شناسایی پیشران‌های کلیدی در توسعه اقتصادی منطقه‌ای سواحل اقیانوسی ایران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

علی حسینی ¹ , سید عباس احمدی ² , محمد میره ای ³ , راضیه سادات مجیدی ⁴

1 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - دکترای جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 11 الثلاثاء , رمضان, 1443 تاريخ التأكيد : 16 الجمعة , ذو الحجة, 1443 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445

الکلمات المفتاحية: برنامه‌ریزی منطقه‌ای, آینده‌پژوهی, توسعه اقتصادی منطقه‌ای, نابرابری منطقه‌ای,

ملخص المقالة :

برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای، توسط برنامه‌ریزان و سیاستگذاران برای سرزمین‌ها و مناطق گوناگون طی دهه‌های گذشته به‌منظور کاهش فاصله بین مناطق یک سرزمین بیش از پیش مورد استقبال قرار گرفته‌است طوری‌که درحال‌حاضر سازمان‌ها، نهادها و برنامه‌ریزان در جستجوی راه‌حل‌هایی جهت خروج از عدم‌ توسعه‌یافتگی مناطق می‌باشند. از طرفی جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، جهانی پویاست. بنابراین از آنجا که رفتار و برنامه‌های انسانی پیامدهای پویایی جهان را رقم می‌زند شایسته است که انسان نسبت به این رفتارها، برنامه‌ها و پویایی جهان پیرامون خود آگاهی داشته باشد و براساس این دانش و آگاهی، بهترین اقدامات را جهت ایجاد آینده‌ای روشن و دلخواه انجام دهد. بنابر آنچه گفته شد، این پژوهش به دنبال شناسایی پیشران‌های کلیدی در توسعه اقتصادی منطقه‌ای سواحل اقیانوسی ایران می‌باشد. باتوجه به اهمیت و پویایی نقش سواحل در توسعه منطقه‌ای، در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش کتابخانه‌ای به استخراج متغیرهای اثرگذار در این زمینه پرداخته‌شد و سپس باتوجه به نظر خبرگان در این زمینه، از بین متغیرهای شناسایی شده تعداد 54 متغیر مهم، در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی، مدیریتی و زیست محیطی استخراج شد. سپس با استفاده از تکنیک آینده‌پژوهی میک مک از بین آن‌ها، به شناسایی پیشران‌های کلیدی توسعه اقتصادی مناطقه‌ای سواحل اقیانوسی ایران پرداخته شد. درنهایت شاخص‌های شناسایی شده در این پژوهش، در ابعاد مذکور، مورد ارزیابی قرارگرفتند و سرانجام  هشت شاخص شامل: سیاست‌های کلان دولت، رفاه و امنیت اجتماعی، گردشگری و بوم‌گردی، بازرگانی و تجارت، شبکة حمل‌ونقل منطقه‌ای، اشتغال‌زایی، میزان درآمد مردم و تورم  به‌عنوان پیشران‌های کلیدی و اثرگذار در توسعه اقتصاد منطقه‌ای، در سواحل اقیانوسی ایران معرفی شدند.
باتوجه به اهمیت و پویایی نقش سواحل در توسعه منطقه‌ای، در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش کتابخانه‌ای به استخراج متغیرهای اثرگذار در این زمینه پرداخته‌شد و سپس باتوجه به نظر 30 نفر از خبرگان در این زمینه، از بین متغیرهای شناسایی شده تعداد 54 متغیر مهم، در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی، مدیریتی و زیست محیطی استخراج شد. سپس با استفاده از تکنیک آینده‌پژوهی میک‌مک از بین آن‌ها، به شناسایی پیشران‌های کلیدی توسعه اقتصادی مناطقه‌ای سواحل اقیانوسی ایران پرداخته شد.
درنهایت شاخص‌های شناسایی شده در این پژوهش، در ابعاد مذکور، مورد ارزیابی قرارگرفتند و سرانجام هشت شاخص شامل: سیاست‌های کلان دولت X49، رفاه و امنیت اجتماعی X22 ، گردشگری و بوم‌گردی X13، بازرگانی و تجارت X8، شبکة حمل‌ونقل منطقه‌ای X45، اشتغال‌زایی X2 ، میزان درآمد مردم X1 و تورم X15 به‌عنوان پیشران‌های کلیدی و اثرگذار در توسعه اقتصاد منطقه‌ای، در سواحل اقیانوسی ایران معرفی شدند.

