مطالعۀ مسالۀ زیبایی بدن در هویت¬یابی دختران نوجوان:، مطالعه شهر خرم¬آباد
الموضوعات :
1 - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد دهاقان
2 - گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، واحد دهاقان
الکلمات المفتاحية: پدیدار شناسی, ادراک زیبایی, مدیریت بدن, هویت یابی, دختران نوجوان, شهر خرم آباد.,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر، واکاوی درک دختران کمتر از پانزده سال شهر خرمآباد از زیبایی در فرآیندهای هویتیابی است. این پژوهش از نوع کیفی است و به شیوه پدیدارشناسی انجام شدهاست. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی دختران نوجوان زیر پانزده سال شهر خرمآباد بود. روش گردآوری دادهها بهصورت میدانی بوده و پژوهشگران، پس از انجام مصاحبه نیمهساختیافته با ۲۱ نفر از این افراد، به اشباع نظری دست یافتند و این نکته دریافت شد که انجام مصاحبه جدید، حاوی هیچ نوع اطلاعات تازه‌ای نخواهد بود. شیوه نمونهگیری در این پژوهش بهصورت هدفمند و غیراحتمالی بودهاست و افرادی بهعنوان نمونه مورد مطالعه قرارگرفتهاند که ضمن تمایل به انجام مصاحبه، زیبایی بدن خود را بهعنوان یکی از مرجعهای هویتبخش، مهم عنوان نمودهاند. کُدگذاری دادههای این پژوهش با استفاده شیوه تحلیل دادههای کلایزی[1] انجام شدهاست. بنا بریافتهها، مضمونهای «اینهمان شدن با سلبریتی»، «تأیید شدن در تعامل»، «کسب سرمایۀ اجتماعی»، «استفاده از فرصتها» و «ایدهآلگرایی جسمی» درک و تصور دختران کمتر از پانزده سال سن بودهاست که در فرآیندهای هویتیابیشان پیگیری میشود. نتیجه کلّی این پژوهش حاکی از این است که، رغبت و توجه به «مسئلۀ زیبایی بدن» دربین دختران کمتر از پانزده سال بسی بیشتر از انتظاراتی است که جامعه از این افراد دارد. بهگونهای که غالب این نوجوانان «زیبایی بدن» را همانند افراد بزرگسال و جوانان درک میکنند. علاوه بر این رفتار بسیاری از نوجوانان در رابطه با زیبایی در عمل تفاوت معنیداری با رفتار دختران جوان ندارد و موضعگیری آنان نسبت به زیبایی، بخش قابلتوجهی از فرآیند هویتیابی و هویتسازی آنها را دربرگرفتهاست.
• احمدی، عزت¬الله؛ علیپور، صمد؛ افشار، سیمین؛ بنیاد، لیلی (1395). تبیین جامعه شناختی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی در میان دختران و زنان شهر تبریز، پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 7 (1)، 50- 29.#
• آزاد ارمکی، تفی، چاوشیان، حسن (1381). بدن به¬مثابه رسانه هویت، مجله جامعه¬شناسی ایران، 4 (4)، 75- 57.#
• اعتمادی¬فرد، سید مهدی؛ امانی، ملیحه (1392). مطالعۀ جامعه¬شناختی انگیزه زنان از گرایش به جراحی¬های زیبایی، پژوهش-نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 4 (2)، 22-1.#
• افشارکهن، جواد؛ زمانی، زهرا (1398). پزشکی شدن زیبایی و سبک های هویتی، فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ ارتباطات، 20 (48)، 204- 167.#
• باقری، معصومه؛ کیانی، سارا؛ حزباوی، عزیز. (1400). مطالعه جامعه¬شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به جراحی زیبایی (مورد مطالعه: زنان 81 تا 06 سال شهر اهواز). مطالعات جامعه¬شناختی، 29 (1)، 428- 391. #
• پوررجبی، میلاد؛ مجدی، علیاکبر (1399). برساخت هویت اجتماعی و نمایش بدن (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران»)، زن و مطالعات خانواده، 12 (45)، 69- 43.#
• رقیبی، مهوش؛ شیخ، هانیه؛ شمسالهزاده، یاسر؛ جلمبادانی، مرتضی (1398). بررسی نقش واسطهای سبک¬های هویتی بر نگرانی از تصویر بدنی و عوامل مرتبط با آن در نوجوانان مراجعه کننده به مراکز درمانی زاهدان، تحقیقات سلامت در جامعه، 5 (3)، 93- 83.#
• عسگری خانقاه، اصغر؛ مهربد، طاهره (1392). بررسی انسان¬شناختی مفهوم زیبایی صورت: مطالعه موردی جوانان 20 تا 30 ساله منطقه 15 تهران، پژوهش¬های انسان¬شناسی ایران، 3 (1)، 125- 109.#
• فرهمند، مهناز؛ دانافر، فاطمه؛ کلاته ساداتی، احمد؛ زارع شاه¬آبادی، اکبر (1400). مدیریت هویت و بدن (واکاوی اپیدمی زیبایی زنان و مردان در مراکز زیبایی شهر یزد)، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 11 (4)، 967- 951.#
• گیدنز، آنتونی (1388). تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، چاپ ششم، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.#
• Anýžová, P., P. Matějů. )2018(. Beauty still matters: The role of attractiveness in labour market outcomes, International Sociology 33 (3): 269–291#.
• Bourdieu, p. (1986) 'the forms of capital', in Richardson, j. (ed.) handbook of theory and research for the sociology of education. Newyork: greenwood press#.
• Cui, J., Fang, Y. (2022) Mediating effects of self-concept clarity and self-objectification on the relationship between celebrity worship and the process of considering cosmetic surgery among Chinese undergraduates. BMC Psychol 10, 259#.
• Démuth, A. (2017). Conceptual Analysis of the Concept of Beauty in Cognitive-Scientific Research, The Cognitive Aspects of Aesthetic Experience - Introduction (Frankfurt am Main: Peter Lang), 31–52#.
• Dimitrov, D., Kroumpouzos, G. (2023). Beauty perception: A historical and contemporary review. Volume 41, Issue 1, Pages 33-40#.
• Giacomo DD, Ranieri J, Fiasca F, Mattei A. (2019). Lifestyle, body mass index and wellness in youth: Strengthens and weakness in Italian youth. Health Psychol Res. 18;7(1):8035#.
• #Giddens, A, (2003). http://www.norton.com/glddenns 4/chapters/chapter 18.
• Giddens, a. (1991) modernity and self-identity: self and society in the late modern age. cambridge: polity press#.
• #Hakim C (2010) Erotic Capital. European Sociological Review 26(5): 499–518.
• Kaziga R, Muchunguzi C, Achen D, Kools S. (2023). Beauty Is Skin Deep; The Self-Perception of Adolescents and Young Women in Construction of Body Image within the Ankole Society. Int J Environ Res Public Health,18(15):784#0.
• #Munzer, S.R. (2011). Cosmetic Surgery, Racial Identity, and Aesthetics. Configurations, 19, 243-286.
• Shilling, C. (1991). Educating The Body: Physical Capital and The Production of Social Inequalities. #Sociology, Vol. 25, No. 4, pp. 653-672.
• Vankerckhoven, L., Raemen, L., Claes, L. et al. (2023). Identity Formation, Body Image, and Body-Related Symptoms: Developmental Trajectories and Associations Throughout Adolescence. J Youth Adolescence 52, 651–669.3#
