رتبه‌بندی و تعیین اهمیت پیشایندهای رفتار خرید مصرف‌کننده در صنعت نوشیدنی

الموضوعات :

رضا کیانی ¹ , احسان عابدی ² , سید محمود هاشمی ³ , حمیدرضا یزدانی ⁴

1 - گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار، گروه رهبری و سرمایه انسانی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , ذو الحجة, 1445 تاريخ التأكيد : 19 الأحد , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 16 الجمعة , محرم, 1447

الکلمات المفتاحية: پیشایندها, رفتار خرید مصرف‌کننده, دیمتل, صنعت نوشیدنی,

ملخص المقالة :

امروزه در اثر تحولات ایجاد شده در ادبیات بازاریابی و رویگردانی از محصول‌گرایی و در کانون توجه قرار دادن مشتری‌گرایی باعث شده است که رمز موفقیت سازمان‌های تولیدی و خدماتی و ... در گروی مشتریان آنان باشد. برهمین اساس توجه به رفتار خرید مصرف‌کننده از جمله مواردی است که می‌تواند به درک سازمان‌ها پیرامون انگیزه‌ها و علل رفتار مصرف‌کننده در زمان خرید یاری رساند اما این درحالی است که سازمان‌ها می‌بایست ضمن شناسایی پیشایندهای رفتار خرید مصرف‌کننده رتبه و میزان اهمیت هریک از آنان را نیز مورد مطالعه قرار دهند. از این رو هدف از ارائه این مقاله رتبه‌بندی و تعیین اهمیت پیشایندهای رفتار خرید مصرف‌کننده در صنعت نوشیدنی بود. از نظر روش‌شناسی می‌توان گفت که این پژوهش یک پژوهش کیفی و کمی بوده است. نمونه آماری در بخش کیفی را 15 تن از خبرگان تشکیل داده بودند و از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در فاز کیفی استفاده شد. در مقابل در فاز کمی نمونه آماری شامل 10 تن از مدیران و فعالان صنعت نوشیدنی بودند و با توجه به هدف پژوهش از پرسش‌نامه‌های مبتنی بر روش فرایند تحلیل سلسه مراتبی و دیمتل استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می‌دهد که عوامل کلان بیرونی، عوامل تجاری برندمحور، عوامل مالی، عوامل تجاری مشتری‌محور، عوامل خُرد درونی، عوامل ناپایدار اجتماعی فردی و عوامل زیستی به ترتیب در رتبه‌های اول تا هفتم قرار گرفتند. همچنین نتایج تحقیق حکایت از آن داشت که عوامل کلان بیرونی و عوامل ناپایدار اجتماعی فردی به ترتیب موثرترین و اثرپذیرترین عوامل در مجموعه پیشایندهای احصاء شده هستند. با توجه به نتایج تحقیق می‌توان گفت که شناسایی موثرترین و اثرپذیرترین پیشایندهای احصاء شده می‌تواند به سازمان‌های صنعت نوشیدنی در راستا هم‌راستایی سیاست‌ها و اقدامات سازمانی برای جلب نظر حداکثری مصرف‌کنندگان کمک نماید.

المصادر:

- احمدی¬زاد، آرمان، نسائی، خبات و پورحیدری، علیرضا (1401). شناسایی عوامل موثر در خریدهای آنلاین در شرکت خدمات سفر و گردشگری (مورد مطالعه: شرکت سفرهای علی-بابا). فصلنامه علمی - پژوهشی گردشگری و توسعه، 11(1)، 277-294. DOI:10.22034/jtd.2021.270380.2251
- اخوان‌خرازیان، مریم و شادبهر، امیرحسین (1401). تاثیر انگیزه‌های خرید بر چسبندگی مشتریان با نقش میانجی دلبستگی و ارزش ادراک‌شده مشتری در فضای مجازی. مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 9(1)، 207-229.
- اعظمی، محسن و توره، ناصر (1401). واکاوی نقش صمیمیت بر رفتار خرید مصرف¬کنندگان محصولات الکترونیکی در استان کرمانشاه با در نظر گرفتن بعد احساسی و عملکردی برند. مطالعات رفتار مصرف¬کننده، 9(2)، 122-136.
- الماسی¬تبار، حمیدرضا و نمامیان، فرشید (1398). بررسی عوامل موثر بر رفتار خرید مصرف¬کننده از طریق نقش میانجی تمایل مشتری بر اساس دیدگاه تئوری رفتار برنامه¬ریزی¬شده (مورد مطالعه: مشتریان شرکت خودروسازی سایپا). مطالعات رفتار مصرف¬کننده، 6(2)، 199-218.
- امیری، صبا و رضایی، بیژن (1402). تحلیل رفتار خرید مصرف¬کنندگان تحت تاثیر آگاهی از پایداری در صنعت مد (مطالعه موردی: صنعت پوشاک). مطالعات رفتار مصرف¬کننده، 10(2)،45-69.
- آزمایش‌فرد، هما و اسفیدانی، محمدرحیم (1399). بررسی تاثیر نقش واسطه‌گر سن‌شناختی بر رفتار خرید مد، علاقه به مد، اعتمادبه نفس و رهبری در رفتار مصرف‌کنندگان مد در بازار پوشاک (موردمطالعه: بازار پوشاک تهران). کنفرانس ملی بهبود و بازسازی سازمان‌ها و کسب و کارها، تهران 21 لغایت 22 خردادماه 1399.
- باقری¬قره¬باغ، هوشمند، ملکی¬مین¬باش¬رزگاه، مرتضی، فیض، داود، آذر، عادل و زارعی، عظیم (1400). تاملی بر ناهمسانی‌شناختی پس از خرید: واکاوی عوامل موثر بر رفتار خرید مصرف¬کنندگان پوشاک مد. نشریه چشم¬انداز مدیریت بازرگانی، 20(45)، 13-38.
-پاکاری، ابوالفضل، وظیفه‌دوست، حسین، حمدی، کریم و خلیلی، مریم (1399). ارائه مدلی برای اندازه‌گیری تاثیر محرک‌های ذهنی، اجتماعی، و رفتاری بر تصمیم‌گیری خرید مصرف‌کننده (مطالعه موردی: هایپر مارکت‌های تهران). مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 7(1)، 245-276.
- ترابی، فاطمه، رحیمی¬نیک، اعظم، ودادی، احمد و اسماعیل¬پور، حسن (1398). تبیین مدل رفتار خرید مصرف¬کننده در انتخاب محصولات لذت¬بخش با رویکرد آمیخته (مورد مطالعه: فروشگاه¬های زنجیره¬ای همواره تخفیف). دوفصلنامه مطالعات مصرف¬کننده، 6(1)، 81-103
-تقوایی‌یزدی، مریم و پارت، پانته‌آ (1401). تاثیر فرهنگ بر رفتار مصرف‌کننده برند لوکس از طریق نقش میانجی نگرش مصرف‌کننده (مطالعه موردی: برند اپل). فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای مدیریت بازاریابی، 1(1)،31-55.
- جعفری، مهرنوش، توسلی، محمود و علی‌محمدزاده، خلیل (1399). عوامل مرتبط با ماندگاری پزشکان برنامه‌ی پزشک خانواده مراکز خدمات جامع سلامت روستایی سبزوار با استفاده از تکنیک دیمتل (DEMATEL). مجله پیاورد سلامت، 14(5)، 424-434.
- دریاباری، سیده‌محبوبه (1402). بررسی تاثیر انواع اطلاعات و منابع آن بر رفتار مصرف‌کنندگان ماهی قزل‌آلای پرورشی. اقتصاد و بازار کشاورزی، 1(2)، 79-88.
- دوست‌حسینی، فهیمه، رجبی‌پورمیبدی، علیرضا و دعائی، زهره‌السادات (1400). تاثیر نگرش محیطی بر رفتار خرید سبز. نشریه علمی کاوش‌های مدیریت بازرگانی، 13(25)، 529-556.
- رضائی، یونس و میرابی، وحیدرضا (1403). طراحی و تبیین مدل رفتار خرید آنلاین محصولات تند مصرف با درگیری پایین با نگرش بر مدیریت هزینه رفتار خرید آنلاین. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 13(2)، 279-294.
- سپهریان، امیرحسین، طالب‌پور، مهدی، آقائی‌شهری، ملیحه سادات و زحمتی، مجید (1402). مدل‌سازی انگیزه و حسرت خرید مشتریان محصولات ورزشی. پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 13(25)، 89-108.
-سلیم‌پور، احسان، جمشیدی، داریوش و روستا، علیرضا (1402). بررسی تاثیر عوامل موقعیتی بر رفتار خرید مصرف‌کنندگان به منظور بهره‌وری مراکز تجاری کیش. مدیریت بهره‌وری، 17(2)، 249-272 DOI: 10.30495/QJOPM.2021.1920697.3062
- سیاره، جعفر و حقی‌چوبر، رویا (1395). اولویت‌بندی عوامل موثر بر عملیات جستجو و نجات دریایی با استفاده از تکنیک سلسه مراتبی. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش علوم دریایی، (6)، 10-1.