المصادر:

• Ahmadi, S. A., Hosseini, A., Mirehei, M., & Majidi, R. S. (2022). Formulating Regional Development Strategies for Iran's Ocean Coasts. Program and Development Research, 3(3), 7-35. [In Persian]


• Ahmadi, S., & Kavandi, A. (2016). Indian Ocean and the Necessities of Upgrading Makran Coasts. Conference on Processing Geopolitical Potentials for Development in the Southeast Oceans, Ministry of Interior, October 2016. [In Persian]


• Apostolache, M. A. (2014). Regional Development in Romania–From Regulations to Practice. Procedia Economics and Finance, 8, 35-41. DOI:10.1016/S2212-5671(14)00059-8


• Bayat, H., & Hatami, I. (2012). Investigating the effective factors in the underdevelopment of Makran coast. The first national conference on the development of Makran coast and maritime authority of the Islamic Republic of Iran, Chabahar University of Maritime and Marine Sciences, Article code 1012. [In Persian]


• Calero, C. (2020). Regional economic development and tourism: A literature review to highlight future directions for regional tourism research. Tourism Economics, 26(1), 3–26.


• Chen, L., Ye, W., Congjia, H., & Kieran, J. (2020). Environmental Regulations, the Industrial Structure, and High-Quality Regional Economic Development: Evidence from China. Land, 9, 517.


• Chen, X., Jones, C., & Munday, M. (2019). Tourism inward investment and regional economic development effects: perspectives from tourism satellite accounts. Regional Studies, 1226-1237.


• Cheng, H., & Bei, W. (2019). Multiplier Effect of Science and Technology Innovation in Regional Economic Development: Based on Panel Data of Coastal Cities. Journal of Coastal Research, 94(1), 883-890.


• Curtis, W. R. (2010). Intersections of Strategic Planning and Futures Studies: Methodological Complementarities. Journal of Futures Studies, 15(2), 71-100.


• Daryabari, S. J., et al. (2017). Land use planning and development of Makran beaches with emphasis on locating and constructing transportation networks in order to improve the geopolitical and geoeconomic position of the region. Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, 10, 79. [In Persian]


• Dehghan Shabani, Z., Ebrahim, H., & Jamal, N. (2020). Analysis of the Relationship between Regional Inequality and Economic Development in Iran: Spatial Panel Data Approach. Economic Research, 54(4), 890-875. [In Persian]


• Eversole, R. (2017). Economies with People in Them: Regional Futures Through the Lens of Contemporary Regional Development Theory. Australasian Journal of Regional Studies, 23(3), 305-320.


• Falsoleiman, M., & Hajjipour, M. (2014). Strategic planning of economic sectors in the direction of regional development using SWAT model. Quarterly Journal of Housing and Rural Environment, 150, 100-89. [In Persian]


• Fedorov, L. (2002). Regional inequality and regional polarization in Russia, 1990–99. World Development, 30(3), 443-456.


• Fei-fei, G., Cheng-feng, H., & Xiao, L. W. (2019). Strategic analysis on the construction of the new energy corridor China–Pakistan–Iran–Turkey. Energy Reports, 5, 828-841.


• Gavahi, A. (2017). Futurism in Future Research: A Causal Analysis of the Layers of Future Research Challenges in Iran. Management Future Research Quarterly, 28(109), 24-15.


• Ghafarifard, M. (2017). Investigating the policy-making process of development and regional balance during development programs in Iran and presenting basic strategies. Quarterly Journal of Strategic Studies of Public Policy, 9(30), 21-41. [In Persian]


• Hosseini, A., Farhadi, E., Hussaini, F., Pourahmad, A., & Seraj Akbari, N. (2022). Analysis of spatial (in) equality of urban facilities in Tehran: an integration of spatial accessibility. Environment, Development and Sustainability, 24(5), 6527-6555.


• Hosseini, A., Pourahmad, A., Hataminejad, H., & Mallahzadeh, F. (2023). Evaluating the Role of Business Improvement Districts with an Emphasis on the Future Studies Approach; the Case Study of District 6 of Tehran. Urban Economics and Planning, 4(1), 18-32. [In Persian]


• Hosseini, A., Zarei, B., Ahmadi, A., & Rostami, R. (2021). Futures study of regional development with emphasis on employment in the marine economy, A case study of Bushehr province. Geographical Planning of Space, 11(39), 129-152. [In Persian]


• Huang, H., Zhang, W., Chen, M., & He, Y. (2019). Effect of intercity electric multiple unit projects on regional economic development: evidence from a natural experiment in Zhongshan city, China. Heliyon, 5(6), e01849.


• Ishikura, T. (2020). Regional economic effects of transport infrastructure development featuring trade gateway region-asymmetric spatial CGE model approach. Transportation Research Procedia, 48, 1750-1765.


• Juan, Huang; Yong, Jin, (2019), Analysis on the Influence of Local Government Behavior on Regional Economic Development under the Current Fiscal System, International Conference on Arts, Management, Education and Innovation' (ICAMEI 2019), pp 41-45.


• Kalantari, K., & Golamhossein, A. (2012). Spatial Planning and Land Management. Pardis Danesh, 1st Edition. [In Persian]


• Karimi Moghari, Z., & Barati, J. (2016). Determining the level of regional inequality in Iran's provinces: multidimensional composite index analysis. Economic Growth and Development Research Quarterly, 7(26), 49-70.


• Kawachi, I., Subramanian, S. V., & Almeida-Filho, N. (2002). A glossary for health inequalities. Journal of Epidemiology and Community Health, 56(9), 647-652.


