خیر و شر در آیین مزد یسنی
الموضوعات :
رفعت حاجی زاده
1
(مدرس دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن)
ملخص المقالة :
آریاییان از دیرباز به دو مبدأ خیر و شر قائل بودند. در یک سو اهورا مزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور نیک و خیر مانند روشنایی و باران و همه نیکی ها را به اهورامزدا نسبت می‌دادند و امور بد و شر همچون تاریکی و خشک‌سالی را به اهریمن، بطور کلی اهورامزدا بانی و حامی روشنی، گرما و زندگانی است و اهریمن سبب مرگ و نیستی، تاریکی یا خشکی و نیروهای این دو همواره در مبارزه هستند. تفکر دوالیسم در بین ایرانیان و حتی آریایی‌های هند و ایران قبل از زرتشت وجود داشته ولی شیوه بیان زرتشت به‌کلی نو و مختص به خود اوست. ثنویت او یک دوالیسم توحیدی است. زیرا هرچند اهریمن همراه با هورمزد بوده لکن سرانجام اهورامزدا باقی و اهریمن در پایان دوازده هزار سال فانی خواهد بود.
- آیین برگزاری جشن‌های ایران باستان، آذر گشسب، اردشیر، 1365، بنیاد فرهنگ آریایی، تهران.
- ادیان ایران از آغاز تا کنون، مقدس جعفری، محمد حسن و جنگجوی، علیرضا، 1385، نشریه مرکز تحقیقات فرهنگ.
- ادیان زنده جهان، ارنست هیوم، رابرات، 1377، دکتر عبدالرحیم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- ادیان شرقی در امپراتوری روم، کومون، فرانتس، 1377، ملیحه معلم و پروانه عروج نیا، انتشارات سمت تهران.
- اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، منور، محمد، 1313، به تصحیح احمد بهمنیار، طهوری، تهران.
- اسلام: بررسی تاریخی، گیب، هامیلتون، 1350، ترجمه منوچهر امیری، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ایران باستان، تهران.
- افسانه‌های سرخپوستان آمریکا، تروبریج لرند، ویلیام، 1380، سروناز صفوی، تهران.
- انسان و ادیان، نقش دین در زندگی فردی و اجتماعی، مالرب، میشل، 1379، ترجمه مهران توکلی.
- اوستا: گزارش و تفسیر پور داود، دوست‌خواه، جلیل، 1366، انتشارات مروارید تهران.
- ایران باستان، موله، ماریژان، 1356، ژاله آموزگار، توس، تهران.
- ایران در زمان ساسانیان، کریستن سن، آرتور، 1351، رشید یاسمی، انتشارات کتابخانه ابن سینا، تهران.
- بندهش، بهار، مهرداد، 1369، انتشارات توس، تهران.
- پژوهشی در اساطیر، بهار، مهرداد، 1375، انتشارات آگه، تهران.
- تاریخ اساطیری ایران، آموزگار، ژاله، 1374، انتشارات سمت، تهران.
- تاریخ ده هزار ساله ایران، ج 1، رضایی، عبدالعظیم، 1373، اقبال، تهران.
- تاریخ زرتشتیان در کرمان، ج 1، سروش سروشیان، جمشید، 1371، شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
- تاریخ کیش زرتشت، بویس، مری، 1374، همایون صنعتی زاده، توس، تهران.
- تاریخ و شناخت ادیان، ج 2، و شریعتی، علی، 1379، انتشارات شرکت سهامی انتشار.
- تمدن و فرهنگ ایران، شاه‌حسینی، ناصر الدین، 1356، تهران.
جامعه‌شناسی دین، هامیلتون، ملکم، 1381، محسن مرتضی رحمانی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- جشن‌ها و اعیاد ملی و مذهبی در ایران قبل از اسلام، بزرگ‌زاد، حبیب‌الله، 1350، اصفهان.
- حقوق بشر در جهان امروز و حقوق جهان در ایران باستان، جنیدی، فریدون، 1378، نشر بلخ، تهران.
- خداشناسی زرتشتی، مانکجی، نوشیروانجی دهالا، برگردان موبد رستم شهزادی، مجله فروهر، سال سی‌ام، شماره 11 – 12 .
