سهم نسخة خطی منتشر نشدة «تحفه المرشدین من حکایات الصّالحین» در «نفحات الانس من حضرات القدس»

الموضوعات :

مهدی تدین ¹ (استاد دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد نجف‌آباد، ایران.)
مریم پرهیزکاری ² (دانش‌جوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد نجف‌‌آباد ایران.)

تاريخ الإرسال : 26 الإثنين , ذو القعدة, 1432 تاريخ التأكيد : 26 الإثنين , ذو القعدة, 1432 تاريخ الإصدار : 23 الثلاثاء , رمضان, 1432

الکلمات المفتاحية: تحفة المرشدین من حکایات الصّالحین ـ روض الرّیاحین فی حکایات الصّالحین ـ نفحات الانس من حضرات القدس ـ جلال الدّین محمّد عبادی کازرونی ـ عب,

ملخص المقالة :

مأخذشناسانِ مهم‌ترین کتاب عرفانی فارسی قرن نهم هجری قمری یعنی نفحات الانس من حضرات القدس اثر عبدالرحمان جامی به دلیل عدم آگاهی بر وجود نسخة خطی فارسی منتشر نشده تحفة المرشدین من حکایات الصّالحین و یا عدم تطبیق محتوای این نسخه با محتوای نفحات الانس، سهم قابل ملاحظه‌ای از این نسخة خطی را در نفحات الانس نادیده گرفته و یا سهم آن را به روض الریاحین من حکایات الصّالحین داده‌‌اند. در واقع تحفة المرشدین، اثر جلال الدّین محمّد عبادی کازرونی، ترجمة کتاب مشهور عرفانیِ عربی روض الریاحین فی حکایات الصّالحین، اثر صوفی مشهور قرن هشتم هجری قمری، یعنی عبداللّه الیافعی الیمنی است. دو نسخة خطی فارسی یافت شده از این اثر یکی در شهر لاهور به سال 818 هـ .ق و دیگری در شهر ایاصوفیه به سال 838 هـ .ق تحت اختیار نگارندگان است. این مقاله کوشیده است تا با روی‌کردی تطبیقی و ارائه دلایلی هم‌چون اشارة جامی به تحفة المرشدین در دست‌نوشته‌‌های نفحات الانس، گزینش یکسان نفحات الانس و تحفة المرشدین از برخی حکایات، برداشت‌‌های مشترک جامی و عبادی از متن روض الریاحین، علاقه‌‌مندی جامی به استفاده از منابع فارسی، چگونگی دسترسی جامی به تحفة المرشدین و سهم تحفة المرشدین را در نفحات الانس مشخص نماید.

المصادر:

قرآن کریم

الف ـ نسخ خطی منتشر نشده

1-     تصویر نسخه خطی پنجاب: « تحفة المرشدین من حکایات الصالحین»، آرشیو شخصی نگارندگان.

2-            تصویر نسخه خطی ایا صوفیا: « تحفة المرشدین من حکایات الصالحین»، آرشیو شخصی نگارندگان.

ب ـ کتاب‌‌ها

1-  پژوهش‌‌های عرفانی، پورجوادی، نصرالله، تهران: نشر نی، 1388.

2-  تاریخ ادبیات ایران، صفا، ذبیح الله، تلخیص محمد ترابی، تهران: انتشارات فردوس، 1374.

3-  تاریخ ایران‌‌زمین، مشکور، محمد جواد، تهران: انتشارات اشراقی، 1366.

4-  تذکرة الاولیاء، عطار، فرید الدین محمد، تهران: انتشارات زوّار، 1386.

5-  ترجمة المنجد، سیّاح، احمد، تهران: چاپ‌خانه تهرانی؛ 1372.

6-  جست‌وجو در تصوف ایران، زرین‌‌کوب، عبدالحسین، تهران: امیرکبیر، 1358.

7-  روضات الجنات، خوانساری اصفهانی، میر سید محمد باقر، تهران: چاپ اسلامیه، 1360.

8-  روض الرّیاحین فی حکایات الصالحین، یافعی، عبدالله، مصر؛ 1307 هـ.ق.

9-  شرح شطحیات، بقلی شیرازی، روزبهان، تهران: کتاب‌خانه طهوری، 1374.

10-             فردوس المرشدیه و انوار المرشدیه، محمود بن عثمان، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی، 1333.

11-             کشف المحجوب، جلابی هجویری، علی بن عثمان، تصحیح محمود عابدی، تهران: انتشارات سروش، 1387.

12-             لغت‌‌نامه، ده‌خدا، علی اکبر، تهران: چاپخانه مجلس، 1325.

13-             مختصری در تاریخ تحول نظم و نثر پارسی، صفا، ذبیح الله، تهران: انتشارات ققنوس، 1385.

14-             معارف و معاریف، حسینی دشتی، سید مصطفی، قم، دایرة المعارف جامع اسلامی، 1385.

15-             نفحات الانس من حضرات القدس، جامی، عبدالرحمان، تصحیح محمود عابدی، تهران: انتشارات اطّلاعات، 1370.