quality of life of children at risk, Children and Youth Services Review 32: 711–719.

Geelen, L., A. J. Huijbregts, M., den Hollander, H., M. J. Ragas, A., van Jaarsveld, H.A. & de Zwart, D. (2009). Confronting environmental pressure, environmental quality and human health impact indicators of priority air emissions. Atmospheric Environment, Vol. 43, Issue 9: 1613 – 1621.

Glebovaa, I. & Khabibrahmanova, R. (2014). Life Quality Evaluation in the Million-Plus Population Cities of ussia: Results of Empirical Research. Procedia Economics and Finance, 14: 236 – 242.

Godefroid, s. (2001). Temporal analysis of the Brussels flora as indicator for changing environmental quality. Landscape and Urban Planning, Vol. 52, Issue 4: 203 – 224.

Habib, R. R., Mahfoud, Z., Fawaz, M., Basma, S. H. & Yeretzian, J. S. (2009). Housing quality and ill health in a disadvantaged urban community. Public Health, Vol. 123, Issue 2: 174 – 181.

Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, Vol. 43, Issue 7: 1205 – 1215.

Lercher, P. (2003). Which health outcomes should be measured in health related environmental quality of life studies?. Landscape and Urban Planning. Vol. 65, Issue 1 - 2: 63 – 72.

Lotfi, S & Solaimani, K. (2009). An Assessment of urban Quality of life by using analytic Hierarchy process Approach (Case Study: comparative study of Quality of life in the north of iran). Journal of Social Science, Vol. 5, No. 2: 123 – 133.

Mason, M., W. Valente, T., Coatsworth, J.D., Mennis, J., Lawrence, F. & Zelenak, P. (2010). Place based social network quality and correlates of substance use among urban adolescents. Journal of Adolescence, Vol. 33, Issue 3: 419 -427.

Moser, G., (2009). Quality of life and sustainability: Toward person–environment congruity. Journal of Environmental Psychology, Vol. 29, Issue 3: 351 – 357.

Ryashchenko, S. V. & Gukalova, I. V. (2010). Public health in the system of regional indicators of the quality of life in Russia and Ukraine. Geography and Natural Resources, Vol. 31, Issue 1: 11 – 17.

Santos, L. and Martins, I., 2007, Monitoring Urban Quality of Life: The Porto experience. Social Indicators Research, Vol. 80, Issue 2: 411 – 425.

Van Kamp I., Leidelmeijer K., Marsmana G. & de Hollander A. (2003). Urban environmental quality and human well-being towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and Urban Planning, Vol. 65, Issue 1 - 2: 5 – 18.

Van Kamp I., Leidelmeijer K., Marsmana G. & de Hollander A. (2003). Urban environmental quality and human well-being towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and Urban Planning, Vol. 65, Issue 1 - 2: 5 – 18.

Wang, B., Li, X., Stanton, B. & Fang, X. (2010). The influence of social stigma and discriminatory experience on psychological distress and quality of life among rural-to-urban migrants in China. Social Science & Medicine, Vol. 71, Issue 1: 1-9.

Westaway, M. S. (2006). A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal South African housing settlement, Doornkop, Soweto. Habitat International, Vol. 30, Issue 1: 175 – 189.

Whitehead, T., Simmonds, D. & Preston, J. (2006). The effect of urban quality improvements on economic activity. Journal of Environmental Management, Vol. 80, Issue 1: 1 – 12.

Williams, A. C. & Jobes, P. (1990). Economic and Quality-of-Life Considerations in Urban-Rural Migration. Journal of Rural Studies, Vol. 6, Issue 2: 187 - 194.

Wong, C., (2001). The Relationship Between Quality of Life and Local Economic Development: An Empirical Study of Local Authority Areas in England. Cities, Vol. 18, Issue 1: 25 – 32.