تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه‌های غیر رسمی از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: نسیم شهر تهران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمد قاسمی سیانی ¹ , مهدی حقی ²

1 - عضو هیات علمی گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران
2 - پژوهشگر گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1438 تاريخ التأكيد : 20 الجمعة , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الجمعة , ربيع الثاني, 1438

الکلمات المفتاحية: فقر شهری, عدالت فضایی, ‌ سازمان فضایی, نسیم شهر, سکونتگاه ‌غیر رسمی,

ملخص المقالة :

      طی دهه‌های اخیر مبحث عدالت فضایی، از منظر تبیین فقر شهری و گستره سکونتگاه‌های غیر رسمی در میان جغرافیدانان و برنامه‌ریزان شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع اعتبارات و تسهیلات تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار و ماهیت شهرها می‌گذارد. این امر بر نابرابری و عدم تعادل فضایی شهرها و گستره فقر شهری و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی دامن می‌زند. یکی از دلایل بروز مسائل ناشی از شهرنشینی و شهرگرایی کم توجهی یا بی‌توجهی به آثار عدالت فضایی در کشورها است. مناطق فقیر شهری در ابعاد اجتماعی – اقتصادی و کالبدی دارای شاخص‌هایی هستند که این مناطق را نسبت با سایر مناطق شهری دچار رکود و انزوا می‌سازد و به نوعی به شکل سکونتگاه‌های غیر رسمی نمود عینی می‌یابد.  این مقاله به تبیین فقر شهری و سکونتگاه‌های غیر رسمی نسیم شهر از دیدگاه عدالت فضایی پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی، و از نوع تحقیق بنیادی - کاربردی است. برای تبیین فقر شهری از روش AHP و تحلیل اطلاعات جغرافیایی به صورت نرم­افزاری بهره‌گیری شده، که با استفاده از نرم افزار GIS توزیع و پراکندگی فقر از منظر عدالت فضایی در نسیم شهر تحلیل گردید. اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و با ابزار پرسشنامه و مصاحبه به دست آمده است. نتایج نشان می‌دهد محدوده‌های حصارک پایین، وجه آباد، محدوده جنوبی احمد آباد و کلمه به لحاظ شاخص‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی از جمله محدوده‌های آسیب پذیر نسیم شهر هستند. این محله‌ها دارای بیشتر سکونتگاه غیررسمی و بالاترین میزان فقر شهری است. و محله اسماعیل­آباد و هسته مرکزی شهر از نظر شاخص‌های مورد بررسی در وضعیت مناسب‌تری قرار دارند.

المصادر:

1. Arjomandniya, Asghar (2002). The role of the Middle cities in Population settlement system, Journal Political and economic information , N 29 (in Persian)


2. Athari, Kamal (2008). Justice in space. Journal Haft shar. N 9& 10. PP 25-32 (in Persian).


3. Bemaniyan, Mohammad & el (2010). Assessment Economic features for identification the extent of poverty in using techniques Delpi & AHP. Case study: Kashmar. Urban Management. Spring and summer. P 9. Pp153- 166 (in Persian)


4. Dadashpoor, Hashem, Bahram Alizadeh and Faramarz Rostami (2014). Spatial Justice and City, Safire- Andisheh Publishing, Tehran. (in Persian)


5. Dufaux, Frederic. 2008. Birth announcement, justice spatial/spatial justice, www.jssj.org.


6. Farmitan (2015) planning for informal settlements in nasim shahr city ,Tehran (in Persian)


7. Harvey, D. (1997), Social Justice and the City, Farah Hesamyan and Others, Tehran Municipality, Tehran. (in Persian)


8. Harvey, D.)1969(. Explanation in Geography, London: Edward Arnold, pp.3-8.


9. Harvey, David (1973). Social justice and the city. Edward Arnold, London


10. Hatami, mojtaba & mahdi momeni (2008), Aanlysis of social inequality in prosperity of urban services land uses, Journal of Human Geography Research, No 65, and Tehran (in Persian)


11. Hataminajad, H. (2008), Aanlysis of social inequality in prosperity of urban services land uses, Journal of Human Geography Research, No 65, and Tehran. (in Persian)


12. http.www.europa .eu.int /comm. /world enp /policy-en.


13. Khakpoor, Beratali & A. Abdollahi,(2008) "Spatial Justice in urban dual spaces Geopolitical Explanation of Patterns of Disequilibrium in Slum Settlements of Mashhad", Geopolitics, No. 2, (in Persian)


14. Khakpour, B. (2009), Examining and analyzing the inequality in levels of development zones in Mashhad, Knowledge & Development, Vol 16, No 27, (in Persian)


15. Liao, Chin-hsien, chang Hsueh-Sheng, ko-wan Tsou, 2009, Explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development, real corp, (http://www.corp.at).


16. Martinez, J. 2009. Monitors intra-urban inequalities with GIS-based indicators: With a case study in Rosario, Argentina. Utrecht University.


17. Moradnejad, Homayoon & Abolghasem sharifzadeh (2009). Sustainable development and rural tourism. Jahad. N250- 251. P57


18. Pietro, G., Elliott, D., and Gabriell, Y. (2005). A Home in the City, UN Millennum Project, Task Force on Improving the Lives of Slum Dwellers, London.


19. Prang, Julia., 2009, Spatial justice: Anew Frontier in Planing For just, Sustainable Commuities, Tuftsunivrsity


20. Shakoei, H. (2004). New perspectives in urban geography. Tehran: samt. (in Persian)


21. Soja, Edward, 2010, Seeking Spatial jactics. Globalization and community, USA.Unverstity of minnsota press 


22. Soja, Edward., 2006, The City and Spatail Jastice, justice Spatial/spatial justice, www.jssj.org


23. Taghvaei, M; Sarvari, Z. (2003), Effect Of Liberalism On Urban Spaces, Etalaat-e Siasi- Eghtesadi Journal, (163-156 ,) 217-218 . (in Persian)


24. Williams, K., berges. N, 1999, Urban Intensification Policies in England: Problems and Contradiction, Land Use Policy, Vol. 16, No.3, PP. 167-178.


25. Yeftchel G., and Norman P. 2001. Longitudinal environmental justice analysis: Co-evolution of environmental quality and deprivation in England, 1960–2001, Geoforum, 43:44-57.


26. Young, Irish Marion (2001). Justice and the politics of difference, Princeton University Press, Princeton.