سنجش امنیت غذایی و واکاوی چالش‌های آن در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان بدر، شهرستان روانسر)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

داود جمینی ¹ (دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی اصفهان و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران)
عباس امینی ² (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)
حامد قادرمرزی ³ (عضو هیات علمی گروه جغرافیای انسانی، دانشکد علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
جعفر توکلی ⁴ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران)

تاريخ الإرسال : 07 الجمعة , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 06 الخميس , صفر, 1439 تاريخ الإصدار : 03 الإثنين , صفر, 1439

الکلمات المفتاحية: توسعه روستایی, امنیت غذایی, ناامنی غذایی, دهستان بدر,

ملخص المقالة :

       جوامع روستایی با تأمین بیش از دوسوم مواد غذایی، نقش قابل توجهی را تأمین امنیت غذایی کشور ایفا می­کنند. با این وجود شواهد نشان می­دهد وضعیت تأمین­کنندگان اصلی امنیت غذایی کشور در اثر عللی که تاکنون به آن توجه نشده است، حداقل در مقایسه با جوامع شهری، در وضعیت نامساعدی قرار دارد. از این­رو هدف از پژوهش ترکیبی حاضر سنجش امنیت غذایی و تبیین چالش­های پیشِ­روی آن در مناطق روستایی کشور است که به صورت موردی در میان سرپرستان خانوار ساکن در 24 سکونتگاه روستایی دهستان بدر واقع در شهرستان روانسر انجام گرفته است. در بخش کمی پژوهش حاضر برای سنجش امنیت غذایی از پرسشنامه استاندارد و جهانی وزارت کشاورزی آمریکا که روایی و پایایی آن در مطالعات متعددی تأیید شده است، استفاده شد. در این مرحله  175 نفر از سرپرستان خانوار به­عنوان نمونه آماری برآورد شده و نظرات آن­ها مورد بررسی قرار گرفت. در بخش کیفی، گردآوری داده­ها از طریق مصاحبه با افراد کلیدی و مطلع با استفاده از نمونه­گیری هدفمند و با روش گلوله برفی، تا رسیدن به مرحله اشباع تئوریک ادامه داشت و داده­های گردآوری شده با استفاده از روش نظریه داده بنیاد (GTM) تحلیل شده­اند. نتایج بخش کمی پژوهش نشان داد امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه در شرایط نامساعدی قرار دارد به این صورت که 3/6 درصد افراد مورد مطالعه دارای امنیت غذایی، 7/9 درصد در شرایط ناامنی غذایی بدون گرسنگی، 1/25 درصد در شرایط ناامنی غذایی با گرسنگی متوسط و 9/58 درصد در شرایط ناامنی غذایی با گرسنگی شدید قرار گرفته­اند و بین روستاهای مورد مطالعه به لحاظ امنیت غذایی تفاوت معنی­داری وجود ندارد. همچنین، نتایج بخش کیفی پژوهش در ارتباط با چالش­های امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه نشان داد پنج چالش اساسی امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه که به­صورت زنجیره­واری با همدیگر در ارتباط هستند، عبارت­اند از: ضعف سیاست­گذاری­ها، ضعف شرایط اقتصادی، نارسایی­ها و مخاطره­های محیطی، موانع فرهنگی و تغییرات اجتماعی و ناپایداری کشاورزی.

المصادر:

1. Anderman, T.L. Remans, R. Wood, S. DeRosa, K. and DeFries, R. (2014): Synergies and tradeoffs between cash crop production and food security: a case study in rural Ghana, Food Sec. 6:541–554.


2. Anderson, K. and Strutt, A. (2015): Food security policy options for China: Lessons from other countries, Food Policy, 49, pp: 50-58.


3. Asgharian Dastenaii, A. Karami, E. and Keshavarz, M. (2013): Determinants of Rural Households' Food Security, Agricultural Economics, 7 (1): 87-109. (in Persian)


4. Bala, B.K. Alias, E.F. Arshad, F.M, Noh K.M. and Hadi, A.H.A. (2014): Modelling of food security in Malaysia, Simulation Modelling Practice and Theory, 47: 152–164.


5. Bartlett, J. E. Kotrlik, J. W. and Higgins, C. C. (2001): Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research.  Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1): 43-50.


6. Bashir, M. K., Schilizzi, S. and Pandit, R. (2012): The determinants of rural household food security in the Punjab, Pakistan: an econometric analysis. Working Paper No.122526, School of Agricultural and Resource Economics, University of Western Australia, Crawley, Australia.


7. Bickel, G. Nord, M. Price, C. Hamilton, W. and Cook, J. (2000): Guide to Measuring Household Food Security, United States Department of Agriculture, Available in: http://www.fns.usda.gov/guide-measuring-household-food-security-revised-2000.


8. Creswell, John. Plano Clark, V.L. Guttmann, M. L. and Hanson, E. E. (2003): Advanced Mixed Methods Research Design. In A.Tashakkori and C. Teddlie (Eds.), Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.


