پایش و ارزیابی تابآوری اقتصادی باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان با استفاده از روش کیو (Q) تحلیل عاملی
الموضوعات : Agricultural Economics Research
1 - گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: تحلیل عاملی اکتشافی, روش SAW, تابآوری اقتصادی, باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان, روش کیو (Q),
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف: تابآوری یکی از مهمترین موضوعات برای رسیدن به پایداری است، که به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیتهای آنها مطرح است. در واقع بالا بردن تابآوری جوامع روستایی برای اجتناب از زیانهای اقتصادی و اجتماعی مهم بوده و منجر به بازیابی آسانتر بعد از وقوع بلایای طبیعی میشود. از اینرو تحقیق حاضر با هدف تبیین و تحلیل فضایی-مکانی تابآوری اقتصادی باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان انجام گرفته است.
مواد و روشها: برای رتبهبندی روستاها از نظر تابآوری اقتصادی از روش SAW استفاده شده است. برای مطالعه دقیق ذهنیتها در خصوص عوامل مؤثر در تابآوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان نیز از روش ترکیبی کیو (Q) و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.
یافته ها: مطالعه وضعیت تابآوری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه نشان داد، روستاهای آروق، قوریجان، عباسآباد، تازه قلعه و لکلر در رتبههای اول تا پنجم تابآوری اقتصادی قرارگرفتهاند و نسبت به سایر روستاهای بخش مرکزی از نظر تابآوری اقتصادی در شرایط مطلوبی قرار دارند. در میان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تابآوری اقتصادی نیز، وجود فرصتهای شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی با مقدار ویژه 23/4 و درصد واریانس 46/26 مهمترین عوامل تاثیرگذار بودهاند.
بحث و نتیجه گیری: 1) وجود فرصتهای شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی 2) سهولت دسترسی به بازارهای خرید و فروش محصولات باغی 3) سهولت دسترسی و وجود منابع آبی کافی 4) حمایت دولت از کشاورزان و اعطای تسهیلات کم بهره بیشترین تأثیر را در افزایش تابآوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان داشتهاند که میبایست در آینده بیشتر در دستور کار سیاستگذاران و برنامهریزان توسعه روستایی قرار گیرند.
