بررسی و تحلیل جریان سیال ذهن در رمان «الحفیدة الأمیرکیة» اثر إنعام کجه جی
الموضوعات : Fiction (with literary and artistic features)فاطمه جهانشاهی 1 , حسن شوندی 2
1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - گروه زبان و ادبیات عرب، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
الکلمات المفتاحية: جریان سیال ذهن, تک گویی درونی, رمان الحفیدة الامیرکیة (نوة آمریکایی), انعام کجه جی ,
ملخص المقالة :
چکیده «جریان سیال ذهن» شیوه¬ای روایی است که نویسنده احساسات و افکار شخصیت¬ها را درست در همان لحظه¬ای ثبت می¬کند که در ذهن آنان به وقوع می¬پیوندند و با نمایش آن¬ها، خواننده را در تجربیات ذهنی شخصیت¬ها سهیم می¬کند. این تکنیک روایی دربردارندة ویژگی¬های متعددی چون: زاویه دید درونی، پرش¬های زمانی، حاکم بودن فضای ذهنی و نظایر آن¬هاست. داستان «الحفیدة الأمیرکیة» از انعام کجه جی از جمله داستان¬های معاصر عربی است که به این شیوه نوشته شده است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی صورت پذیرفته، تلاش گردیده است تا به بررسی مؤلفه¬های جریان سیال ذهن در داستان نوة آمریکایی پرداخته شود. انعام کجه جی این فرآیند را با شگرد تک گویی درونی مستقیم و خودگویی به اجرا می¬گذارد تا خواننده بتواند بدون دخالت وی در جریان افکار و احساسات زینا، شخصیت اصلی رمان قرار بگیرد. او برای اینکه دوگانگی هویت شخصیت اصلی داستان را نشان دهد، چاره¬ای جز مراجعه به ذهن قهرمان داستان را ندارد و تنها با تکیه بر لایه پیش از گفتار ذهن است که توانسته است مسئلة بحران هویت را به گونه¬ای مؤثر به تصویر کشد و به همین دلیل از شیوه روایی جریان سیال ذهن استفاده کرده است. کانون روایت بین زمان عینی و ذهنی و میان لایه¬های مرتبط با هریک از این دو جا به جا می¬شود تا پدیدة پرش¬های زمانی شکل بگیرد که دستاوردش تکاپوی خواننده برای کشف حقیقت است
1. بی نیاز، فتح الله. (1387). درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی، تهران: افراز
2. بیات، حسین. (1390). داستان نویسی جریان سیال ذهن، جلد دوم، تهران: علمی فرهنگی
3. پاینده، حسین. (1389). داستان کوتاه در ایران (داستان¬های مدرن)، ج2، تهران: نیلوفر
4. دیچز، دیوید، ستلوردی، جان. (1374). «رمان قرن بیستم» نظریة رمان، ترجمه حسین پاینده، تهران: نظر
5. شمیسا، سیروس. (1373). انواع ادبی، چاپ اول، تهران: فردوس
6. فروم، اریک. (1366). زبان از یاد رفته، ترجمه ابراهیم امانت، چاپ چهارم، تهران: مروارید
7. کجه جی، إنعام (2010)، الحفیدة الامریکیة، دارالجدید، بیروت، الطبعة الثالثة
8. محمودی، محمدعلی. (1389). پرده پندار جریان سیال ذهن، مشهد: مرندیز
9. می، درونت. (1381). پروست، برگردان فرزانه طاهری، تهران: طرح نو
10. میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی، چاپ اول، تهران: سخن
11. ......................... (1390). عناصر داستان، چاپ هفتم، تهران: سخن
12. ولک، رنه و آستین وارن. (1382). نظریة ادبیات؛ ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی
مقالات 1. بیات، حسین. (1383). زمان در داستان¬های جریان سیال ذهن؛ پژوهش¬های ادبی، شماره 6، ص 7-32
2. حسینی، صالح. (1366). جریان سیال ذهن، مجلة مفید، دوره جدید، سال سوم، شماره 10، پیاپی 21: صص 30-32
3. زارع برمی، مرتضی و فاطمه کاظمی. (1399). تحلیل رمان «السقوط فی الشمس» اثر سناء شعلان بر مبانی نظریه جریان سیال ذهن، لسان مبین، شماره 40: صص 63-80
4. فروزنده، مسعود. (1390). بررسی جریان سیال ذهن در داستان¬های به کی سلام کنم؟ و شوهر آمریکایی، بوستان ادب، سال سوم، شماره سوم، پیاپی 9، ص 119-138
5. هنرمند، سعید. (1376). نقش زمان در شکل گیری رمان خشم وهیاهو، نگاه نو، شماره 32، ص 122-141
6. معین الدینی، فاطمه. (1388). «شگردها و زمینه¬های تداعی معانی در داستان دا»، نشریة ادبیات پایداری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اول، شمارة اول: صص159
