بررسی سیر تحول نظریات حکمرانی در نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها جهت ارتقاء بهره‌وری
الموضوعات :یحیی داداش کریمی 1 , ناصر میرسپاسی 2 , رضا نجف بیگی 3
1 - دانش آموخته رشته مدیریت دولتی-نیروی انسانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحدعلوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 -
3 - دانشیار، مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحدعلوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: حکمرانی خوب, حکمرانی دانشگاهی, نظام آموزش عالی,
ملخص المقالة :
آموزش عالی ایران در دو دهه گذشته با چالش‌ها و مسائل متعددی مواجه شده است. گسترش کمی دانشگاه‌ها، کثرت موسسات آموزشی متنوع، افزایش تعداد دانشجویان و گاهاً وجود خیل عظیم دانش آموخته بیکار از جمله چالش‌هایی هستند که نظام آموزش عالی ایران را با مشکلات عدیده‌ای مواجه نموده است. این چالش‌ها لزوم مسئولیت پذیری و پاسخگویی را در نظام آموزش عالی ایران منجر شده است و نظام دانشگاهی را وادار به بازاندیشی عالی ایران منجر شده است و نظام دانشگاهی را وادار به بازاندیشی در ساختار، رسالت، اهداف، کارکردها و فرایندهای خود نموده است. می‌توان گفت که با توجه به نقش آموزش عالی در بالندگی علمی و اثرگذاری آن بر مهمترین سرمایه‌های یک کشور، که همان سرمایه‌های انسانی کشور هستند و همچنین اهداف سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، نظام آموزش عالی نیازمند تحولی نظام‌مند است. در این شرایط اگر آموزش عالی می‌خواهد از تغییرات عظیم و سریع محیطی عقب نماند و کارآمدی خود را از دست ندهد، بایستی در خود و نظام حاکمیتی خود تغییراتی هدفمند و معنادار ایجاد نماید. لذا بر این اساس در پژوهش حاضر هدف اصلی بررسی سیر تحول نظریات حکمرانی در نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها جهت ارتقاء بهره وری میباشد. در این راستا در پژوهش حاضر مفهوم حکمرانی در نظام آموزش عالی مورد بررسی قرار گرفت، سپس به الگوهای حکمرانی در آموزش عالی اشاره شد و در ادامه نمونه‌های جهانی حکمرانی دانشگاهی مبتنی بر مدیریت دانش و نظام ارزیابی، همچنین مقایسه ایمیان الگوهای مدیریت دانشگاهی صورت گرفت و به مدل‌های نظری حکمرانی دانشگاهی اشاره گردید و در نهایت نیز به بر خی تحقیقات در زمینه حکمرانی در نظام آموزش عالی و دانشگاه‌ها اشاره شده است.
الوانی، س. م.، مردانی، م. ر. (1391). طراحی الگوی توسعه آموزش عالی ایران در افق چشم‌انداز 20 ساله کشور.
الوانی، س. م.، علیزاده ثانی، م. (1386). تحلیلی بر کیفیت حکمرانی خوب در ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت، 53.
افخمی روحانی، ح.، رحمان سرشت، ح.، مرجانی، ش. (1393). حکمرانی دانشگاهی و ارزیابی پرتال و وب گاه‌ها، نشریه نامه آموزش عالی، صص 75-96.
فتح الهی، ا.، و دیگران. (1393). تحلیل محتوایی برنامه‌های پنج‌گانه توسعه ایران با توجه به مقوله‌های الگوهای حکمرانی آموزش عالی، آموزش عالی ایران، شماره4، صص 47-82.
فقیهی، ا.، دانایی فرد، ح. (1387). بوروکراسی و توسعه در ایران، تهران، انتشارات رسا.
قورچیان، ن.، احمدی رضایی، ح. (1393). حکمرانی دانشگاه‌های تراز جهانی؛ ضرورت یا نیاز، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، سال بیست و پنجم، شماره 100، صص 23-34
مینتزبرگ، ه. (1377). سازماندهی، پنج الگوی کارساز، ناشر: مرکز آموزش مدیریت دولتی ریاست.
نقیبی مفرد، ح. (1389). حکمرانیمطلوبدرپرتو جهانی‌شدنحقوقبشر، موسسه مطالعات پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
یگانگی، س. ع.، الوانی، س. م.، معمارزاده، غ. ر. (1395). اولویت‌بندی حکمرانی خوب در سازمان‌های کارا، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، سال هفتم، شماره بیست و یکم.
_||_McCall, M. K., & Dunn, C. E. (2012). Geo-information tools for participatory spatial planning: Fulfilling the criteria for “good” governance?. Geoforum, 43 (1), 81-94.
