تاثیر ابعاد مدل های تصمیم گیری اخلاقی بر تعهد حرفه ای حسابرسان
ندا حجازی
1
(
دانشکده تهران مرکز
)
آزیتا جهانشاد( نویسنده مسئول)
2
(
دانشیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
)
الکلمات المفتاحية: تصمیم گیری اخلاقی, مسئولیت اجتماعی, انگیزش اخلاقی, تعهد سازمانی حسابرسان,
ملخص المقالة :
هدف، بررسی تاثیر ابعاد مدل های تصمیم گیری اخلاقی بر تعهد حرفه ای حسابرسان می باشد. پژوهش حاضر، پژوهش کاربردی و ماهیتا توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری، اعضای شاغل و فعال عضو جامعه حسابداران رسمی ایران به تعداد 1879 نفر می باشند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 319 نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه¬گیری تصادفی در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها و اندازه گیری ابعاد مدل های اخلاقی از پرسشنامه بارینکوا و اسپینوسا پایک(2018) و کوهن و همکاران(1998) و برای اندازه گیری تعهد حرفهای حسابرسان از پرسشنامه کلاین و همکاران(۲۰۱۴) استفاده شده است. جهت بررسی روابط بين متغيرها با استفاده از روش مدل سازي معادلات ساختاري، از نرم افزارهای SPSS و Smart PLS4 استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات حاکی از آنست که در مدل های تصمیم گیری اخلاقی کلبرگ و رست ابعاد مسئولیت اجتماعی، سبک های تفکر، حساسیت اخلاقی، قضاوت اخلاقی، عمل و انگیزش اخلاقی بر تعهد سازمانی حسابرسان تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین ابعاد فشارهای مبتنی بر همنوایی اجتماعی و بدگمانی سازمانی بر تعهد سازمانی حسابرسان تاثیر منفی و معناداری دارند.
الف- منابع فارسی احمدی، احمد؛ رستمی امین حیدرزاده سعیده (۱۴۰۱) بررسی تأثیر استدلال اخلاقی، قرار گرفتن در معرض اخلاق و جو اخلاقی درک شده بر قضاوت اخلاقی حسابرسان، پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری، دوره 2، شماره3، صص۲۰-۳۷.
احمدی محمد رمضان آهنگری عبدالمجید صالحی نیا محسن(۱۳۹۸)، مدل سازه های مؤثر بر اخلاق حرفه ای حسابرسی با به کارگیری مدلسازی ساختاری-تفسیری از دیدگاه خبرگان دوفصلنامه ارزشی و رفتاری، دوره 4 شماره 8، صص ۳۱۷-۲۸۱.
باباجانی، جعفر، دلاور علی برزیده فرخ، صدیقی، عبدالمجید (۱۴۰۱) شناسایی عوامل مؤثر بر جایگاه اجتماعی حرفه حسابرسی در ایران از نظر هویت ،اجتماعی، دوفصلنامه ارزشی و رفتاری، دوره 7 شماره 13، صص ۳۵.
دریائی عباسعلی، عزیزی اکرم(۱۳۹۷) رابطه اخلاق، تجربه و صلاحیت حرفه ای حسابرسان با کیفیت حسابرسی (با) توجه به نقش تعدیل کننده شک و تردید حرفه ای دانش، حسابداری مالی، دوره 5 شماره 1، صص ۷۹-۹۹.
دیانتی دیلمی، زهرا (۱۳۹۹) الگوی عوامل مؤثر بر بالندگی حسابداری در ایران، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 9 شماره ۳۶، صص ۳۲۳-۳۵۸.
دیانتی دیلمی، زهرا (۱۴۰۲) الگوی بالندگی حسابداری در ایران با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره ۱۲ شماره ۴۶، صص ۲۱۷-۲۴۴.
روزبخش، نجمه؛ جمادوردی گرگانلی دوجی، علی؛ خوزین، مریم؛ بخارائیان خراسانی(1401). الگوی عدم بلوغ اخلاق حرفه ای حسابرسان در ایران: با رویکرد نظریه داده بنیاد، نشریه حسابداری ارزشی و رفتاری، دوره 7 شماره 14، صص 121-168.
رویایی، رمضانعلی (۱۳۹۸) سه گانگی در اخلاق و رفتار حرفه ای، حسابداران، مجله حسابرس، دوره ۲۱ شماره ۱۰۵، صص ۶۳-۵۶.
رویایی، رمضانعلی مولایی نژاد، مهدی کریمی، سعید. (۱۳۹۸) تحلیل میزان رعایت آیین نامه رفتار حرفه ای توسط حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی مطالعات حسابداری و حسابرس، دوره 8 شماره 32، صص ۴۵-۵۸.
رؤیایی، رمضانعلی و محمدی، مهدی.(۱۳۹۹) اخلاق و حرفه¬ای در حسابداری، کتابخانه فرهنگ، چاپ چهارم، تهران.
