ارزیابی مؤلفه‌های اصلی و الگوهای فضایی پایداری اجتماعی شهری در استان چهارمحال‌و‌بختیاری

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مجتبی اسماعیلی وردنجانی ¹ , نفیسه مرصوصی ² , رضا مختاری ملک آبادی ³ , اسماعیل علی اکبری ⁴

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا‌و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4 - استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 07 الثلاثاء , ذو الحجة, 1441 تاريخ التأكيد : 05 الأحد , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445

الکلمات المفتاحية: تحلیل فضایی, پایداری اجتماعی شهری, تحلیل مؤلفه‌های اصلی, شهرهای استان چهارمحال‌وبختیاری,

ملخص المقالة :

امروزه چالش‌های اجتماعی از مهمترین موانع دستیابی به پایداری در شهرهای کشورهای در حال توسعه محسوب می‌گردند. از این‌روی شناخت و تحلیل جغرافیایی عوامل اثرگذار بر پایداری اجتماعی شهرها از جمله اهداف و اولویت‌های مهم برنامه‌ریزی‌های شهری و منطقه‌ای محسوب می‌گردد. این پژوهش با روش کمّی و پیمایشی و با استفاده از داده‌های ثانویه انجام شده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌های شاخص روایی محتوایی و شاخص نسبت روایی محتوایی تعداد 19 شاخص عینی پایداری اجتماعی، گزینش و با استفاده از روش‌های تحلیل مؤلفه‌های اصلی، شاخص خودهمبستگی فضایی موران و روش درونیابی وزن‌دهی معکوس فاصله، پایداری اجتماعی شهرهای استان چهارمحال‌و‌بختیاری اندازه‌گیری و تحلیل گردید. یافته‌های پژوهش در بخش تحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان می‌دهد 4 مؤلفه اصلی(ایمنی و امنیّت، بهداشت و سلامت، پویایی جمعیت و سواد و آموزش) با مجموع واریانس 125/65 درصد تبیین کننده همبستگی بین متغیرهای پژوهش برای سنجش و ارزیابی پایداری اجتماعی شهری در استان می‌باشد. همچنین نتایج شاخص خودهمبستگی فضایی موران با مقدار 06/0- بیانگر الگوی فضایی تصادفی پایداری اجتماعی شهری در سطح استان و معنی‌داری روابط فضایی 5 شهر در مؤلفه ایمنی و امنیت، 2 شهر در مؤلفه بهداشت و سلامت، 5 شهر در پویایی جمعیت، 1 شهر در مؤلفه سواد و آموزش و 4 شهر در شاخص ترکیبی پایداری اجتماعی می‌باشد. نتایج درونیابی فضایی پایداری اجتماعی شهرهای استان ضمن نشان دادن وضعیت نامناسب مؤلفه های اصلی اثرگذار بر پایداری اجتماعی شهری حاکی از توزیع فضایی متعادلتر مؤلفه‌های پویایی جمعیت و سواد و آموزش در سطح استان نسبت به سایر مؤلفه‌ها و شاخص ترکیبی پایداری اجتماعی شهری می‌باشد.

المصادر:

• Aït-Sahalia, Y., & Xiu, D. (2019). Principal Component Analysis of High-Frequency Data. Journal of the American Statistical Association, Theory and Methods, 114(525), 287–303.


• Akandea, A., Cabrala, P., Gomesa, P., & Casteleyn, S. (2019). The Lisbon ranking for smart sustainable cities in Europe. Sustainable Cities and Society, 44, 475–487.


• Asgari, A. (2012). Spatial Statistics Analysis with ArcGIS. Tehran Municipality Information and Communication Technology Organization Publications, First Edition. [In Persian]


• Ashrafi, Sh., Najafi Mehri, S., & Nehrir, B. (2017). Designing an Alarm Fatigue Assessment Questionnaire: Evaluation of the Validity and Reliability of an Instrument. Critical Care Nurse Journal, 10(4), 1-5.


• Barzegar, S., Bakhshi, A., & Heidari, .M. T. (2019). Explaining Socio-Economic Sustainability in Small Cities with a Sustainable Development Approach, Example: Small Cities in Northern Iran. Parliamentary and Strategy Quarterly, 97, 38-5. [In Persian]


• Cullingworth, B.V. (2002). Town and Country Planning in the UK. Routledge, London.


• Ferraz, G.A.S., Ferraz, P.F.P., Martins, F.B., Silva, F.M., Damasceno, F.A., & M. Barbari. (2019). Principal components in the study of soil and plant properties in precision coffee farming. Agronomy Research, 17(2), 418–429.


• Ghanuni, H., & Zabrdast, E. (2016). Scattered urban analysis using factor analysis technique, case study: Qazvin urban areas. Quarterly Journal of Urban Structure and Functional Studies, Fourth Year, 14, 189-162. [In Persian]


• Howard, M.C (2016). A Review of Exploratory Factor Analysis (EFA) Decisions and Overview of Current Practices: What We Are Doing and How Can We Improve? International Journal of Human-Computer Interaction, 32(1), 51-62.


• Ibnul Haqi, F. (2016). Sustainable Urban Development and Social Sustainability in the Urban Context. EMARA Indonesian Journal of Architecture, 2(1).


