سنجش و ارزیابی زیست پذیری شهری در مناطق بیست و دو گانه کلانشهر تهران
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایفرزانه ساسان پور 1 , سیمین تولایی 2 , حمزه جعفری اسدآبادی 3
1 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: کلانشهر تهران, زیست پذیری, مناطق بیست و دوگانه,
ملخص المقالة :
اصطلاح زیست پذیری اشاره به درجهی تأمین ملزومات یک جامعه بر مبنای نیازها و ظرفیتهای افراد آن جامعه دارد. یک جامعه غیر زیستپذیر به نیازهای افراد آن جامعه بیاعتنا است و به خواستههای آنها احترام نمیگذارد. زیستپذیری به طور کلی به سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تقسیم میشود. هدف این پژوهش بررسی زیستپذیری شهری در مناطق بیست و دوگانه کلانشهر تهران میباشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی با هدف کاربردی میباشد. دادهها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شدهاند که برای سنجش روایی آن از روش آلفای کرونباخ استفاده شد؛ که پایایی آن با میزان 831/0 به تأیید رسیده است. با توجه به تعداد بالای مناطق برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که برای جمعیت 8154051 نفری تهران 385 پرسشنامه محاسبه و سپس به هر یک از مناطق 22 گانه شهری بر اساس تعداد جمعیت، سهمیه متناسب تشخیص داده شد. جامعه آماری شامل سه گروه شهروندان، مدیران شهرداری و بخش خصوصی ساکن در مناطق 22 گانه کلانشهر تهران بوده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهایEXCEL, ARCGIS, SPSS استفاده شد. در تحلیل دادهها به منظور استخراج نمره نهایی، میانگین نمره در هر گویه پرسشنامه، در طیف پنج گزینهای به دست آمد که در سطح بالاتر وزن به دست آمده برای شاخص مذکور ضرب و میانگین نمره به عنوان نمره زیست پذیری در هر منطقه محاسبه شد. در مرحله نهایی با استفاده از آزمون کروسکال والیس به بررسی زیست پذیری و رتبه بندی مناطق 22 گانه پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که در میان مناطق 22 گانه، مناطق یک و سه شهر تهران به ترتیب با میانگین رتبهای 75/353و 65/301 برای بعد زیست محیطی 75/287 و 88/292 برای بعد اجتماعی و 25/338 و 76/294 برای بعد اقتصادی از بیشترین زیست پذیری نسبت به دیگر مناطق برخوردار است. در مقابل منطقه بیست با میانگین رتبه ای 90/29 برای بعد زیست محیطی، 90/34 برای بعد اجتماعی و 35 برای بعد اقتصادی دارای کمترین میزان زیست پذیری در بین مناطق 22 گانه میباشد. به عبارتی میتوان چنین تحلیل کرد که در بین مناطق بیست و دوگانه کلانشهر تهران استانداردهای زندگی که نشان از قابلیت زندگی بهتر و با کیفیتتری میباشد در مناطق یک و سه کلانشهر تهران وضعیت مطلوبتری دارند. در مقابل منطقه بیست که استانداردهای زندگی در آن حداقل میباشد؛ قابلیت زندگی غیر قابل قبولی را برای ساکنانش به همراه دارد.