بررسی اثرات جانبی برداشت بی رویه آب های زیرزمینی بر بازار پسته ایران

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مهرداد باقری ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج، گروه اقتصاد کشاورزی، یاسوج، ایران)
فاطمه معززی ² (مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , رجب, 1435 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , رجب, 1435 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , ربيع الثاني, 1435

الکلمات المفتاحية: صادرات, پسته, بهره‌برداری بی رویه از آب زیرزمینی, هزینه‌های جانبی, عرضه, تقاضا,

ملخص المقالة :

مهم­ترین هدف این مطالعه بررسی اثر هزینه­های جانبی ناشی از برداشت بی­رویه­ی آب­های زیرزمینی برای تولید محصول پسته بر بازار پسته ایران است. ابندا تابع تقاضای صادرات و تقاضای داخلی پسته همراه با تابع عرضه­ی آن با و بدون در نظر گرفتن هزینه­های جانبی برداشت بی­رویه­ی آب­های زیرزمینی برای دوره­ی 90-1359 برآورد گردید و سپس در قالب یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی آثار هزینه­های جانبی بر متغیرهای کلیدی و رفاه بررسی شد. نتایج نشان داد که هزینه‌های جانبی برداشت بی­رویه­ی آب‌های زیرزمینی در تولید پسته موجب انتقال منحنی عرضه به سمت بالا و چپ می‌شود. بنابراین عرضه­ی فعلی پسته به­دلیل در نظر نگرفتن هزینه‌های جانبی، بیش از حد بهینه است. از سوی دیگر قیمت‌های بازار کمتر از قیمت‌های بهینه اجتماعی است. بر این اساس با لحاظ هزینه‌های جانبی مقدار متغیرهای قیمت افزایش و متغیرهای مقدار تولید و عرضه، تقاضای داخلی و صادرات کاهش یافته است. در نهایت با لحاظ کل هزینه­های جنبی، رفاه مصرف‌کننده، رفاه تولیدکننده، درآمد صادراتی و در مجموع رفاه کل جامعه در کوتاه‌مدت کاهش یافت. قطعا لحاظ این هزینه‌های جنبی مانع از برداشت بی­رویه­ی منابع آب زیرزمینی و افزایش ارزش حال منافع حاصل از آن در بلندمدت خواهد شد.   طبقه­ بندی JEL: C2, Q2, Q5, O13