وارونگی فلسفه سیاسی در اخلاق الاشراف عبید زاکانی
الموضوعات :
فاطمه ذوالفقاریان
1
,
روح اله اسلامی
2
1 - دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
2 - استادیار علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
الکلمات المفتاحية: عبید زاکانی, اخلاق الاشراف, حکمت سیاسی, وارونگی, طنز سیاسی,
ملخص المقالة :
متفکران ایرانی همیشه در شرایط بحرانی سعی می¬کردند نظم آرمانی جامعه را به لحاظ اندیشه¬گانی حفظ کنند. یکی از شرایط دهشناک جامعه ایرانی حمله مغول ها و بهم خوردن ارکان نظری و سیاسی ایران بود. کشتار، غارت، تجاوز، نابودی میراث در هجوم قبایل بیابان گرد شکل می گرفت. نخبگانی چون سعدی، حافظ، عبید، جوینی و خواجه نصیر سعی کردند به شیوه های مختلف هر چند ساختار سیاسی و اقتصادی از هم پاشیده بود به شکل فکری و فرهنگی کشور را نجات دهند. زبان فارسی و استفاده از روایت های فلسفه سیاسی یکی از شیوه های حفظ دست آوردهای اندیشه ایرانی بود. عبیدزاکانی نقاد و طناز در رساله ای با عنوان اخلاق الاشراف سعی کرد نشان دهد راه حکمت سیاسی فارابی، ابوعلی سینا و فردوسی به چه کج راهه ای سوق پیدا کرده است. در حالی که سنت حکمت ایرانی به دنبال خلق مدینه فاضله و نشاندن حکیم شاه جهت سامان دهی به اوضاع ایرانیان بود به ناگاه همه خویشکاری های طبقاتی و اخلاقی به هم ریخت. نخبگان و اشراف نابود شدند و عبید زاکانی در رساله خود با زبان طنز در روایت حکمت سیاسی سعی کرد وارونگی اخلاق اشراف در قالب تبدل مدینه فاضله به مذهب منسوخ و مدینه جاهله به مذهب مختار نشان دهد. این پژوهش بر اساس رویکرد تفسیری لئواشتراوس به وارونگی فلسفه سیاسی در رساله اخلاق الاشراف عبیدزاکانی می پردازد.
اشتراوس، لئو. (1381)، فلسفۀ سیاسی چیست؟، ( ترجمۀ فرهنگ رجائی)، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
اشتراوس، لئو. (1396)، مقدمه ای سیاسی بر فلسفه، (ترجمۀ یاشار جیرانی)، تهران: انتشارات آگه.
تجبر، نیما. (1390)، نظریه طنز؛ بر بنیاد متون برجستۀ طنز فارسی، تهران: انتشارات مهرویستا.
حلبی، علی اصغر. (1377)، عبید زاکانی، تهران: طرح نو.
داوری اردکانی، رضا. (1389)، فارابی؛ فیلسوف فرهنگ، تهران: انتشارات سخن.
طباطبایی، جواد. (1394)، تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: انتشارات مینوی خرد.
عالم، عبدالرحمن. (1381)، تاریخ فلسفه سیاسی غرب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
عبید زاکانی، نظام الدین. (1387)، اخلاق الاشراف، تهران: انتشارات اساطیر.
فارابی، ابونصر محمد. (1379)، اندیشه های اهل مدینۀ فاضله، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قادری، حاتم.(1382)، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
مجابی، جواد.(1395)، تاریخ طنز ادبی ایران (جلد دوم)، تهران: سازمان چاپ احمدی.
مهدی، محسن. (2009)، الفارابی و تاسیس الفلسفه الاسلامیه السیاسیه، بیروت، دارالفارابی.
ناظرزاده کرمانی، فرناز.(1376)، اصول و مبادی فلسفه سیاسی فارابی، تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا(س).
مانهایم، (1386)، دموکراتیک شدن فرهنگ، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: نشر نی
Dolly, Kevin & Josef Patten, (2013), why politics matters, Canada: Wadsworth.
Muhsin, Mahdi (1987), Alfarabi, in the book, history of political philosophy, written by Leo, straussjoseohcropsey, the university of Chicago press
