پیوندهای فکری مولانا با بهاء ولد، افلاطون

الموضوعات :

فاطمه حیدری ¹

1 - استادیار دانش‌گاه آزاد اسلامی – واحد کرج.

تاريخ الإرسال : 12 السبت , ذو القعدة, 1430 تاريخ التأكيد : 12 السبت , ذو القعدة, 1430 تاريخ الإصدار : 06 السبت , ربيع الأول, 1431

الکلمات المفتاحية: خدا, ره‌روی – سنخیت – عشق, موطن اولیه,

ملخص المقالة :

آدمی وارث علوم و معارف نیاکان خویش است، اما کم یافت می‌شود کسی که دانش مضبوط در ضمیر خود آگاه فردی و جمعی را در قالب چند ده هزار بیت سطر آشکار کند و قرن‌ها، عام و خاص را میهمان و مجذوب اندیشه‌های الاهی نماید و سروده‌های معنوی خود را صیقل ارواح بخواند. دریافت خاست‌گاه فکری مولانا به همان اندازه دشوار است که بخواهیم سرچشمة رودی را در اعماق جنگلی انبوه جست‌ و جو کنیم، اما آن چه از ظاهر مثنوی و ورای صورت آن برمی‌آید مهم‌ترین منبع تغذیه روحانی سرایندة آن، قرآن و معارف اسلامی است. برخورداری مولانا از اقبال تلمذ در محضر استادانی چون پدرش، برهان‌الدین محقق ترمذی، شمس‌ تبریزی و افراد نام‌دار و بی‌نام عصر خود و بهره‌مندی از علوم منقول و مکتوب اعصار گذشته، مثنوی را به منشوری کثیر الوجوه مانند می‌کند تا باز تابانندة اندیشه‌های اسلامی، ایرانی، یونانی، هندی و سامی باشد. مقصود این مقاله یادآوری برخی پیوندهای فکری مولانا با بهاء ولد و افلاطون و فلوطین است که به اجمال با ذکر برخی شباهت‌ها در موضوعات مربوط به خدا ره‌روی، سنخیت، عشق و موطن اولیه بیان شده است.

المصادر:

1. قرآن کریم.
   
2. افلاطون، پنح رسالة افلاطون (1351) ترجمة محمود صناعی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ سوم.
   
3. افلاطون، دورة کامل آثار افلاطون، جلد اول، ترجمة محمد حسن لطفی، رضا کاویانی، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
   
4. برن، ژان، افلاطون (1363) ترجمه‌ یس دکتر سیدابوالقاسم پورحسینی، تهران: هما، چاپ اول.
   
5. بهاء ولد، سلطان العلما بهاء‌الدین محمدبن حسین خطیبی بلخ (1352) معارف، به اهتمام بدیع الزمان فروزان‌فر، تهران: طهوری:، چاپ دوم.
   
6. راداکریشنان، سر و پالی و هیات نویسندگان (1367) تاریخ فلسفة شرق و غرب، جلد دوم، ترجمة جواد یوسفیان، تهران: سازمان و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول.
   
7. زرین‌‌کوب، عبدالحسین (1368) سرنی، جلد اول و دوم، تهران: علمی، چاپ سوم.
   
8. سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1374) حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح و تحشیة مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانش‌گاه تهران، چاپ چهارم.
   
9. شمس تبریزی (1369) مقالات شمس تبریزی، به تصحیح محمد علی موحد، تهران: خوارزمی، چاپ اول.
   

10. شیخ اشراق (1373) مجموعة مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم تصحیح سید حسین نصر، با مقدمة هانری کربن، تهران: پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

1. عطار نیشابوری، شیخ فرید الدین (1366) منطق الطیر، به تصحیح محمد جواد مشکور، تهران: انتشارات الهام، چاپ دوم.
   
2. فروزان‌فر، بدیع الزمان (1370) احادیث مثنوی، تهران: امیرکبیر، چاپ پنجم.
   
3. فلوطین (1366) دورة آثار فلوطین، جلد اول و دوم، ترجمة محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی، چاپ اول.
   
4. کاپلستن، فردریک (1362) تاریخ فلسفه، جلد اول، ترجمة سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: علمی و فرهنگی.
   
5. مولوی، مولانا جلال‌الدین محمد (1362) فیه‌مافیه، با تصحیحات و حواشی بدیع‌ الزمان فروزان‌فر، تهران: امیرکبیر، چاپ پنجم.
   
6. مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی رومی (1365) مثنوی معنوی، دفتر اول تا ششم، به همت رینولد الین، نیکلسون، تهران: مولی، چاپ چهارم.
   
7. میبدی، ابوالفضل رشید‌الدین (1382) کشف‌الاسرار و عدة الابرار، جلد سوم، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر، چاپ هفتم.
   
8. نسفی، عزیزالدین (1359) کتاب الانسان الکامل، به تصحیح و مقدمة ماریژان موله، تهران: طهوری، چاپ اول.