بررسی عوامل اثرگذار بر مدیریت کاربری اراضی روستایی در شهرستان ممسنی (با استفاده از مدل ترکیبی TOPSIS- SWOT)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
علی شمس الدینی
1
(باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران)
محمدرضا امیری فهلیانی
2
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران)
الکلمات المفتاحية: کاربری اراضی, روستا, مدیریت اراضی, مدل تاپسیس و سوات, شهرستان ممسنی,
ملخص المقالة :
در زندگی مدرن امروزی با توجه به سطوح مختلف فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی افراد که منجر به شکلگیری نیازها، خواستهها و انتظارات جدید از فضای پیرامونی آنها شده، تقاضا برای زمین و دخل و تصرف در آن نیز دچار تحول گردیده است. در این میان سکونتگاههای روستایی دارای پیشینهای هماهنگ از نظر معیشتی و هویتی با زمین، نحوه بهرهبرداری و تغییر کاربری از این منبع کمیاب در راستای خلق فضاهای محل سکونت خود میباشند. که با توجه به تغییر در نوع معیشت، فضای کالبدی– ساختاری روستاها و سطوح فکری و رفتاری روستائیان نحوهی استفاده از زمینِ درون روستاها نیازمند مدیریتی جامع و اتخاذ سیاستهای راهبردی به منظور ایجاد نظام آمایش سرزمین درون روستاها میباشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت، از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، که به بررسی استفاده مناسب از زمینهای روستایی و عوامل اثرگذار بر مدیریت کاربری اراضی روستایی در سکونتگاههای بخش مرکزی شهرستان ممسنی پرداخته است. به منظور تحلیل دادهها یافتههای مقدماتی تحقیق را در مدل «SWOT» مورد بررسی قرار داده و 10 نقطه قوت، 11 تهدید، 10 فرصت و 10 ضعف بررسی و 18 استراتژی ارائه شده است. در نهایت با بهرهگیری از تکنیک «TOPSIS» نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصتهای منتج شده از دیدگاه صاحبنظران رتبهبندی شدند. بر اساس یافته ها استراتژی تدافعی (WT)، بهترین روش در جهت برنامهریزی و مدیریت اراضی زراعی روستاهای مورد مطالعه شناخته شد. همچنین بر این اساس نتایج تکنیک تاپسیس تهدیدها بیشترین تأثیر را در بهینهسازی و توسعه متعادل کاربری اراضی روستایی دارد و در رتبه دوم فرصتها قرار میگیرند. از این رو برای بهینهسازی و توسعه متعادل کاربری اراضی در این بخش استراتژی تدافعی میبایست در اولویت قرار گیرد.