بررسی میزان تحقق رشد بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه ششم و تاثیر آن بر رشد ستانده سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی (رویکرد تحلیل داده-ستانده با مدل برنامه‌ریزی آرمانی)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

رضا زینل زاده ¹ , محمد علی یعقوبی ² , مهدی خداپرست مشهدی ³ , مسعود همایونی فر ⁴

1 - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، کرمان، ایران.
2 - دانشیار بخش ریاضی کاربردی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
3 - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
4 - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

تاريخ الإرسال : 19 الأربعاء , محرم, 1441 تاريخ التأكيد : 28 الثلاثاء , شعبان, 1441 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: فناوری اطلاعات و ارتباطات, فعالیت های عمده اقتصادی, تحلیل داده ستانده, مدل برنامه ریزی آرمانی,

ملخص المقالة :

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) مهم­ترین فناوری است که در این عصر اساس و بستر تحول در زندگی بشر می‌باشد. از سوی دیگر، برنامه­ریزی دقیق و کارآمد یکی از پایه­های اساسی در تحقق اهداف کلان اقتصادی می‌باشد. برنامه­ریزی دقیق در حال حاضر به شدت وابسته به توسعه فاوا می‌باشد. بر این اساس، در برنامه ششم توسعه کشور نرخ رشد فاوا 4/19 درصد هدف­گذاری شده و مقرر شده تا پایان برنامه سهم آن به بیش از 5 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. هدف این مطالعه بررسی میزان تحقق اهداف برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در خصوص نرخ رشد تعیین­شده برای 9 رشته فعالیت اقتصادی با تاکید بر فاوا و هم‌چنین، بررسی تاثیر فاوا بر ستانده سایر فعالیت­های عمده اقتصادی در ایران است. بدین منظور برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش ترکیبی تحلیل داده- ستانده و مدل برنامه­ریزی آرمانی استفاده شده است. برای استخراج داده­ها ابتدا جدول داده- ستانده سال 1390 مرکز آمار ایران بر اساس 9 رشته فعالیت اقتصادی تصریح شده در قانون برنامه ششم تجمیع شد و سپس به روش RAS برای سال 1395 به ­هنگام شد. نتایج مطالعه حاکی از آن بود که نرخ رشد هدف‌گذاری شده در قانون برنامه ششم برای رشته فعالیت­های ساختمان، حمل ونقل و انبارداری، برق، آب و گاز و فاوا محقق نمی‌شود. هم‌چنین، نتایج نشان داد که برای فاوا رشدی معادل 6/2 درصد تحقق پیدا می­کند. بنابراین، در صورت تحقق رشد هدف­گذاری شده برای فاوا، تاثیر مثبت اندکی بر رشد ستانده سایر رشته فعالیت­های اقتصادی ایران دارد.

المصادر:

1. 
   

   1- Aghion, P., L. Ljungqvist., P. Howitt., P. W. Howitt., M. Brant-Collett & García-Peñalosa. C. (1998). Endogenous growth theory. MIT press.

   
   

   2- Aleemran, R., & Aleemran, S. A. (2018). "The Effect of Information and Communication Technologies on Economic Growth in Member Countries Department of D8", Iranian Journal of Information Processing and Management. 33(4), 1554-1574.

   
   

   3- Banouei, A.A., Ziyaee, Z., & Mohajeri, P. (2020). "Quantitative Analysis of Spatial Dimensions of Regional Economic sectors Using New Mixed EFLQ-RAS Method", Journal of Regional Planning. 9(36), 31-48.

   
   

   4- Charnes, A., Cooper. W. W.  & Ferguson, R. O. (1955): Optimal estimation of executive compensation by linear programming. Management science, 1(2), 138-151.

   
   

   5- Emami, K. (2018). "Is it Necessary for Iran to Increase the Share of ICT Sector in GDP? ", Journal of Economic Research. 18(68), 45-74.

   
   

   6- Jones, D. & Tamiz, M. (2010). Practical goal programming, Vol. 141, New York. Springer.

   
   

   7- Komijani, A., & Mahmoudzadeh, M. (2008). "The Role of ICT in Iran's Economic Growth (Growth Accounting Approach)", Journal of Economic Research, 8(29), 107-75.

   
   

   8- Kumar, R. R., P. J. Stauvermann. & Samitas, A. (2016). The Effects of ICT on Output per Worker: A Study of the Chinese Economy. Telecommunications Policy, 40(2-3), 102-115.

   
   

   9- Latif, Z., Latif, S., Ximei, L., Pathan, Z. H., Salam, S., & Jianqiu, Z. (2018). The dynamics of ICT, foreign direct investment, globalization and economic growth: Panel estimation robust to heterogeneity and cross-sectional dependence. Telematics and Informatics, 35(2), 318-328.

   
   

   10- Mahmoodi, M. & Mahmoodi, E. (2011). "The Effects of ICT on Employment of Service Sector in Iran", Journal of Economic and Policies, 19(58), 213-236.)

   
   

   11- Mehregan, M. R. (2013). Multiple objective Decision Making. First Edition, Tehran: Tehran University Press.

   
   

   12- Miller, R. E. & Blair, P. D. (2009). Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. Cambridge University Press.

   
   

   13- Momeni, M. (2014). New Topics in Operations Research. Sixth edition, Tehran: Ganj Shaygan Press.

   
   

   14- Moshiri, S. (2017). "The Impact of ICT Effects on Production in Iran, Spillover and Absorption Capacity Effects", Journal of Economic Research, 52(2), 395-426.

   
   

   15- Niebel, T. (2018). ICT and Economic Growth–Comparing Developing, Emerging and Developed Countries. World Development, 104, 197-211.

   
   

   16- Oliveira, C., Coelho, D., & Antunes, C. H. (2016): Coupling input–output analysis with multiobjective linear programming models for the study of economy–energy–environment–social (E3S) trade-offs: a review. Annals of Operations Research, 247(2), 471-502.

   
   

   17- Pezeshki, Y., & Dabbagh Rezaei, S. (2005). "The Role of ICT in Economic Growth". Tadbir Monthly, 163, 44-38.

   
   

   18- Pohjola, M. (2002). The New Economy: Facts, Impacts and Policies. Information Economics and Policy, 14(2), 133-144.

   
   

   19- San Cristóbal, J. R. (2010). An Environmental/Input–Output Linear Programming Model to Reach the Targets for Greenhouse Gas Emissions set by the Kyoto Protocol. Economic Systems Research, 22(3), 223-236.

   
   

   20- Savulescu, C. (2015). Dynamics of ICT Development in the EU. Procedia Economics and Finance, 23, 513-520.

   
   

   21- Sharif Azadeh, M. R., & Jamshidi, Z. (2011). "Study of the Effects of ICT on Production in Mena Countries with Emphasis on Iran", Journal of Applied Economics, 2(7), 147-127.

   
   

   22- Tawfiq, F. (1992). Inpot-Outpot Analysis in Iran. First Edition, Tehran: Islamic Revolution Publications and Education.