آینده‌پژوهی توسعة پایدار مناطق کلان‌شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی فضایی و معیارهای پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
افسانه رحیمی
1
(
دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
)
علی پناهی
2
(
استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
حسن احمدزاده
3
(
استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
الکلمات المفتاحية: پدافند غیرعامل, آینده‌پژوهی, برنامه‌ریزی فضایی, کلان‌شهر تبریز, توسعة پایدار,
ملخص المقالة :
برنامه‌ریزی فضایی روندی منظم و متشکل برای انتخاب بهترین روش‌ها در راستای تحقق توسعة پایدار از طریق تخصیص بهینة عملکردها در فضا و درنظر گرفتن کل یک مجموعه (محله، شهر و منطقه) محسوب می‌گردد. در برنامه‌ریزی فضایی بهره‌گیری از رویکرد آینده‌نگری یکی از مفروضات اصلی بوده و به‌منظور تحقق آن، توجه به شاخص‌های ایمنی و امنیت از ضروریات اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. با توجه به اهمیت درنظر گرفتن شاخص‌های امنیت و آینده‌پژوهی در برنامه‌ریزی فضایی، هدف از تحقیق حاضر آینده‌پژوهی توسعة پایدار کلان‌شهر تبریز با تأکید بر برنامه‌ریزی فضایی و معیارهای پدافند غیرعامل است. روش تحقیق در مطالعة حاضر ترکیبی از رویکردهای کمی-کیفی و با ماهیت آینده‌پژوهی بوده که در راستای گردآوری اطلاعات از تکنیک دلفی نخبگان و مدیران شهری (30 نفر متخصص حوزة مدیریت بحران) و به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار MICMAC استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که بیشترین اثرگذاری بر تحقق توسعة پایدار کلان‌شهر تبریز بر مبنای برنامه‌ریزی فضایی و با تأکید بر پدافند غیرعامل مربوط به مؤلفه‌های بهبود روش‌ها و اقدامات براساس علم روز، وجود یک کانون رهبری فراسازمانی و واحد، شکل‌گیری هماهنگی بین سازمان‌ها و کاهش تفرق‌های عملکردی، وجود روش‌های انجام کار از پیش تعریف و تعیین‌شده و انعطاف‌پذیر با توجه به تغییرات آینده و تأکید بر برنامه‌ریزی پایین به بالا در نظام مدیریت بحران می‌باشد. از طرفی با توجه به وضعیت موجود و کمبود مؤلفه‌های کلیدی و استراتژیک تأثیرگذار در راستای توسعة سیستم، آینده‌ی توسعة پایدار کلان‌شهر تبریز بر مبنای برنامه‌ریزی فضایی و با تأکید بر معیارهای پدافند غیرعامل ناپایدار خواهد بود.
