نقد و نظر ترجمة دیوان حافظ به زبان عربی «أغانی شیراز»

الموضوعات :

سید محمد حسینی ¹

1 - استاد دانش‌گاه علامه طباطبائی.

تاريخ الإرسال : 12 الجمعة , شوال, 1427 تاريخ التأكيد : 13 الخميس , محرم, 1428 تاريخ الإصدار : 02 الثلاثاء , صفر, 1428

الکلمات المفتاحية: شیراز, شعر, ترجمه, الجاحظ, دیوان حافظ, طه حسین, الشَّواربی, أغانی, یزید پسر معاویه,

ملخص المقالة :

یک پرسش کهن از دیرباز، اندیشة پژوهشگران، ادیبان و انسانهای کنجکاو را به خود سرگرم داشته بوده است که: آیا می شود شعر را به زبانی دیگر ترجمه کرد؟ چنین پیداست که تا نیمه دوم قرن دوم هجری، دانشمندان جهان در این باره، سخنی دانشورانه نگفته اند. یکی از دانشمندان اسلامی سدة دوم و سوم هجری، نخستین بار درباره ترجمه و مسائل آن، گفت و گو کرده است. عمروبن بحرالجاحظ از مردم بصره، دانشمند بزرگی است که با کنجکاوی و ژرفنگری به کنکاش در این موضوع رو می آورد و دیدگاههای روشن خود را دربارة مسائل ترجمه بیان می کند. یکی از نمونه های زیبا و شایسته در این راستا، برگردان غزلیات خواجه حافظ شیرازی به زبان تازی است. ابراهیم امین الشَّواربی در ترجمة غزلیات حافظ، گرچه دچار پاره ای لغزشها گشته، ولی بر روی هم وی در این کار سترگ، به راستی موفّق بوده و توانایی و هنر ادبی خود را نشان داده است.

المصادر:

مشخصات مراجع

أغانی شیراز، أو غزلیات حافظ الشّیرازیّ، ترجمة اِبراهیم أمین الشواربّی، محسن رمضانی، تهران: پدیده 1362.

تلخیص کتاب أرسطوطالیس فی الشعر، أبوالولیدبن رشد، تحقیق محمد سلیم سالم، القاهرة 1391 ق – 1971 م.

حافظ الشیرازیّ، شاعر الغناء و الغَزَل فی إیران، إبراهیم أمین الشوارییّ، مطبعة المعارف، القاهرة 1323 ق – 1944 م.

الحیوان، عمروبن الجاحظ، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، مطبعة مصطفی بابی الحلبی، مصر، 1384 ق ـ 1965 م.

دیوان حافظ، تصحیح سیدعبدالرحیم خلخالی، تهران 1306.

دیوان حافظ، تصحیح قزوینی – غنی، چاپخانة مجلس، تهران 1320.

الذَّریعة إلی تصانیف الشیعة، الشخ آغا بزرگ تهرانی، دارالأضواء، بیروت .

سخن اهل دل، مجموعه مقالات کنگرة جهانی حافظ، شیراز، دفتر یونسکو در تهران.

الشّاهنامه، بنداری، تحقیق عبداالوهّاب عزّام، القاهره.

شرح سودی بردیوان حافظ، ترجمه (از ترکی) عصمت ستّارزاده (چاپ دوم)، تهران 1347.

فنّ الشعر، أرسطوطالیس، ترجمة عبدالرحمن بدوی (ترجمه از یونانی)، دارالثقافة، بیروت- لبنان1973.

فنّ شعر، ارسطو، عبدالحسین زرین­کوب، ترجمه و نشر کتاب، تهران 1353.

فهرست مقالات فارسی، ایرج افشار، ج 1، تهران، علمی و فرهنگی.

کتابشناسی حافظ، مهرداد نیکنام، انتشارات علمی و فرهنگی (چاپ اول)، تهران 1367.