- سیدجوادین، سیدرضا و اسفیدانی، محمدرحیم (1395). رفتار مصرف¬کننده. چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-شیرخدایی، میثم، عابدین، بهاره و حسین‌زاده‌آهنگر، امیر (1402). مشاهده‌ای نیمه تجربی از تاثیر قدرت ستاره افراد مشهور بر رفتار خرید مصرف‌کنندگان. مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 10(4)، 68-93.
- صفدری‌رنجبر، مصطفی، منصور، سعید و اعظمی، آریا (1394). اولویت‌بندی و تحلیل تعامل میان عوامل موثر بر موفقیت پروژه‌های توسعه محصولات جدید از طریق روش‌های ISM و DEMATEL. مدیریت تولید و عملیات، 6(1)، 149-170.
- عابدانی، پروین، رمضانی، یوسف و فیروز زارع، علی (1401). شناسایی و رتبه¬بندی عوامل موثر بر ترجیحات مصرف¬کنندگان در انتخاب برنج ایرانی و خارجی (مورد مطالعه» شهر مشهد). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 36(1)، 1-15. DOI: 10.22067/JEAD.2021.67796.1005
-علی‌پور، محمد و فروتنی، سامان (1400). عوامل موثر در تبلیغات بازاریابی جهت رفتار و قصد خرید مصرف‌کننده (موردی لوازم الکترونیکی). کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری، کرمان 24/03/1400.
- فرخیان، ساحل، میرابی، وحیدرضا، صفرزاده، حسین و جمشیدی، مینا (1395). طراحی و تبیین مدلی از عوامل اثرگذار بر رفتار خرید پوشاک دانشجویان جوان ایرانی. فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، 6(4)، 159-176.
-محتشم‌زاده، غلامرضا و امیدی، فرید.ون (1396). عوامل تاثیرگذار در فرایند خرید. دو ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 2(3)، 19-38.
-محمدبیگی، سعید و توکلی، محمدجواد (1399). ظرفیت‌ها و چالش‌های فرهنگ ملی‌گرایی مصرفی در حمایت از مصرف کالای داخلی. معرفت، 29(3)، 83-96.
- معرف، نجاح‌احمدحسن و زمانی‌نوکاآبادی، علیرضا (1403). بررسی عوامل مؤثر بر رفتار خرید مصرف کنندگان در بازاریابی محصولات ورزشی. علوم حرکتی و رفتاری، 7(1) doi: 10.22034/jmbs.2024.457392.1206
- ملکیان، شبنم، مهرانی، هرمز، سعیدنیا، حمیدرضا و علیپوردرویشی، زهرا (1403). ارائه مدل برانگیختگی مصرف‌کننده در بازاریابی دیجیتال. مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 11(1)، 1114-136.
-ولی‌پورطیبی، طیبه، بدری‌آذرین، یعقوب و جوانی، وجیهه (1402). طراحی مدل رفتار مصرف‌کننده در فضای بازاریابی دیجیتال کسب و کارهای ورزشی. نشریه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 10(37)، 71-83.
- نصرتی، محمد، ملک‌محمدی، ایرج و فرج‌الله‌حسینی، سیدجمال (1400). طراحی مدل مشارکت بانک کشاورزی در ترویج و آموزش نوآوری و کارآفرینی بخش کشاورزی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 17، 167-159.
- یزدانی، ناصر و حسینی، محمد (1400). بررسی تاثیر طبقه اجتماعی بر رفتار مصرف‌کننده با تاکید بر مشکلات اقتصادی و نحوه رفتار مصرف‌کننده. چهارمین کنفرانس بین‌المللی سالانه تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران 19/05/1400.
-یوسفی‌پاسکه، مریم، تجاری، فرشاد و نیک‌آئین، زینت (1398). ارتباط علی ویژگی‌های دموگرافیک گروه‌های مرجع با فرآیند تصمیم خرید مصرف‌کنندگان ورزشی با روش SEM-PLS. فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش، 8(1)، 175-191.
-DURMAZ, Y. & ÇAVUŞ, Ö. (2022). The Effect of Green Advertising and Environmental Ethics on Consumer Purchase Behavior. Revista Produção e Desenvolvimento, v.8: e597. Doi: https://doi.org/10.32358/rpd.2022.v8.597
-Ebrahimi, P., Khajeheian, D., Soleimani, M., Gholampour, A. & Fekete-Farkas, M. (2023). User engagement in social network platforms: what key strategic factors determine online consumerpurchase behaviour?. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 36(1), 2106264, DOI: 10.1080/1331677X.2022.2106264
-Falahatgar, S., Rezvani Chamanzamin, M. & Taleghani, M. (2021). The Effect of Competitive Advantage Strategies on Customer Loyalty: Mediated role of Brand Identification and Brand Awareness (Case study: Parsian Insurance customers). Journal of System Management (JSM), 7 (4), 229-252.
-García-Salirrosas, E. E. & Rondon-Eusebio, R. F. (2022). Green Marketing Practices Related to Key Variables of Consumer Purchasing Behavior. Sustainability, 14, 8499. https://doi.org/10.3390/su14148499
