مدل نمونه‌برداری بینومیال برای تسهیل پایش جمعیت شته Schizaphis graminum (Rondani) در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه

الموضوعات :

حبیب اله خدابنده ¹ (گروه گیاهپزشکی واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی میانه، ایران)
شهرام شاهرخی خانقاه ² (موسسة تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 الخميس , جمادى الثانية, 1442 تاريخ التأكيد : 29 الخميس , جمادى الثانية, 1442 تاريخ الإصدار : 26 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1441

الکلمات المفتاحية:  تخمین جمعیت,  توزیع‌فضایی,  ردیابی,  شته برگ ذرت,  مدیریت تلفیقی آفات,

ملخص المقالة :

این پژوهش به منظور ارایه مدل نمونه برداری بینومیال (وجود – عدم وجود) برای صرفه جویی در زمان تعیین تراکم جمعیت شته Schizaphisgraminum (Rondani)در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه انجام شد. برای این منظور هر سه روز یک بار با بازدید تعداد 50 ساقه سورگوم جارویی از جمعیت شته نمونه برداری شد و میانگین و واریانس جمعیت در هر تاریخ نمونه برداری برای تخمین پارامتر های پراکنش فضایی مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه، از پارامتر های قانون نمایی تیلور برای تهیه مدل های نمونه برداری بینومیال در دو سطح دقت 10 و 25% استفاده شد. توزیع فضایی شته S. graminum در مزرعه به صورت تجمعی بوده و میانگین جمعیت آن در تاریخ های مختلف نمونه برداری از 14/0 تا 45/25 عدد در هر ساقه متغیر بود. مقایسه مدل های نمونه برداری تهیه شده نشان داد که با کاهش سطح دقت از 25 به 10%، اندازه نمونه مورد نیاز برای تخمین جمعیت شته در مدل نمونه برداری بینومیال به طور قابل توجهی افزایش یافت. بنابراین، مدل نمونه برداری بینومیال در سطح دقت 10% بسیار وقت گیر بوده و برای تخمین تراکم جمعیت شته مناسب نبود. با این وجود، مدل نمونه برداری در سطح دقت 25% در مقایسه با اندازه نمونه ثابت باعث کاهش اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته شد. در مجموع، استفاده از مدل نمونه برداری بینومیال در سطح دقت 25% (سطح دقت قابل قبول در برنامه های مدیریت آفات) می تواند زمان نمونه برداری را نسبت به روش اندازه نمونه ثابت کاهش داده و برای تخمین جمعیت این آفت در برنامه مدیریت تلفیقی آن در مزارع سورگوم جارویی میانه توصیه می شود.