بررسی اثر تیمارهای سولفوریک اسید، جیبرلیک اسید و دما بر جوانه زنی بذر سیکاس (Cycas revolute L.)

الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی

یعقوب حجتی ¹ (فارغ التحصیل کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه)
روح انگیز نادری ² (استادیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشکده باغبانی و گیاه پزشکی گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران)
علی فرامرزی ³ (دکتری تخصصی اکولوژی کشاورزی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه)
جعفر قلی پور ⁴ (کارشناس ترویج جهاد کشاورزی شهرستان میانه)

تاريخ الإرسال : 21 الأربعاء , رمضان, 1428 تاريخ التأكيد : 24 الخميس , ذو الحجة, 1428 تاريخ الإصدار : 12 الإثنين , محرم, 1429

الکلمات المفتاحية: جوانه زنی, دما, بذر سیکاس, سولفوریک اسید, جیبرلیک اسید,

ملخص المقالة :

سیکاس گیاهی با قدمت طولانی بوده و با داشتن برگ های شانه ای زیبا، امروزه از گیاهان زینتی پر طرفدار در علم باغبانی و طراحی محیط به شمار می رود، از آن جا که تنها شیوه تکثیر تجاری این گیاه از طریق بذر بوده و بذرهای آن به دلیل داشتن چندین ساز وکار خفتگی نظیر پوسته سخت و مواد بازدارنده، جوانه زنی کند و نا منظمی دارند. بنابراین تعیین ترکیب تیماری مناسب جهت تسریع دوره پس رسی و یا کاهش مدت زمان جوانه زنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی طی سال های 84-83 انجام گرفت. بذرهای تازه برداشت شده سیکاس از رامسر تهیه و بعد از تست شناورسازی و اطمینان از قوه نامیه آن ها در معرض دو تیمار دمایی 5 و22 درجه سانتی گراد به مدت 24 هفته قرار گرفتند. بعد از اتمام تیمارهای دما، بذرها تحت تیمارهای جیبرلیک اسید 200 و 100 میلی گرم در لیتردر مدت زمان 0 ،24، 48 و72 ساعت به همراه تیمار اسید سولفوریک 15مولار با مدت زمان 0، 15، 30 و 45 دقیقه قرار گرفتند. بعد از اعمال تیمارها، بذرها در عمق 5/1 سانتی متری از ماسه ی شسته شده کشت شدند و در دمای 20/28 درجه سانتی گراد (شب/ روز) در زیر مه افشان قرار داده شدند و میزان قوه نامیه بذرها و جوانه زنی آن ها از روز دوم تا روز نودم ثبت شد. نتایج نشان داد که92 درصد از بذرهایی که در دمای 5 درجه سانتی گراد نگهداری شده بودند قوه نامیه خود را حفظ نمودند، در صورتی که بذرهای تحت دمای22 درجه سانتی گراد تنها 42 درصد زیوایی داشتند. تیمارجیبرلیک اسید و سولفوریک اسید تأثیر قابل توجهی بر جوانه زنی بذرها نشان دادند، به طوری که با افزایش غلظت این دو ماده و مدت زمان تیمار، میزان جوانه زنی و سرعت جوانه زنی افزایش یافت و بالاترین میزان جوانه زنی را تیمار جیبرلیک اسید با 200 میلی گرم در لیتر و مدت 48 ساعت نشان داد و در تیمار سولفوریک اسید بالاترین درصد جوانه زنی در مدت زمان 30 دقیقه مشاهده شد. درکل بالاترین درصد جوانه زنی، در بذور انبار شده در دمای 5 درجه سانتی گراد که در معرض تیمار جیبرلیک اسید 200 میلی گرم در لیتر به مدت 48 و تیمار سولفوریک اسید به مدت 30 دقیقه قرار گرفته بودند، مشاهده شد.

المصادر:

1. Anonymous. 2004. The plants database, version 3.5. USDA Natural Resources Conservation Service. URL: Http:// plants.usda.gov (Accessed 30 dec2004).


2. Baskin, J. M. and C. Cbaskin. 1984. Germination Physiology of an eastern deciduous forest herb Stylophorum diphyllum. Amer. Midland Natur. 11:390-399.


3. Baskin, C. 2001. Seeds: ecology, biogeography and evolution of dormancy and germination. San Digo (CA): Academic Perss.66 P.


4. Bewley, J. D. and M. Black. 1978. Physiology and biochemistry of seed in relation to germination. Vol. 1. Development, germination and growth Springer-Versa, Berlin.


5. Browen, R. F. and D.G. Mayer. 1986. Problems in applying Thornley model of germination .Ann. Bot. 57:49-53.


6. Brown, C. l. 1966. Growth and development of Zamia embryos in vitro. Amer. Soc. Plant Physiol. Southern Sec., Proc. Assoc. Agric. Workers (ASAW), Jackson, Mo.P 283. (Abstr)


7. De Silva, B.L. T. and M.S. Tambiah. 1952. A contribution to the life history of Cycas rumphii Miq. Ceylon J Sci. 12:223-249.


8. Dehgan, B. and B. Schutzman. 1983. Effect of H₂SO₄ and GA₃ on seed germination of Zamia furfuracea. HortSciene 18:371-372.


9. Dehgan, B. and C. K. K. H. Yuen. 1983. Morphology of the seed in relation to dispersal, evolution and propagation in the genus Cycas L. Bot. Gaz. 114:412-418.


10. Dehgan, B.1983. Propagation and growth of cycads conservation strategy. Fa State Hort. Soc Proc. 96:137-139.


11. Dehgan, B.1984. Germination of Nandia domestica seeds as influenced by GA₃ and stratification. Fla State Hort. Soc. Proc. 97:311-313.


12. Dehgan, B.1999. Propagation and culture of cycads: A practical approach. Acta Hort. (ISHS) 486:123-132.


13. Dehgan, B. and H. Perez.2005. Preliminary study shows germination of Caribbean applecactus improved with acid scarification and Gibberellic acid. Native Plants Journal 6. (1): 91-96.


14. Dehgan, B. and C.R. Johson. 1983. Improved seed germination of Zamia floridana (sensu lato) with H₂SO₄ and GA₃. Scientia Hort. 9:357-361.


15. Dorety, S. H. A. 1919. Embryo and seedling of Dioon Spinulosum. Bot. Gaz. 67:251-257.


16. Edwards, D.GW. 1986. Special prechilling techniques for tree seeds. J. Seed. Technol. 10:151-171.


17. Eveenari, M. 1984. Seed physiology: from ovule to maturing seed. Bot. Rev. 50:143-170.


18. Khan, A. A. 1975. Primary, Preventive and permissive roles of hormones in plant systems. Bot. Rev. 41:391-420.


19. Nikolaeva, W, M. G. 1977. Factors controlling the seed pattern, p. 51-74. In: A.A. Khan (ed.), The physiology and biochemistry of seed dormancy and germination. North Holland, Amsterdam, Netherlands.


20. Tao, K. L. and A. A. Khan. 1977. Hormonal regulation of nucleic acid and proteins in germination, p 413- 433. In: A.A Khan (ed.), The physiology and biochemistry of seed dormancy and germination. North Holland, Amsterdam, Netherlands.


21. Whatley, J.M. 1985. Chomoplasts in some cycads. New Phytol. 101:595-604.


22. Witte, W.T. 1977. Storage and germination of Zamia seed. Proc. Fla State Hort. Soc. 90:89-91.