سنجش میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان کرمان با استفاده از تکنیک ادغام
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
حمدالله سجاسی قیداری
1
,
علی شهدادی
2
,
مهدی میرزاده کوهشاهی
3
,
سید رضا حسینی
4
,
علی بیون
5
1 - دانشگاه فردوسی مشهد- دانشکده ادبیات. گروه جغرافیا
2 - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه جیرفت
3 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه هرمزگان
4 - دانشجوی دکتری برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
5 - کارشناس ارشد آمایش دانشگاه هرمزگان
الکلمات المفتاحية: نابرابری فضایی, استان کرمان, توسعه یافتگی, تعادل منطقه ای, مدل ادغام,
ملخص المقالة :
رشد شتابان جمعیت و توسعه فیزیکی مناطق، همواره توزیع بهینه خدمات عمومی را با مشکل مواجه ساخته است. این امر منجر به عدم تعادل فضایی مناطق در گذر زمان شده است. هدف پژوهش حاضر «سنجش میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان کرمان» در دو برهه زمانی کاملاً متفاوت (1390 و 1394) میباشد. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است و ماهیت آن میتواند کاربردی باشد. بدین منظور دادههای آماری موردنظر، از سازمانهای مربوط اخذ و جهت سنجش دادهها از پرسشنامهای در قالب نظرات خبرگان و صاحبنظران امر استفادهشده است. در این پژوهش شهرستانهای استان بر اساس 48 مؤلفه در قالب هشت شاخص کلی (بهداشتی، آموزشی، فرهنگی، جمعیتی، اشتغال، زیربنایی، خدمات شهری و کشاورزی و دامداری) که با استفاده از مدل تصمیمگیری چندمعیاره تاپسیس صورت پذیرفت. جهت وزن دهی ترکیبی شاخصهای پژوهش، از مدلهای ویکور وAHPF استفاده شد. در نهایت جهت ترکیب مدلهای فوق از روش ادغام استفاده گردید. همچنین مقایسه وضعیت شهرستانهای استان کرمان از سال 1390 تا 1394 به لحاظ وضعیت توسعهیافتگی بیانگر آن است که تمامی شهرستانها تغییرات محسوسی نداشته و در همان سطح باقیمانده است بهجز شهرستان زرند که در سال 1390 که براساس وزن به دست آمده در دو مدل فازی برابر با (0.045) و ویکور (0.811) در سطح نامطلوب قرار داشته که در سال 1394 به رده نسبتاً مطلوب و با وزن فازی (0.042) و وزن ویکور (0.799/) ارتقا یافته است. در انتها جهت از بین رفتن اختلاف رتبهها در مدلهای مذکور و با ترکیب روشهای وزن دهی از مدل ادغام استفاده شده است. نتایج این مدل نشان میدهد: شهرستانهای استان کرمان در سطوح مختلف برخورداری قرار گرفتهاند. به طوریکه شهرستانهای کرمان، جیرفت و رفسنجان به ترتیب رتبههای اول تا سوم و بدون تغییر در هر دو دوره زمانی در سطح بالای برخورداری قرار گرفته و شهرستان های فهرج، نرماشیر، ریگان و قلعه گنج محرومترین مناطق شناخته می شوند.
_||_