• Jabareen, Y. (2012). Planning the resilient city: Concepts and strategies for coping with climate change and environmental risk. Cities. [Online]. Retrieved from http://dx.doi.org.ezp.sub.su.se/10.1016/j.cities.2012.05.004 (2012-01-24)


• Jabbari, M., Alijanzadeh, M., Vaziri, M.H., & Rahimi, S. (2014). Accreditation of HSE Culture Assessment Tools in a Manufacturing Company. Two Iranian Work Monthly Health Monthly, 11(4), 108-99. [In Persian]


• Jiao, L., Deng, F., & Liang, S. (2018). Sustainable Urbanization Synergy Degree Measures—A Case Study in Henan Province, China. Sustainability, 10(1), 9.


• Khlaifat, A., Abu Taleb, H., Makhamreh, Z., & Qtiashat, D. (2018). Analysis of the Urban Management Practices and Sustainable Development in the Local Municipalities in Jordan: Case Study – Salt City. Modern Applied Science, 12(4), 109-117.


• Kutay, N., & Tektufekci, F. (2016). A New Era for Sustainable Development: A Comparison for Sustainability Indices. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 2(2), 70-95.


• Kouziokas, G.N. (2016). Geospatial Based Information System Development in Public Administration for Sustainable Development and Planning in Urban Environment. European Journal of Sustainable Development, 5(4), 347-352.


• Liang, X., Zhang, W., Chen, L., & Deng, F. (2016). Sustainable Urban Development Capacity Measure-A Case Study in Jiangsu Province, China. Sustainability, 8(3), 270.


• Mafi, E., & Davari Nejad Moghaddam, M. (2012). Understanding sustainable dimensions and upgrade it in order to achieve sustainable urban development. National Conference on Sustainable Development and Urban Development, 13-1. [In Persian]


• Maleki, S., & Damanbagh, S. (2013). Sustainable urban development with emphasis on the evaluation criteria of social, physical and urban services (Case study: eight areas of Ahvaz city). Urban Planning Studies, First Year, Third Issue, 54-29. [In Persian]


• Management and Planning Organization of Chaharmahal and Bakhtiari Province (2016). Chaharmahal and Bakhtiari Province Development Document in the Sixth Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran, Regional Planning and Balancing Chapter. [In Persian]


• Meshkini, A., Borhani, K., and Shabanzadeh Namini, R. (2013). Spatial Analysis of Urban Social Sustainability (Case Study: 22 Districts of Tehran). Journal of Geography, New Volume, Eleventh Year, 39, 186-211. [In Persian]


• Mehrafzoon, M., Aloei, M., and Maleki, R. (2017). Identifying the obstacles, constraints and urban sustainable Development indicators. Third Annual Conference on Architectural, Urban Planning and Urban Management Research, 17-1. [In Persian]


• Ole, E.T., & Wolfgang, S. (2002). Applications of spatial interpolation of climatological and Meteorological elements by the use of geographical information. COST, 719, 1-45.


• Oliver, P. A. (2008). City Leadership: At the Heart of the Global Challenge. GLOBAL ASIA, 3(3), 21-24.


• Omidvar, S. (2010). Provincial Geography of Chaharmahal and Bakhtiari. Ministry of Education, Tehran. [In Persian]


• Pag, C. (2004). Sustainable cities in developing countries, translated by Nasser Moharramnejad and Neshat Haddad Tehrani. Urban Planning and Architecture Research Center Publications, Tehran. [In Persian]


• Rajabi, A., & Sobhani, N. (2016). Analysis of Sustainability Index among Asian countries. Human Geographical Research, 48(4), 749-733. [In Persian]


• Sheykh Al-Eslami, A.R., Bagheri Khalili, F., & Mahmoudabadi, A. (2012). Reducing the input variables in the freeway crash modeling process using the main component analysis method. Transport Engineering Quarterly, 4, 338-325. [In Persian]


• Sheykhi, M., Jomehpour, M., & Sajjadi, A. (2018). Assessing the relationship between citizens' satisfaction with environmental quality and social sustainability. Urban Knowledge, 2(4), 31-19. [In Persian]


• Smith, D.D., & Dixon, C. (1996). Urbanization in Vietnam. Geoforum, 28(1), 21-38.


• Tavana, M., & Nurian, F. (2017). Measuring social sustainability in scattered neighborhoods, a case study: Shadabad neighborhood of Tehran. Human Geography Research, 49(4), 885-900. [In Persian]


• Tosun, C. (2001). Challenges of Sustainable Tourism Development in the developing world: the Case of Turkey. Journal of Tourist Management, 22.


• Waltz, C.F., & Bausell, R.B. (1981). Nursing Research: Design, Statistics, and Computer Analysis. Philadelphia: W.B. Saunders Co.


• Xing, Y., Malcolm, R., Horner, W.A., El-Haram, M., & Bebbington, J. (2009). A framework model for assessing sustainability impacts of urban development. Accounting Forum, 33(3).


• Yigitcanlar, T. (2010). Making space and place for the knowledge economy: knowledge-based development of Australian cities. European Planning Studies, 18(11), 1769-1786.