• Khashei, R. (2012). Journey to the Future (Future Research, Concepts, Principles and Methods). Media Art Publications, 1st Edition, Tehran. [In Persian]


• Kocziszky, Gyorgy, (2009), Methodology of regional development, University of Miskolc Press.


• Martins, Luis Filip; Gan, Yi; Ferreira-Lopes, Alexsandra, (2017), An empirical analysis of the influence of macroeconomic determinants on World tourism demand, Tourism Management, 61, pp. 248 -260. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.01.008


• Molaei, M, M. & Talebian, H. (2016). Futurology of Iranian Issues by Structural Analysis, Journal of Parliament and Strategy, 23(86), 5-32. [In Persian]


• Mora, Toni, (2008), Explaining Within - country Regional Inequality in the European Union, Scienze Regional. No7, pp 51-69.


• Mousavi, Miranjaf; Kahki, Fatemeh Sadat, (2016), Future research in land management (a look at the application of Micmac and Scenario Wizard software), Urmia University Publications. [In Persian]


• Pessoa, Argentino, Economia Faculdade de, (2008), tourism and regional competitiveness: the case of the portuguese douro valley, See discussions, stats, and author profiles for this publication at; Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/263182193


• Phdungsilp Aumnad, (2011), Futures studies’ backcasting method used for strategic sustainable city planning, Futures 43, NO 7, PP 707-714. https://doi.org/10.1016/j.futures.2011.05.012


• Prandhan, Rudra; Tapan, Bagchi, (2013), Effect of Transportation Infrastructure on Economy Growth in India the VECM approach, Research in Transportation Economics, Volume 38(4), 137-148. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2012.05.008


• Roney, Curtis, (2010), Intersections of Strategic Planning and Futures Studies: Methodological Complementarities, Journal of Futures Studies, November 2010, 15(2), pages 71-100.


• Salami, R., Khani, M., & Saffari Darbarzi, A. (2012). Investigating the Impact of Future Research in NAJA Research. Industrial Technology Development Quarterly, 10(19), 88-73. [In Persian]


• Saraii, M. H., Rezaei, M. R., & Safarpour, M. (2019). Investigation and Analysis of Hotels Spatial Distribution to Medical Tourism Attractions: Case Study - Shiraz. Journal of Tourism, Planning and Development, 7(27), 8-25. https://doi.org/10.22080/JTPD.2019.2208 [In Persian]


• Seyed Naghavi, M. A., & Babaei, A. (2013). Evaluation of Rural Economic Development Policies from a Regional Perspective with a Look at Government Policies in Iran. Rural Research, 4(3), 1-4. [In Persian]


• Soares Jr, Jair; Quintella, Rogerio, (2008), Development: an Analysis of Concepts, Measurement and Indicators, BAR, Curitiba, v. 5, n. 2, art. 2, p. 104-124.


• Szabo, Norbert; Farkas, Richard; Varga, Attila, (2021), The economic effects of passenger transport infrastructure investments in lagging regions. Would the increase in commuting be beneficial for regional development? Growth and Change. Pp 1-25. Regional & Urban Planning, Volume 52, Issue 3, September 2021.


• United Nations, (2103), World Economic Situation and Prospects 2013, Global outlook.


• Walsh, stuart; Northey, Stephen; Huston, David; Yellishetty, Mohan; Czarnota, Karol, (2020), Bluecap: A geospatial model to assess regional economic-viability for mineral resorce development resources policy volume 66, june 2020, 101598.


• Winkler, Andreas, (2012), Measuring regional inequality, an index of socio-economic pressure for Serbia, Collection of Papers – Faculty of Geography at University of Belgrade, Research Gate, 60 (81-102).


• Yasouri, M., & Sojoudi, M. (2018). Regional Development Strategy (RDS): A New Strategy for Balanced Regional Development (Case Study: Rasht County). Regional Planning Quarterly, 8(29), 106-93. [In Persian]


• Zali, N. (2020). New Approaches in Regional Planning and Development. University of Guilan Press. [In Persian]


• Zali, N., & Mansouri Birjandi, S. (2015). Analysis of Key Factors Affecting the Development of Sustainable Transportation on the Horizon of 1404, Tehran Metropolis (Structural Analysis Method). Space Planning and Planning, 19(2), 31-1. [In Persian]


• Zarabi, A. T. N. (2011). Determining the Level of Development of Cities in Mazandaran Province: Factor Analysis Approach. Geographical Quarterly of Environmental Management, 4(12), 77-63. [In Persian]


• Zhou, Jin; Raza, Ali; Hongguang, Sui, (2021), Infrastructure investment and economic growth quality: empirical analysis of China’s regional development, Applied Economics, 53(32), P2615-2630.


• Ziari, K., Rabbani, T., & Saedmoucheshi, R. (2022). The Future of New Paradigm Research in Planning with Emphasis on Urban and Regional Planning (Principles, Concepts, Approaches and Methods). University of Tehran Press, Third Edition, Tehran. [In Persian]


•