نقش گذرگاه‌های مرزی در رقابت‌پذیری منطقه‌ای (نمونه موردی: استان آذربایجان‌غربی)
احمد حسن‌پور قطلو
1
(
دانشجوی کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
)
میرنجف موسوی
2
(
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
)
ناصر سلطانی
3
(
گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
)
الکلمات المفتاحية: گذرگاه‌های مرزی, رقابت‌پذیری منطقه‌ای, توسعه یافتگی, استان آذربایجان‌غربی.,
ملخص المقالة :
هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش گذرگاه‌های مرزی استان آذربایجان‌غربی در رقابت‌پذیری منطقه‌ای می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و دارای ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به دوصورت کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌افزار Meta- SWOT استفاده شده است به‌طوری‌که اهداف نقش گذرگاه‌های مرزی استان آذربایجان غربی در رقابت‌پذیری منطقه‌ای با استفاده از طرح آمایش استان و سند توسعه شهرستان‌ها شناسایی و سپس در سه سطح بالا، متوسط و پایین و با استفاده از تکنیک دلفی اولویت‌بندی شده‌اند. همچنین در جهت وزن‌دهی به منابع و توانایی‌های مؤثر از مدل OPA استفاده شده است. در این پژوهش برای وزن‌دهی و اولویت‌بندی داده‌ها از پرسشنامه خبرگان استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که وضعیت استان آذربایجان‌غربی در مقایسه با سایر استان‌های مرزی (دارای مرز خشکی) و در دو عامل سطح توسعه و رقابت‌پذیری منطقه‌ای نامناسب بوده و به ترتیب استان‌های آذربایجان شرقی، کردستان، اردبیل، کرمانشاه و ایلام بیشترین مزیت رقابتی را دریافت نموده‌اند. همچنین با توجه به نتایج پژوهش افزایش سطح قاچاق به عنوان عامل خارجی بر منابع و توانایی‌های مؤثر این استان اثرگذار می‌باشد. تعاملات فضایی میان مرزی که باعث ایجاد پیوندهای اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی، تکنولوژیکی، خدماتی و سیاسی می‌شود و این نوع برهمکنش فضایی می‌تواند سبب ایجاد توسعه در مناطق مرزی گردد و به عنوان یک پتانسیل محیطی برای این مناطق در نظر گرفته می‌شود به‌طوری‌که استان آذربایجان غربی نیز به دلیل وجود مرز‌های مشترک با کشورهای همسایه ترکیه، عراق و آذربایجان همواره می‌تواند از این ظرفیت توسعه‌ای بهره‌مند شود.
