ارزیابی زیست‌پذیری در نواحی روستایی پیراشهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان شیراز)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمدامین خراسانی ¹ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
سعیدرضا اکبریان رونیزی ² (دانشیار بخش جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)

تاريخ الإرسال : 24 الإثنين , شعبان, 1440 تاريخ التأكيد : 29 الثلاثاء , ربيع الأول, 1441 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , جمادى الثانية, 1442

الکلمات المفتاحية: زیست پذیری, روستاهای پیرا شهری, بخش مرکزی شهرستان شیراز,

ملخص المقالة :

شناخت و تحلیل زیست پذیری در زمره مفاهیم جدید حوزه برنامه ریزی روستایی دریچه های جدیدی را به ادراک شرایط زیست رضایتمندانه در فضای جغرافیایی گشوده است. بررسی زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری از اهمیت و جایگاه ویژه ای در تحقیقات جغرافیایی برخوردار است. بطوریکه هم برنامه ریزان شهری و هم متولیان و محققان برنامه ریزی توسعه روستایی باید از طریق تشریک مساعی در شناخت و تبیین مسائل این روستاها، دریچه ای به سوی توسعه متوازن و پایدار منطقه ای بگشایند. هدف تحقیق حاضر، بررسی و تحلیل وضعیت زیست‌پذیری روستاهای پیراشهری شیراز است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و داده‌ها به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. محدوده مطالعاتی پژوهش حاضر 13 روستای پیراشهری واقع در بخش مرکزی شهرستان شیراز می باشد. از مجموع جمعیت روستایی ساکن در روستاها، تعداد 295 سرپرست خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. با توجه به موقعیت جغرافیایی متنوع در ناحیه مورد مطالعه، موقعیت طبیعی روستاها هم در تحلیل ها مورد توجه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد که وضعیت زیست پذیری در روستاهای پیراشهری مورد مطالعه با مقدار میانگین برابر 26/185 بالاتر از حد متوسط(برابر 177) قرار گرفته است. همچنین نتایج نشان داد که سطح زیست‌پذیری در شاخص های عمده متفاوت است. از دیگر نتایج پژوهش، وجود تفاوت معنادار در وضعیت زیست‌پذیری روستاها بر اساس موقعیت طبیعی آنها بود و مشخص گردید روستاهای دشتی در مقایسه با دیگر روستاها از وضعیت زیست‌پذیری مناسب تری برخوردارند. موقعیت طبیعی روستاها می تواند با توجه به شرایط متفاوت دسترسی به امکانات و تسهیلات خدماتی و شغلی در شهر، زیست پذیری متفاوتی در روستاها ایجاد نماید.

المصادر:

1. 1.       Abdi Daneshpour, Z (2008) Analysis of Spatial Inequality in Piraeus-Urban Environments (An Attempt to Use Strategic Planning and Management Approach in Tehran), Fine Arts, No. 28, pp. 14-5.


2. 2.       Barzegar, S and Heidari, T and Anbarloo, A (1998) Analysis of Informal Settlements with a Biodiversity Approach (Case Study: Informal Neighborhoods of Zanjan), Regional Planning Quarterly, Vol. 9, No. 33, pp. 152-137.


3. 3.       Bandar Abad, A & Ahmadinejad, F (2014) Evaluation of Quality of Life Indicators with Emphasis on the Principles of Sustainable City in Tehran District 22, Journal of Urban Research and Planning, Fifth Year No. 16, Spring 2014, pp. 55-74.


4. 4.       Bandarabad, A (2010) Developing the Principles of Spatial Development Pattern and Shape of Iranian Sustainable City Case Study: Regions 1, 15, 22 of Tehran, Doctoral dissertation on urban planning under the supervision of Dr. Hamid Majedi, Islamic Azad University of Science and Research.


5. 5.       Choy, D, L. Sutherland, C. Glesson, B. Dodson, Jago. Spice, N (2007) CHANGE AND CONTINUITY IN PERI-URBAN AUSTRALIA: Peri-Urban Case Study: Soth East Queensland, Monograph 3 Urban Research Program, Griffith University.


6. 6.       Esmaeilpour, A Monazam, S, Hadith, R, Chehrazi, E (1397), Prioritizing Rural Areas Based on Rural Livelihood Indicators Case Study of Zagheh District, Journal of Planning Studies of Human Settlements, Vol 13, No 4 , pp 988-971.


7. 7.       Faiz, A., Faiz, A., Wang, W., & Bennett, C. (2012). Sustainable rural roads for livelihoods and livability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 53, 1-8.‏


8. 8.       Firouznia, G & Eftekhari, A and Badri, S (2010) Perspective and Management System for Physical Development Program of Rural Areas of Iran, Housing Foundation of Islamic Revolution.


9. 9.       Jafari Asadabadi, H (2013), Surveying the Sustainability of Cities for Sustainable Urban Development (Case Study: Tehran Metropolis), Thesis under the supervision of Dr. Farzaneh Sasanpour, School of Geography, Kharazmi University, Tehran.