9. Esmailifar, A. (2014): The role of food security in national security, Economic trend journal, 63, pp: 40-44. (in Persian)


10. Ferotanfar, L. (2013): The analysis of food security situation and its Factors affecting in rural householders in Baladarband districts, master thesis, Supervisor: K. Zarafshani, agricultural faculty, Department of Agricultural Extension and Education, Razi University of Kermanshah. (in Persian)


11. Irving Ingram, J.S. (2011): From Food Production to Food Security: Developing interdisciplinary, regional-level research, Thesis, Wageningen University, Wageningen, NL (2011).


12. Leunufna, S. and Evans, M. (2014): Ensuring food security in the small islands of Maluku: A community genebank approach, Journal of Marine and Island Cultures, 3, pp: 125-133.


13. Mehrabi, H. and Owhadi, A. (2014): Investigation of Effective Factors on Food Security in Iran, Agricultural Economics, 8 (Special Issue): 111-121. (in Persian)


14. Msangi, J.P. (2014): Food Security among Small-Scale Agricultural Producers in Southern Africa, Springer International Publishing Switzerland 2014, DOI 10.1007/978-3-319-09495-3.


15. Najafianzadeh, M. Mobarak-Abadi, A. Ranjbaran, M. and Nakhaei, M.R. (2015): Relationship between the Prevalence of Food Insecurity and Some Socioeconomic and Demographic Factors in the Rural Households of Arak, 2014, Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology. 9 (4): 35-44. (in Persian)


16. Nord, M. Coleman-Jensen, A. Andrews, M. and Carlson, S. (2010): Household Food Security in the United States 2009, U.S. Dept. of Agriculture, Econ. Res. Serv. November 2010.


17. Ramesh, T. Dorosty Motlagh, A. R. and Abdollahi, M. (2010): Prevalence of household food insecurity in the City of Shiraz and its association with socio-economic and demographic factors in 2008 Year, Iranian Journal of Sciences & Food Technology, 4(4), 53-64.  (In Persian)


18. Rostami. F, Shahmoradi, M. and Baghaei, S. (2015): Factors affecting on rural household's food security (Case study: Karnachy Village in Kermanshah County), IRANIAN JOURNAL OF AGRICULTURA ECONOMICS AND DEVELOPMENT RESEARCH, 45 (4): 725-737. (in Persian)


19. Saadi, H. and Moaddab, H. (2014): Assessment of female-headed household’s food security and the affecting factors; Case Study: Women in Razan City. Women in Development & Politics, 11(3), 411-426. (In Persian)


20. Saadi, H. Azizi, M. and Azami, M. (2014): Extension education and food security of farmer households (Case study: Qorveh county, Kurdistan Province), IRANIAN JOURNAL OF AGRICULTURA ECONOMICS AND DEVELOPMENT RESEARCH, 45 (3): 483-499. (in Persian)


21. Savari, M. Shabanali Fami, H. and Daneshvar Ameri, Z. (2014): Analysis Situation Food Security and Factors Affecting Thereon in the Rural Society City of Divandarreh, Joural of Rural Research, 5 (2): 311-332. (in Persian)


22. Seaman, J.A. Sawdon, G.E. Acidri, J. and Pett, C. (2014): The Household Economy Approach. Managing the impact of climate change on poverty and food security in developing countries, Climate Risk Management, 4-5, pp: 59-68.


23. See, L. Fritz, S. You, L. Ramankutty, N. Herrero, M. (2015): Improved global cropland data as an essential ingredient for food security, Global Food Security, 4: 37-45.


24. Seydaei, E. Ghanbari, Y. Jamini, D. and Boshagh, M. (2013): Measuring the Agricultural Sustainability in Rural Areas- A Case Study: Rural Areas of Central District of Ravansar Township, GEOGRAPHY AND ENVIRONMENTAL SUSTAINABILITY, 6 (87-106). (in Persian)


25. Sharafkhani, R. Dastgiri, S. Gharaaghaji Asl, R. and Ghavamzadeh, S. (2011): PREVALENCE OF THE HOUSEHOLD FOOD INSECURITY AND ITS INFLUENCING FACTORS: A CROSS-SECTIONAL STUDY (KHOY CITY-QARESOO-2009), Urmia Medical Joural, 22(2): 123-128. (in Persian)


26. Shtasel-Gottlieb, Z. Palakshappa, D. Yang, F. and Goodman, E. (2015): The Relationship Between Developmental Assets and Food Security in Adolescents from a Low-Income Community, Journal of Adolescent Health 56: 215-222.


27. Siyoum, A.D. (2012): Broken Promises Food Security Interventions and Rural Livelihoods in Ethiopia, PhD thesis, Wageningen University.


28. Smyth, S.J. Phillips, P.W.B. and Kerr, W.A. (2015): Food security and the evaluation of risk, Global Food Security, 4: 16-23.


29. Strauss, A. and Corbin, J. (1990): Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.


30. Sultana, M.N. Uddin M.M. Ridoutt, B. Hemme, T. and Peters, K. (2015): Benchmarking consumptive water use of bovine milk production systems for 60 geographical regions: An implication for Global Food Security, Global Food Security, 4: 56-68.


31. www.theglobalist.com.