تأثیرات تحریم‌های بین‌المللی بر انتقال فناوری‌ها به ایران در صنعت نفت؛ چالش‌ها و راهکارها

الموضوعات :

منوچهر ارباب ¹ , حسن شمسینی غیاثوند ² , سید اسدالله اطهری مریان ³

1 - علوم سیاسی. دانشجوی دوره دکترای علوم سیاسی. مسایل ایران. زاهدان
2 - استادیار علوم سیاسی-دانشکده حقوق و علوم سیاسی. تاکستان. قزوین ایران
3 - گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران: نویسنده مسئول

تاريخ الإرسال : 21 الخميس , ذو الحجة, 1445 تاريخ التأكيد : 07 السبت , محرم, 1446 تاريخ الإصدار : 20 الأربعاء , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: تحریم, فناوری‌, انتقال تکنولوژی, صنعت نفت.,

ملخص المقالة :

یکی از الگوهای رفتاری دولت ها با یکدیگر بخصوص با دولت های متخاصم، بهره گیری از رفتار تحریم است که البته در منشور سازمان ملل نیز به گونه ای در نظر گرفته شده است. یکی از این تحریم ها، جلوگیری از دستیابی کشور تحریم شده به فناوری و پیشرفت صنعتی است. سوال اصلی این پژوهش این است که تحریم‌های بین‌المللی نفتی در سال‌های 2010 تا 2020 چه تأثیرات کوتاه مدت و بلندمدتی بر انتقال فناوری‌ها به ایران در صنعت نفت گذاشته است؟. در راستای تبیین این موضوع با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی می توان گفت که فشار بر درآمدهاي نفتی ایران و تاثیر آن بر محدودیت‌هاي شدید مالی، اعمال فشار بر سرمایه‌گذاري خارجی، ممانعت از ورود فناوری‌های نوین و خروج اجباري شرکت‌هاي بین‌المللی و همچنین مدیریت ناکارآمد به خصوص در سال های 2010 تا 2020 باعث زوال فناوری‌ها در همه بخش‌ها از جمله صنعت نفت شده است. همچنین تحریم‌های بین‌المللی بر انتقال فناوری‌ها به ایران در صنعت نفت تأثیرات مستقیمی داشته و علاوه بر کاهش طبیعی تولید نفت و کاهش فروش آن در بازارهای جهانی، سرمایه گذاری خارجی در این حوزه را نیز با چالش هایی مواجه کرده است. البته دولت ایران با حمایت از نخبگان داخلی و شرکت‌های فناورانه و دانش بنیان مرتبط با تکنولوژی‌های صنعت نفت بخشی از اثرات منفی تحریم ها را کاهش داده است.

المصادر:

-اخلاقی، بهروز؛ بیابانگرد، حسین (1379) فناوری و جایگاه آن در سرمایه‌گذاری خارجی، فصلنامه مدرس، دوره4، شماره4.
-جاوید، احسان (1393) مشروعیت اعمال تحریم های اقتصادی یکجانبه در حقوق بین الملل؛ ضامن اجرای حقوق بین الملل یا ابزار سیاست ملی؟ فصلنامه حقوق و سیاست، شماره 22، 105-150.
-چانگ، ها-جون (1393) اقتصاد سیاسی سیاست صنعتی، مترجم: اصلان قودجانی، تهران: نوین طراحان آزاد.
-خلیلی‌، محسن‌ ؛ صلواتی، فاطمه‌‌ (١٣٩٣). گسترده‌سازي و استمرار تحریم‌ها علیه‌ ایران بنیان زیر نظري سازوکار تحریم‌/توازن در ساختار نظام بین‌المللی‌، مطالعات اقتصادي سیاسی‌ بین‌الملل‌، 1(1) 121-140.
-شریف، محمدنواز (1367) مدیریت انتقال تکنولوژی و توسعه، ترجمه رشید اصلانی، تهران: وزارت برنامه و بودجه، مرکز مدارك اقتصادی اجتماعی.
-صیادی، محمد؛ برکشلی، فیدون (1391). اثرات کوتاه مدت و بلندمدت تحریم های بین المللی نفتی بر بخش انرژی ایران. مجله گزارش راهبردی، شماره 155، مرکز تحقیقات استراتژیک.
-عالمي، حمزه (1398)، صنعت نفت ايران بعد از تحريم، تهران: بصيرت.
-محمدی، عباس (1391). تکنولوژی و معضل انتقال تکنولوزی، مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، 165.
-معظمي، منصور؛ سرعتي آشتياني، نرجس (1391) راهبردهاي مقابله با اثرات تحريم بر صنعت نفت ايران با تأکيد بر توسعه همکاری‌های دانشگاه و صنعت، فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی، دوره 1، شماره 1
-منظور، داود و منوچهر مصطفی‌پور (١٣٩٢). بازخوانی‌ تحریم‌هاي ناعادلانه‌، ویژگی‌ها، اهداف و اقدامات، فصلنامه‌ سیاست‌هاي مالی‌ و اقتصادي، ویژه‌نامه‌ کارنامه‌ اقتصادي دولت‌، 1 (٢)
-موسایی، علی (1383). جهانی شدن و تکنولوژی در صنعت نفت، همايش ملي توسعه فناوري در صنعت نفت.
-نژادحسینیان، محمدهادی (1383). فرصت ها و چالش های الحاق ایران به پیمان منشور انرژی، مجله اقتصاد انرژی، 58. 20-21
-نوری، وحید؛ هانتر، شیرین (1400) جنگ مالی: تحریم‌های مالی ایالات متحده علیه ایران، تهران: نگارستان اندیشه.
-یاری‌، احسان‌؛ رضایی، دانش؛ غامی، محمدحسن‌. (1397). ‌ گونه‌شناسی‌ تحریم‌های‌ بین‌المللی‌ اعمال‌شده‌ علیه‌ جمهوری‌ اسامی‌ ایران‌ (١٣٩٥-١٣٥٨). فصلنامه‌ مجلس‌ و راهبرد، 26(99)، 61-96.