اسطورۀ پدر و پسر در رمان پدر بی‌ جان و داستان رستم و سهراب از دید روان‌شناسی فروید

الموضوعات :

احمدرضا سرمدی ¹ (زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران)
امیرعلی نجومیان ² (زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 19 الثلاثاء , شوال, 1439 تاريخ التأكيد : 27 الإثنين , جمادى الثانية, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440

الکلمات المفتاحية: شاهنامه, دانلد بارتلمی, زیگموند فروید, عقدۀ ادیپ, روان‌شناسی,

ملخص المقالة :

هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی اسطورۀ پدر و پسر از دیدگاه فروید در رمان پدر بی جان اثر دانلد بارتلمی و مقایسۀ آن با داستان رستم و سهراب در شاهنامه فردوسی است. برای نیل به این منظور، نویسنده این مقاله از روی‌کرد زیگموند فروید دربارۀ عقدۀ ادیپ در تحلیل رابطۀ پدر و پسر در این دو داستان سود جسته است. این رابطه در دل خانواده شکل می‌گیرد که در رمان بارتلمی به‌خوبی ترسیم شده است. ابتدا به معرفی دانلد بارتلمی پرداخته می‌شود. سپس عقدۀ ادیپ در دید فروید معرفی می‌گردد تا بنیان نظری پژوهش فراهم شود. آن‌گاه، این مفهوم در رمان پدر بی‌ جان و داستان رستم و سهراب ارائه می‌گردد که در نهایت با بررسی هردو اثر از دید روان‌شناسیِ فروید مورد مطالعه قرار می‌گیرد. نویسنده در این مقاله بر آن است تا با تمرکز بر اسطورۀ پدر و پسر از منظر روان‌شناسی فروید، ماهیّت این اسطوره را با تکیه بر متن رمان و شاهنامه به تصویر کِشد. این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و روش مطالعه نیز کتاب‌خانه‌ای.

المصادر:

-         اقبالی، ابراهیم و همکاران. (1386). «تحلیل داستان سیاوش بر پایۀ نظریات یونگ»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، سال 4، شمارۀ 8، صص 85-69.

-         بارتلمی، دانلد. (1975). پدر بی جان، نیویورک: کتاب پنگوئن.

-         بارتلمی، دانلد. (2003). شصت داستان، نیویورک: کتاب پنگوئن.

-         پتسون، ریچارد اف. (1992). مقالات انتقادی بر دانلد بارتلمی، نیویورک: نشر مک میلان.

-         ترشول، پملا. (2000). زیگموند فروید، لندن: راتلج.

-         چتویند، تام. (1982). فرهنگ نمادها، لندن: نشر گرانادا.

-         خالقی مطلق، جلال. (1369). شاهنامه ابوالقاسم فردوسی. نیویورک: انتشارات مزدا.

-         خوان-ناوارو، سانتیاگو. (1991). «دربارۀ بیهودگی پدرکشی: خوانشی لکانی از رمان پدر بی جان اثر دانلد بارتلمی». مطالعات انگلیسی-آمریکایی، شمارۀ 15-14 ، صص 102-88.

-         رایت، الیزابت. (1996). فمینیسم و روان‌کاوی: یک فرهنگ انتقادی، آکسفورد: نشر بلک ول.

-         رحیمی، مصطفی. (1376). تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: نیلوفر.

-         زایتلین، مایکل. (1993). «قتل پدر و نجات پدر: تمثیل های پسا-فرویدی در آثار دانلد بارتلمی». ادبیات معاصر، جلد 34، شمارۀ 2، صص 203-182 .

-         سلامی، سید مسعود و پرستو پنجه شاهی. (1391). «بررسی تطبیقی نبرد پدر و پسر در دو افسانه ژرمنی و ایرانی رستم و سهراب/هیلدبراند و هادوبراند». مطالعات ادبیات تطبیقی، سال پنجم، شمارۀ 16، صص 117-99.

-         علامی، ذوالفقار و سیما رحیمی. (1394). «فرآیند فردیت در داستان رستم و سهراب بر پایۀ شخصیّت سهراب»، دوفصل‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال 23، شمارۀ 78، صص 144-115 .

-         فروید، زیگموند. (2008). تفسیر رویا، آکسفورد: انتشارات آکسفورد.

-         گوردون، لویس. (1981). دانلد بارتلمی، نیویورک: نشر تواین.

-         گورین، ویلفرد ل. (2011). کتاب راهنمای رویکردهای انتقادی به ادبیات، نیویورک: انتشارات آکسفورد.

-         لس، ابراهام اچ. (1994). فرهنگ اشارات ادبی و کلاسیک، نیویورک: وردزورث.

-         موسوی، سید کاظم و جهانگیر صفری و ابراهیم ظاهری. (1392). «تحلیل شخصیت در داستان رستم و سهراب»، شعر پژوهی، سال پنجم، شمارۀ 2، صص 176-151 .

-     وایلد، الن. (1985). «در جست‌وجوی کوچکی: محدودیت‌ها و ارزش‌های اخیر داستان آمریکایی»،بوندری 2، جلد 13، 369-343.