شایسته شجاعی پرویز، پورزمانی زهرا، یعقوب نژاد احمد(1399) تاثیر معیارهای رفتار اخلاقی (محیط اخلاقی، تعهد حرفهای، ارزش‌های اخلاقی و ایدئولوژی اخلاقی) بر عملکرد حسابرسان. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، دوره ۵ شماره۱۰، صص ۲۸۱-۳۱۸.
صالحی، تابنده(۱۳۹۵) رابطه اخلاق حرفهای حسابرس و کیفیت حسابرسی اخلاق در علوم و فناوری، دوره 11 شماره 3، صص ۷۷-۸۶.
کریم آبادی محمد جهانگیرنیا، حسین حاجیها زهره غلامی جمکرانی رضا. (۱۴۰۱)، ارزیابی معیارهای آیین رفتار حرفه ای در کیفیت حرفه حسابرسی مستقل، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 14 شماره 55، صص ۷۹-۱۰۱.
عابدی جعفری، حسن؛ نوح ابراهیم، عبدالرحیم؛ حسن¬پور، اکبر و پیرملکی، پویا. (۱۳۹۷). تبیین تأثیر دینداری درونی بر تصمیم-گیری اخلاقی در کسب و کار فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، دوره ۷ شماره۲۶، صص 93-127.
عطائی قراچه،مسعود،داودی،سید محمد رضا.(1402). بررسی تأثیر اخلاق حرفهای و امنیت شغلی بر تعهد سازمانی با نقش میانجی سرمایة اجتماعی، مطالعه موردی: کارکنان شرکت فولاد مبارکة اصفهان، مهندسی مدیریت نوین، دوره 1 شماره 9، صص 12-26.
مشعشعی، سید محمد، هاشمی، سید عباس، فروغی، داریوش. (1397). تأثیر تفاوت‌های فردی حسابرسان بر تعهد حرفهای آنها: بررسی نقش میانجی سازگاری جو اخلاقی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 25 شماره 3، صص 415-432.
نیازآذری، کیومرث، عنایتی، ترانه، بهنام فر، رضا، و کهرودی، زهرا. (1393). رابطه اخلاق حرفه ای و تعهد سازمانی. نشریه پرستاری ایران، دوره 27 شماره 87، صص 34-42.
ب- منابع انگلیسی Akbar, M. (2016). Pengaruh Komitmen Profesional, Efikasi Diri, dan Tekanan Ketaatan terhadap Pengambilan Keputusan Etis Auditor dengan Pertimbangan Etis sebagai Variabel Moderating (Studi Empiris pada Kantor Akuntan Publik di Kota Makassar). Universitas Islam Negeri Alauddin Makassar. Alkautsar, M. (2014). Locus of Control, Commitment Profesional and Dysfunctional Audit Behavior. International Journal of Humanities and Management Sciences, 2 (1), 35-38. Asry, S., and H, Ginting. (2020). Effect of Professional Ethics and Emotional Intelligence on Auditor Performance. Journal of Research in Business, Economics, and Education 2(3), 576-589. Bakri, B. 2014. Analisis komitmen profesional dan sosialisasi antisipatif serta hubungannya dengan Whistleblowing. Al-Mizan, 10(1), 152-167. Dewi, P. P., And K. T, Dwiyanti. (2018). Professional commitment, self-efficacy and ethical decision auditor. International research journal of management, IT and social sciences 5(6), 93-104. Dunn, P., & Sainty, B. (2019). Professionalism in accounting: A five-factor model of ethical decision-making. Social Responsibility Journal, 16(2), 255–269. Domino, M.A., Wingreen, S.C., & Blanton, J.E. (2015). Social cognitive theory: The antecedents and effects of ethical climate fit on organizational attitudes of corporate accounting professionals—a reflection of client narcissism and fraud attitude risk. Journal of Business Ethics, 131(2), 453–467. Drozd, I., M, Pysmenna., And V, Volkov. (2020). Management of ethical Behavior of auditors. Baltic Journal of Economic Studies 6(4), 66-71. Elias, R.Z. (2006). The impact of professional commitment and anticipatory socialization on accounting students ethical orientation. Journal of Business Ethics, 83-90. Gerekan, B., Şendurur, U. & Yıldırım, M. (2023) Mediating Role of Professional Commitment in the Relationship Between Technostress and Organizational Stress, Individual Work Performance, and Independent Audit Quality. Employ Respons Rights J. https://doi.org/10.1007/s10672-023-09450-9. Gibson, J., J, Ivancevich, and R Konopaske. (2011). Organizations: Behavior, structure, processes: McGraw-Hill Higher Education. Groves,R., Poole,M. & Broder, P. (1984). Professional commitments of the practicing charted accountants in modern Britain. accounting and business research, 319-331. Hall, M., Smith, D. & Smith,K. (2005). Accountant’s commitment to their profession: multiple dimensions of professional commitment and opportunities for future research. Behavioral research in accounting, 17, 89-109. Ishwara P, Mekonnen, Naod. (2024). Ethical decision-making dynamics: insights from professional accountants. Cogent Business & Management, 11, 1-23. Ismail, S., And N, Yuhanis. (2018). Determinants of ethical work behaviour of Malaysian public sector auditors. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 10(1), 21-34. Iyer, V. M., A, Jones III., And Raghunandan, K. (2018). Factors related to internal auditors' organizational-professional conflict. Accounting Horizons, 32(4), 133-146. Jones, T. M. (1991). Ethical decision-making by individuals in organizations: an issue contingent model. Academy of Management Review, 16, 366–395. Kohlberg, L. (1958). The Development of Modes of Thinking and Choices in Years 10 to 16. Ph. D. Dissertation, University of Chicago. Kohlberg, L. (1984). The Psychology of Moral Development: The Nature and Validity of Moral Stages (Essays on Moral Development, Volume 2). Harper & Row. Lincoln, S. H., & Holmes, E. K. (2011). Ethical decision making: A process influenced by moral intensity, Journal of Healthcare, Science and the Humanities, 1(1), 55-69. Lehnert, K., Park, Y. H., & Singh, N. (2015). Research note and review of the empirical ethical decision making literature: Boundary conditions and extensions. Journal of Business Ethics, 129(1), 195-219. Llapa-Rodríguez, E.O., Trevizan, M.A., Shinyashiki, G.T. (2008). Conceptual reflections about organizational and professional commitment in the health sector. Rev Lat Am Enfermagem, 16(3), 484-488. Mansor, T. M. T., A. M, Ariff., And H. A, Hashim. (2020). Whistleblowing by auditors: the role of professional commitment and independence commitment. Managerial Auditing Journal, 35(8), 1-23. Mintz, S. M., & Morris, R. E. (2017). Ethical obligations and decision making in accounting (4th ed.). McGraw-Hill Education. Moradzadeh Zargar, Mostafa, Saeedi, Parviz, Mansour Garkaz, Alireza Matoofi (2023) Ethical decision making model of certified public accountants based on anticipated regret, Int. J. Nonlinear Anal. Appl. 14 (6), 249–256. Nadi Ma, Hazeghy F.(2011), Structural Equation Modeling of the Relationship between the Intention to Quit And Ethical Climate, Job Satisfaction, and Organizational Commitment Among the Staff Of Shiraz Private Hospitals.]. Health Information Management, 8(5), 699-708. Nguyen, N. T., & Biderman, M. D. (2008). Studying ethical judgments and behavioral intentions using structural equations: Evidence from the multidimensional ethics scale. Journal of Business Ethics, 83, 627-640. Nugraha, T., N, Azlina. And J, Julita. (2017). Pengaruh Komitmen Profesional, Lingkungan Etika, Sifat Machiavellian Dan Personal Cost Terhadap Intensi Whistleblowing Dengan Retaliasi Sebagai Variabel Moderating (Studi Empiris Pada Perusahaan Perbankan Yang Berada Di Kota Pekanbaru). Riau University 4(1), 2030-2044. Okpara JO, Wynn P.(2008) The impact of ethical climate on job satisfaction, and commitment in Nigeria: Implications for management development. Journal of Management Development, 27(9), 935-50. Rest, J., & Narvaez, D. (2014). The college experience and moral development. Handbook of moral behavior and development, 2, 229-245. Rest, J. R. (1986). Moral development: Advances in research and theory. New York, NY: Praeger. Salem ZO, Agil SOS.(2012), The Effects of Islamic Individuals' Ethics on Organizational Commitment of Employees in Libyan Public Banks. British Journal of Arts & Social Sciences, 9(1), 64-78. Schwepker Jr CH.(2021) Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce. J Bus Res. 54(1), 39-52. Shafer, W. E., And Z, Wang. (2010). Effects of ethical context on conflict and commitment among Chinese accountants. Managerial Auditing Journal, 25(4), 377-400. Trevino, L. K. (1992). Moral reasoning and business ethics: Implications for research, education, and management. Journal of Business Ethics, 11, 445-459. Yanto, a. f. f. (2023). The influence of professional commitment and audit experience on external auditors’ ethical decision making in public accounting office in Surabaya city. Journal of management, accounting, general finance and international economic issues, 2(2), 450–457. Yulianti, Y., Zarkasyi, M.W., Suharman, H. and Soemantri, R. (2024), "Effects of professional commitment, commitment to ethics, internal locus of control and emotional intelligence on the ability to detect fraud through reduced audit quality behaviors", Journal of Islamic Accounting and Business Research,15(3), 385-401. Wang, X. & Armstrong, A. (2004). An empirical study of PM professional’s commitment to their profession and employing organizations. International Journal of Project Management, 13(4), 377-386.
