رستم‌ستیزی و سهراب‌پروری؛ کنشی در جهت برجسته‌سازی گفتمان دهۀ هفتاد
الموضوعات :
اعظم نیک‌خواه فاردقی
1
(دانش‌جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
سمیرا بامشکی
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران (نویسنده مسؤول))
الکلمات المفتاحية: رستم و سهراب, برجسته‌سازی, به‌حاشیه‌رانی, تضعیف, گشتار,
ملخص المقالة :
ادبیات در کنار رسالت‌های مختلفی که دارد، عهده‌دار رسالت اجتماعی نیز هست. آفرینندگان آثار ادبی در آفرینش‌های خود کم‌وبیش به بافت سیاسی-اجتماعی روزگارشان نظر دارند و از آن تأثیر می‌گیرند. آن‌ها گاه نسبت به این روی‌دادها موضع موافق دارند و گاه مخالف و این موضع را به اشکال گوناگون و با استفاده از عناصر مختلف در اثر خود بازنمایی می‌کنند. فراخوانی شخصیت‌های حماسی/ اسطوره‌ای به رمان یکی از این عناصر است که نویسندگان را به‌خوبی در این مسیر یاری می‌رساند. عده‌ای از رمان‌نویسان این شخصیت‌ها را به اثر خود فرامی‌خوانند تا ضمن بازنمایی گفتمان‌های فرامتن، به فراخور موضع موافق یا مخالف خود، برخی گفتمان‌های مسلط بافت سیاسی-اجتماعی را تقویت یا تضعیف کنند. در پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش هستیم که نویسندۀ سهراب‌کشان چرا و چگونه شخصیت‌های حماسی را به اثرش فرامی‌خواند؟ یافته‌های پژوهش حاضر که با استفاده از روش تحلیل محتوا به دست آمده است، نشان می‌دهد نویسندۀ سهراب‌کشان شخصیت‌های حماسی را به رمان خود می‌آورد تا ضمن تضعیف و به‌حاشیه‌بردن گفتمان رقیب، برخی گفتمان‌های مسلط در روزگار تولید اثرش را تقویت و برجسته کند؛ به‌عبارت بهتر، او که خود یکی از کنش‌گران بافت سیاسی-اجتماعی و از موافقان گفتمان مسلط نیز هست، با فراخواندن شخصیت‌هایی چون سهراب و رستم به رمان و گشتار کنش آن دو، ابتدا برخی مبانی فکری گفتمان‌های روزگار خود؛ ازجمله نوع روی‌کرد این گفتمان‌ها نسبت به زنان و جوانان را بازنمایی می‌کند، سپس مبانی فکری گفتمان مدنظر خود، یعنی اصلاحات را به‌گونه‌ای برجسته می‌سازد که از این طریق بتواند گفتمان رقیب را به‌حاشیه برد.
- اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1348). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه. تهران: انجمن آثار ملی.
