عشق از دیدگاه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی

الموضوعات :

شیرین بیانی ¹

1 - استاد دانش‌گاه و پژوهش‌گر ادب فارسی.

تاريخ الإرسال : 12 السبت , ذو القعدة, 1430 تاريخ التأكيد : 12 السبت , ذو القعدة, 1430 تاريخ الإصدار : 06 السبت , ربيع الأول, 1431

الکلمات المفتاحية: عشق- وحدت وجود- انسان کامل- جبر و اختیار,

ملخص المقالة :

نظریّات عرفانی- فلسفی مولانا در مجموع، بر یک اصل استوار است و آن وحدت وجود است. ارکان این اصل عبارت است از: هستی و نیستی؛ عشق؛ جمع و تفریق؛ تضادّ؛ انسان کامل. بحث حاضر بر رکن عشق استوار است که در فلسفة وحدت وجود، مبنای عرفان و تصوّف شناخته آمده است. مولانا عشق را خمیرمایة همة پیش‌رفت‌ها و بزرگ‌واری‌ها می‌دانست. عین‌القضات همدانی معتقد است که عشق، واسطه است میان عاشق و معشوق که موجب پیوند می‌شود. مولانا معتقد است که واجب‌الوجود، محور عشق است و جهان مَدارهای متّصل و وابستة به آن. مثنوی مولانا با عشق آغاز شده و با عشق پایان می‌پذیرد. جمع باید کرد اجزا را به عشق تا شوی خوش چون سمرقند و دمشق

المصادر:

1. اسلامی ندوشن، دکتر محمّد علی، باغ سبز عشق، گزیدة کتاب مثنوی هم‌راه با تأمّل در زندگی و اندیشة مولانا جلال‌الدّین، انتشارات یزدان، تهران 1377.

2. الافلاکی، شمس‌الدّین احمدالعارفی، مناقب‌العارفین، با تصمیمات و حواشی و تعلیقات، به کوشش تحسین یازیجی، انشتارات انجمن تاریخ ترک، ج 2، آنقره، چاپ دوم، 1362.

3. جلال‌الدّین محمّد بلخی، مشهور به مولوی، کتاب فیه ما فیه- از گفتار مولانا جلال‌الدّین محمّد مشهور به مولوی، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزّمان فروزان‌فر، انتشارات چاپ‌خانة مجلس، تهران 1330.

4. کلیّات شمس یا دیوان کبیر، تصحیحات و حواشی بدیع‌الزّمان فروزان‌فر، ج 3، انتشارات دانش‌گاه تهران 1339.

5. مثنوی معنوی (متن کامل) مطابق نسخة تصحیح نیکلسون، با فهرست‌های پنج‌گانة اصلی و مقدّمه و چهار ضمیمة جدید، به کوشش مهدی آذریزدی (خرّم‌شاهی)، انتشارات پژوهش، تهران 1371.

6. سلطان ولد، بهاءالدّین محمّد بن جلال‌الدّین محمّد بلخی، معارف بهاءالدّین محمّد بن جلال‌الدّین محمّد بلخی، به کوشش نجیب مایل هروی، انتشارات مولی، تهران 1367.

7. شمس‌الدّین تبریزی، مقالات شمس تبریزی، تصحیح و تعلیق محمّد علی موحّد، انتشارات مؤسسة انتشارات علمی، دانش‌گاه صنعتی شریف، تهران 2536.

8. عین‌القضات، ابوالمعالی عبدالله بن محمّد بن علی بن الحسن بن علی المیانجی الهمدانی، رسالة لوایح، تصحیح و تحشیة دکتر رحیم فرمنش، بی‌نا، تهران 1337.

9. فریدون سپه‌سالار، بن احمد، زندگی‌نامة مولانا جلال‌الدّین مولوی، با مقدّمة سعید نفیسی، انتشارات اقبال، چاپ سوم، تهران 1368.

1. گولپینارلی، عبدالباقی، مولانا جلال‌الدّین، زندگی، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آن‌ها، ترجمه و توضیحات دکتر توفیق سبحانی، انتشارات مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران 1363.