-Gajjar, N. B. (2013). Factors Affecting Consumer Behavior. International Journal of Research in Humanities and Social Sciences, 1(2), 10-15.
-Hosaini, A. & Rojhe, K. C. (2020). Review Paper on Factors Influencing Consumer Behavior. Test Engineering and Management, 83(May - June 2020), 7059-7066.
-Jawaid, M. H. & Karim, E. (2021). Factors Affecting Consumer Buying Behavior in E-Commerce Business during Outbreak of Covid-19: A Case Study on Top E-Commerce Websites. Munich Personal RePEc Archive, (110476), posted 03.
-Mandung, F., Sahari, S. & Razak, S. R. (2024). Exploring Consumer Psychology in Marketing Management: A Strategic Perspective through Descriptive Inquiry and Literature Review. Golden Ratio of Marketing and Applied Psychology of Business, 4(1), 1 - 10. https://doi.org/10.52970/grmapb.v4i1.401
-Mazikana, A. T. (2023). The effect of culture on consumer buyer behavior. Electronic copy available at: https://ssrn.com/abstract=4386631
-Nguyen, K. Q. T. (2024). Factors affect consumers' online shopping behaviour via a mediator factor. International Journal of Economics and Business Research, 27(4), 693-711.
-Nurmalik, S. & Riyanto. S. (2020). The Influence of Consumer Behavior, Competitive Advantages on the Performance of MSMEs during Covid-19. International Journal of Innovative Science and Research Technology, 5 (6), 625-629.
-Palalic, R., Ramadani, V., Gilani, S. M., G€erguri-Rashiti, S. & Dana, L.-P. (2021). Social media and consumer buying behavior decision: what entrepreneurs should know?. Management Decision, DOI 10.1108/MD-10-2019-1461
-Paz, M. D. R., & Vargas, J. C. R. (2023). Main theoretical consumer behavioural models. A review from 1935 to 2021. Heliyon, 9. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13895
-PHAM, C. H. (2022). Influence of Online Reviews on Consumer Purchase Behavior: a Case of Vietnam. Independent Journal of Management & Production (IJM&P), 13(4), S368-S380. DOI: 10.14807/ijmp.v13i4.1937
-Qazzafi, S. (2020). Factor Affecting Consumer Buying Behavior: A Conceptual Study. IJSRD - International Journal for Scientific Research & Development, 8(2), 1205-1208.
-Rajan, A. P., Sammansu, J. M. & Suresh, S. (2021). Consumer Buying Behaviour. IJSART, 7(7), 397-400.
-Reshi, I. A., Dar, S. A. & Ansar, S. S. (2023). An Empirical Study on the Factors Affecting Consumer Behavior in the Fast-Food Industry. Journal of Management Research, Utility Finance and Digital Assets, 1(4), 376-381. https://doi.org/10.54443/jaruda.v1i4.58
-Roy, P. & Datta, D. (2022). Theory and Models of Consumer Buying Behaviour: a Descriptive Study. Parishodh Journal, 11(8), 206-217.
-Sahu, S., Maharana, A. K. & Meher, S. (2024). Analysing the buying behaviour of consumers of online marketplaces: A study in the context of western Odisha. International Journal of Research in Marketing Management and Sales, 6(1), 195-202. https://doi.org/10.33545/26633329.2024.v6.i1c.169
-Shamri, S. N. B., Mohd Suhaimi, N. A. B. & Alwi@Alia , A. B.(2021). The Factors Affecting the Consumer Buying Behaviour Towards Local Brand of Food Product in Selangor. Journal of Agrobiotechnology, 12(1S), 40-50. http://dx.doi.org/10.37231/jab.2021.12.1S.269
-Slabá, M. (2019). The impact of age on the customers buying behaviour and attitude to price. Littera Scripta, 12(2).
-S S, A. (2018). A study on factors influencing cosmetic buying behavior of consumers. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 118(9), 453-459.
-Utama, A. A. G. S., Verma, M., Ng, J. Y., Kee, D. M. H., Nga, C. S., Izzati, N. N., Ng, Y. X. & Khoiruwnia, F. (2022). A Research on Tesco's Consumer Purchasing Behaviortowards E-Commerce during the Pandemic Period. International Journal of Accounting & Finance in Asia Pasific (IJAFAP), 5(1), 53-63.