_||_
- Eslami Nadoshan, Mohammad Ali. (1969) Life and death of the heroes in Shahnameh. Tehran: Anjoman Aasar Melli. [In Persian]
- Amiri, Jahandar. (1989) The Revisionist Reformers and Godfathers. Tehran: Markaz Asnad Enghelab Islami. [In Persian]
- Iman, Mohammadtaghi & Nosahdi, Mahmudreza. (2011), “Qualitative Content Analysis”, 2 vols. No. 3 Pazhuhesh 15-24. [In Persian]
- Élisabeth Badinter. (2018), The resemblance of the two sexes from the rise of matriarchy to the fall of patriarchy (the relationship between men and women). Afsaneh Varastehfar, Tehran: Akhtaran. [In Persian]
- Bradley, Harriet. (2007) Changing Social Structure: Class and Gender. trans. Mahmud Mottahed. Tehran: Agah. [In Persian]
- Bozorg Bigdeli, Saeid, et al. (2017), Mythical novel; Critique and analysis of inclination towards mythology in Persian novels. Tehran: Cheshmeh. [In Persian]
- Bozorg Bigdeli, Saeid, et al. (2010), “Analysis of the reflection of the themes and narratives of Iranian myths in Persian novels (From 19 August 1953 to 2008)”. Research in Persian Language and Literature. (19). 237-262. [In Persian]
- Bozorg Bigdeli, Saeid & Ghasemzadeh, Sayyed Ali, (2010), “The major currents of contemporary novel writing in reflecting mythical narratives”. 1 No.1 51-77. [In Persian]
- Bashirieh, Hossein. (2013) An Introduction to Iranian Political Sociology. The period of the Islamic Republic. 8th ed. Tehran: Negahe Moaser. [In Persian]
- Peykani, Jalal & Taghilu, Faramarz. (2013) Epistemological patriarchy. “The Quarterly Journal of Philosophical Research” 7 (12) 27-46. [In Persian]
- Hajati Sereshkeh, Elaheh. (2017) Analysis of Rostam and Sohrab's Recreations in contemporary Persian stories, Master Thesis in Persian Language and Literature, Gilan University. [In Persian]
- Heidari, Ali. (2010), Comparison of post-revolutionary discourses; Fundamentalism and Reformism. Master Thesis in Political Sciences. Faculty of Law and Political Science. University of Mazandaran. [In Persian]
- Khatami, Sayyed Mohammad, (2000), Women, Tradition and Modernity (Lecture in 18 October 1997). Woman and Youth. Tehran: Tarhe Nou. [In Persian]
- Khatami, Sayyed Mohammad, (2004), “The presence of women and social growth”. Bayyenat. 11th Year. No. 42 99-105. [In Persian]
- Kheirabadi, Hamed. (2012), Transformation of myth in Persian novel. Master Thesis, University of Birjand, Birjand. [In Persian]
- Rahimi, Mostafa, (1990), The Tragedy of Power in Shahnameh. Tehran: Niloofar. [In Persian]
- Soltani, Sayyed Aliasghar. Power, discourse and language. (2018) Mechanisms of the impact of power in the Islamic Republic of Iran, 6th ed. Tehran: Ney. [In Persian]
- Soleimani, Belgheis, (2009), Welcome to Hades. Tehran: Cheshmeh. [In Persian]
- Shamiyani Sarokalayi, Akbar & Kheirabadi, Hamed. (2015) The means of Rostam’s fall; The Transformation of Myth in Persian Novel Relying on Sohrabkoshan novel, 10th International Conference on the Promotion of Persian Language and Literature, (26-28 August), Moghadas Ardabili Institute of Higher Education, Ardabil. [In Persian]
- Ferdowsi, Abolghasem. (2015) Shahnameh. Jalal Khaleghi Motlagh, Vol. 1, Tehran: Sokhan. [In Persian]
- Ghasemzadeh, Sayyed Ali & Bozorg Bigdeli, Saeid. (2018), Mythical novel; Critique and analysis of the trend of mythology in Persian novels. Tehran: Cheshmeh. [In Persian]
- Ghasemi, Karim et al. (2020) “Comparison of political positions between fundamentalist and reformist approaches in the Islamic Republic of Iran”. Sepehr-e Siasat 7 (25) 47-75. [In Persian]
- Mohammadali, Mohammad. (2003) Tahmineh’s Story. Tehran: Ofogh.
- Mesbah Yazdi. (1964) “Woman or rather Society’s figure in half ”, Shiism School. 11 61-196. [In Persian]
- Moein, Mohammad. (2008), Farsi Encyclopedia. 3rd ed. Tehran: Ashja. [In Persian]
- Mohajerani, Attaola. (2003) Tehran: Omid-e Iranian. [In Persian]
- Mohajerani, Attaolah. (2018)Writers’ interview with Attaolah Mohajerani September 13. [In Persian]
- Hillman, Michael. (1990) “Sohrab, a praiseworthy representative against Iranian patriarchy”. Iranian Studies. No.6. 400-402. [In Persian]