10. 10.   Jomehpour, M, Tahmasebi Tehrani, S (2013) Explaining the Livelihoods and Quality of Life in Suburban Villages Case Study of Central District of Shahriar County, Physical Planning Quarterly Journal, No 1, Vol 3, pp. 60-49.


11. 11.   Khorasani, M (2012) Explaining livability with Quality of Life Approach; Case Study: Varamin County, Ph.D. Dissertation in Geography and Rural Planning, under the supervision of Dr. Mohammad Reza Razvani, Faculty of Geography, University of Tehran.


12. 12.   Khorasani, M, Razvani, M (2013) Recognizing and Analyzing the Differences of the Sustainability of Suburban Villages in Varamin County, Journal of Space Economy and Rural Development, Vol 2, No. 2,  pp74-55.


13. 13.   Larice, M. A. (2005). Great Neighborhoods: The Livabililtly and Morphology of High Density Neighborhoods in Urban North America. University of California, Berkeley.


14. 14.   Lennard (1995): liveable communities ties observed Carmel: Gondolier press, Vehicular Communications27.


15. 15.   Majedi S and Lalsaeizadeh, A (2006) Investigating the Relationship between Contextual Variables, Social Capital and Satisfaction with Quality of Life: A Case Study in Fars Province Villages, Journal of Rural and Development, Vol 9, No 4, pp. 135-91.


16. 16.   Majedi, H & Bandar Abad, A (2014) Evaluation of Global and Indigenous Criteria for the Biodiversity, Identity of the City, Issue 17, Eighth Year, Spring 2014.


17. 17.   Mc Gregor.D & Simon. D. & Thompson. D (2005) The Peri-urban Interface; Approaches to Sustainable Natural and Human Resource Use, EARTHSCAN.


18. 18.   Moser, Gabriel (2009): Quality of life and sustainability:Toward  person–environment congruity.Journal ofEnvironmental Psychology, 29, PP.351–357.28.


19. 19.   Naqdi, A & Zare, S (2012) Marginalization as Urban Appendicitis (Case Study: Jafarabad, Kermanshah), Regional Planning Quarterly, Vol 2, No 5, pp. 65-81.


20. 20.   National Research Council (2002) Community and quality of life; data needs for informed decision making, National Academy Press, Washington.


21. 21.   Noordin, MD.  NAZRI MOHD (2013): Planning for Liveable Cities, Organized by JPBW Sabah, Heliyon Partner Journa


22. 22.  Phillips, D. Williams, K. Andrews, G. Clarke, J. Carter, M. Kinsman, P. Smith, D. Willis, K. Bradbury, I. Wu, K. and Hillyer, A (1999) Literature Review on Peri-Urban Natural Resource Conceptualization and Management Approaches, Final Technical Report, DFID Natural Resources Systems Program(NSRP), University of Nottingham and University of Liverpool.


23. 23.   Portland State University, "Ecolopolis 4.0: Livability in Cascadia" (2009). Regional Planning and Metropolitan Growth Management Research Projects. 4.


24. 24.   Radcliff, Benjamin (2001) Politics, markets and life satisfaction: The Political economy of human happiness, American Political Science Review, Vol 95, No 4, pp 939-955.


25. 25.   Sadeghlou, T and Sajasi Gheidari, H (2017) Investigating the Relationship between Rural Settlements on Resilience of Villagers to Natural Risks of Rural Areas of Maraveh Tapeh and Palizan, Crisis Management Journal, No. 6, pp. 44-37.


26. 26.   Saeedi, A (2003) City-Village Relations and Rural-Urban Links: A Perceptual Review, Journal of Geography, Autumn and Winter Issues, pp. 92-73.


27. 27.   Sajasi, H, Sadeghlou, T, Mahmoudi, H (2019), Ranking Villages Based on the Viability Indicators Case Study of Nizam Abad District, Azadshahr County, Journal of Human Geography Research, Vol 51, No 1, pp 144-129.


28. 28.   Sasanpour, F. Tolai, S, Jafariasad Abadi, H (2015), Measurement and Evaluation of Urban Viability in 22 Areas of Tehran Metropolis, Regional Planning Quarterly, Vol 5, No. 18, pp42-27.


29. 29.   Smith, C. S. (2012). Rural public transportation strategies for responding to the livable and sustainable communities' initiative. National Cooperative Highway Research Program.


30. 30.   Southworth, M. (2003) ‘Measuring the livable city’, Built Environment, Vol. 29, No. 4, pp. 343-354.


31. 31.   Timmer Vanessa and Nola-Kate Seymoar) 2005) THE WORLD URBAN FORUM 2006 Vancouver Working Group Discussion Paper, International Centre for Sustainable Cities. 


32. 32.   Wheeler, S.M. (2001).  Livable communities: Creating safe and livable neighborhoods, towns and regions in California (Working Paper 2001–2004). Berkeley: Institute of Urban and Regional Development, University of California.  http://www-iurd.ced.berkeley.edu/pub/WP-2001-04.PDF (accessed 8 July 2006).


33. 33.   Working Group II (2007) Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press.