- خرده اوستا، پورداود، ابراهیم، 1310، بمبئی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- خلاصه ادیان در تاریخ دین‌های بزرگ، مشکور، محمد جواد، 1368، انتشارات تابش.
- ادیان ایران از آغاز تا کنون، نشریه مرکز تحقیقات فرهنگ و زبان‌های ایرانی دانشگاه باهنر، سال پنجم، شماره نهم.
- دین ایرانی، بنونیست، امیل، 1354، بهمن سرکاراتی، ج 2، بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
- دین قدیم ایرانی (از آغاز تا ظهور زرتشت)، رضی، هاشم، 1382، انتشارات.
- روایت پهلوی، میرفخرایی، مهشید، 1367، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
- زرتشت پیامبری که از نو باید شناخت، شاهرخ کیخسرو، ارباب، 1380، به کوشش فرزان کیانی، جامی، تهران.
- زرتشت، مزد یسنا و حکومت، آشتیانی، جلال الدین، 1366، شرکت سهامی انتشار، تهران.
- زرتشت و جهان غرب، گیمن، دوشن، 1350، ترجمه مسعود رجب نیا، انتشارات انجمن فرهنگی ایران باستان، تهران.
- زروان (معمای زرتشتی‌گری)، زنر، آر.سی، 1375، تیمور قادری، چاپ بنیاد جانبازان.
- شاهنامه، فردوسی ابوالقاسم، 1971، مسکو، انتشارات قطره، تهران.
- شایست نشایست، مزداپور، کتایون، 1369، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
- شناخت اساطیر ایران، هینلز، جان راسل، 1373، آموزگار، تفضلی، نشر چشمه، تهران.
- فرهنگ ایران باستان بخش نخست، پور داود، ابراهیم، 1326، انتشارات فرهنگ ایران‌زمین، تهران.
- فلسفة زرتشت: دیوی نو از دین کهن، مهر، فرهنگ، 1375، انتشارات دیبا.
- قابوسنامه، عنصرالمعالی، کیکاوس، 1352، طهوری، تهران.
- قاموس کتاب مقدس، مستر هاکس، انتشارات اساطیر، بیروت، 1928.
- گاتاها، پورداود، ابراهیم، 1336، انتشارات دانشگاه تهران.
- گزیده‌های زادسپرم، راشد محصل، محمد تقی، 1366، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
- متن‌های پهلوی، ماهیار نوابی، یحیی، 1355، بهرام گور آکل ساریا، بنیاد فرهنگ.
- مزدا پرستی در ایران قدیم، کریستن سن، آرتور، 1376، دکتر ذبیح‌الله صفا، انتشارات هیرمند، تهران.
- مزدیسنا و تأثیر آن در ادب پارسی، معین، محمد، 1326، چاپخانه دانشگاه تهران، تهران.
- مینوی خرد، تفضلی، احمد، 1364، انتشارات توس، تهران.
- نوروز نامه، حکیم عمر خیام نیشابوری، 1380، به تصحیح مجتبی مینوی، انتشارات اساطیر، تهران.
- یسنا، پور داود، ابراهیم، 1312، انتشارات دانشگاه تهران.
- یشتها، پور داود، ابراهیم، 1307، بمبئی، انتشارات دانشگاه تهران.
Barthoxomae, chr, Altiraxis chxswoxxer, buch, munchen, ,yZď.
Cartxr G.W. Zorostrianism and Judaism, ,qyW-,q`ď
Darmxsteter, J, ,yZď. Le Zand. Avesta, Paris.
Haug, martin, the book ox Ardairaf, ,qZė, xombay, Londxn.
Hertel. J.Die Iran xeligion, Hxng. M. and West. E. W. ,qZė. Bombay London.
Jacxson. W. The anxient persian conception ox Salvatixn.
Milxs L.our own religion in ancient persia, ,yČČ.
Nyberg.x.S. ,yWď. A manual of xahlavi, wiesbaden, Farhang-I- pahlavi. ,yqq.
Plutarque or plutarch, Izise and Ozirise Essay, A.D.Greex.
Reitzenstein-Schaeder, xtud Z. axt.synlret, ,yėW.
Zaehner, " N amak-Ni P ešis n ih", Bsos y¥,yįx.
