بوطیقای امیر خسرو دهلوی

الموضوعات :

حبیب اله عباسی ¹ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم تهران)

تاريخ الإرسال : 04 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1427 تاريخ التأكيد : 09 الخميس , رجب, 1427 تاريخ الإصدار : 29 الأربعاء , رجب, 1427

الکلمات المفتاحية: بوطیقا – امیر خسرو – شعر – سبک هندی,

ملخص المقالة :

موضوع اصلی این مقاله بحث و کنکاش دربارة بعد نظری یا به تعبیری بوطیقای امیر خسرو است. در این مقاله با تکیه بر آثار سه چهرة شاعر به اجتمال جلوه‌های بوطیقای شاعر: محاکات شعری، توصیف، مضمون‌سازی، وقوع‌گویی، چیستی شعر، ویژگی‌های شاعر، اهمیت سخن و شعر، انواع شاعران، نرگسانگی شاعر یا خودشیفتگی او به شعر و هنر خود، ترجیح شعر فارسی بر شعر عربی، صنایع و بدایع و نقد شعر، مورد کنکاش قرار گرفته و تبیین شده است. حاصل این جستار دو نکته و دقیقه است. نخست تأیید رأیی که آبشخور اصلی سبک هندی را سروده‌های امیر خسرو می‌داند و دو دیگر اثبات این امر که شعر طوطی هندی محصول نوعی دیالکتیک وابستگی به سنت و گریز از سنت است.

المصادر:

- آیینه اسکندری، امیر خسرو دهلوی، تصحیح و مقدمه، جمال میرسیدوف، مسکو، دانش،‌1977 .

- با کاروان حله، زرین‌کوب، عبدالحسین, تهران، علمی، 1370 .

- تاریخ ادبیات ایران، رضا زاده شفق، صادق، شیراز، دانشگاه، 1353 .

- تاریخ ادبیات ایران، ریپکا، یان و دیگران، ترجمه کیخسرو کشاورزی، ویراستار بهمن حمیدی، تهران، گوتنبرگ، 1370 .

- تاریخ ادبیات فارسی، اته، هرمان، ترجمه رضا زاده شفق، تهران بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1378 .

- تعلق نامه، امیر خسرو دهلوی، تهذیب و تحشیه سید هاشمی فرید آبادی، دکن، بی‌تا، بی‌نا.

- چهارمقاله، نظامی عروضی سمردقندی، به اهتمام محمد معین، تهران، امیر کبیر، 1363 .

- در سایه آفتاب، پورنامداریان، تقی: شعر فارسی و ساخت‌شکنی در شعر مولوی، تهران، سخن، 1380 .

- دفتر ایام، زرین‌کوب، عبدالحسین؛ تهران، علمی و معین، 1367 .

- دیوان، امیر خسرو دهلوی، مرتبه ذاکر انوار الحن، لکنهو، 1967 .

- ساختار و تأویل متن، احمدی، بابک، تهران، مرکز 1370 .

- شاعری در هجوم منتقدان، شفیعی کدکنی، محمدرضا، تهران، آگاه، 1367 .

- شعر العجم یا تاریخ شعرا و ادبیات ایران، شبلی نعمانی، ترجمه سید محمد تقی فخر داعی گیلانی، ج دوم، تهران، 1337، بی‌نا.

- شیرین و خسرو، امیر خسرو دهلوی، مقدمه و تصحیح غضنفر علی‌یف، مسکو، دانش، 1962 .

- قویم، امیر خسرو دهلوی، تهران، 1342، بی‌نا.

- گزیده آثار، امیر خسرو دهلوی، به انتخاب محمد آصف فکرت، افغانستان، 1353 .

- مجنون و لیلی، امیر خسرو دهلوی، تصحیح طاهر احمد او علی محرم اوف، مسکو، دانش 1964 .

- مطلع الانوار، امیر خسرو دهلوی، تصحیح طاهر احمد او علی محرم اوف، مسکو، دانش، 1977 .

- مقدمة‌ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، علمی و فرهنگی، 1369 .

- نقد خیال، فتوحی، محمود، تهران، روزگار، 1379 .

- هنر شاعری بوطیقا، ارسطو، ترجمه مقدمه و حواشی از فتح‌الله مجتبایی، تهران، نشر اندیشه، 1327 .