Gisselquist, R. (2012). Good Governance as a Conceptand why This Matters for Development Policy, World Institute for Development Economics Research, Working paper, No. 2012/30
Lockwood, M. (2010). Good governance for terrestrial protected areas: A framework, principles and performance outcomes. Journal of environmental management, 91 (3), 754-766.
Marginson, S. (2013). Different Roads To A Shared Goal: Political and Cultural Variation in World-class Universities.
Klomp, J., and De Hann, J. (2015). Effect of Governance on Health: A Cross Sectional Analysis of 101 Countries, KYKLOS, 61 (4), pp. 599-614
Jongbloed, B. (2003). Marketization in higher education, Clark’s triangle and the essential ingredients of markets. Higher Education Quarterly, 57 (2), 110–135
Van Vught, F. (1989). Governmental strategies and innovation in higher education. London: Jessica Kingsley
De Boer, H., Enders, J., & Leisyte, L. (2007). Public sector reform in Dutch higher education: The organizational transformation of the university. Public Administration, 85 (1), 27–46.
Rotberg, R. I. (2014). Good governance means performance and results. Governance, 27 (3), 511-518.
Teodorescu, D. (2006). Institutional Researchers as Knowledge Managers in Universities: Envisioning New Roles for the IR Profession. Tertiary Education and Management, 12 (1): 75-88. doi: 10. 1007/s11233-005-4069-0.
Deborah, B., & Monica, K. (2009). Knowledge management and effective university governance. Journal of Knowledge Management, 13 (6): 547.
Kaiser, F. (2007). Higher education in France: Country report, CHEPS—Twente. Kru ̈cken, G., Kosmu ̈tzky, A., & Torka, M. (2007). Towards a multiversity? Universities between global trends and national traditions (pp. 108–131). Bielefeld: Transcript
Dobbins, M. (2011). Higher education policies in Central and Eastern Europe: Convergence towards a common model? Basingstoke: Palgrave (forthcoming).
Dobbins, M., & Knill, C. (2009). Higher education policies in Central and Eastern Europe: Convergence towards a common model? Governance, 22 (3), 397–430
Nybom, T. (2003). The Humboldt legacy: Reflections on the past, present and future of the European university. Higher Education Policy, 16, 141–159.
Olsen, J. (2007). The institutional dynamics of the European University. In M. Peter & O. Johan (Eds.), University Dynamics and European Integration. Dordrecht: Springer.
De Boer, H., & Goedegebuure, L. (2003). New rules of the game? Reflections on governance, management and system change. In J. File & L. Goedegebuure, (Eds. ). Real-time systems. Reflections on higher education in the Czech Republic, Hungary, Poland and Slovenia (pp. 207-234). Center for Higher Education Policy Studies: University of Twente, Enschede, the Netherlands & Vutium, Brno University of Technology, Brno, Czech Republic.
Niemann, D. (2010). Turn of the tide—New horizons in German education policymaking through IO influence. In K. Martens, N. Alexander-Kenneth, W. Michael, & W. Ansgar (Eds. ), Transformation of education policy—The impact of the bologna process and the PISA study in comparative perspective (pp. 77–104). Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Clark, B. (1983). The higher education system. Berkeley: University of California Press.
Clark, B. (1998). Creating entrepreneurial universities: Organizational pathways of transformation. Oxford: Pergamon-Elsevier Science
Kaplan, R. S., Norton, D. P. (2004). The Balanced Score-card –Translating Strategy into Action, Boston: Harvard Business School Press.
Ferlie, E., McLaughlin, K., Osborne, S. P. (Eds.). (2002). New public management: Current trends and future prospects. Psychology Press.
Fry, M. J. (1997). In favour of financial liberalisation. The economic journal, 107 (442), 754-770.
Paul, M. N., & Larry, S. (2005). Group Knowledge and Group Knowledge Processes in School Board Decision Making. Canadian Journal of Education, 28 (3): 434.
Burns, A. (2007). Corporate Governance: Model Statements for Inclusion in Annual Reports. Annex J.
Jonge, J. D. (Ed. ) (2011). 12 Manage. Bilthoven UT, Netherlands.
ECB. (2004). European Central Bank, Annual Report 2004, Glossary. Frankfurt.
Naidoo, M. B. L. L. B. (2011). Corporate Governance-fairness, accountability and transparency. Accountancy SA, 37.
Kennedy, K. (2003). Higher Education Governance as a Key Policy Issue in the 21st Century. Educational Research for Policy & Practice, 2 (1): 55
Trakman, L. (2008). Modelling University Governance. Higher Education Quarterly, 62 (1-2): 63-83. [doi: 10. 1111/j. 1468-2273. 2008. 00384. x].
Pitlik, H., Frank, B., & Firchow, M. (2010). The demand for transparency: An empirical note. The Review of International Organizations, 5 (2): 177-195. [doi: 10. 1007/s11558-009-9073-6].
Carnegie, G. D., & Tuck, J. (2010). Understanding the ABC of university governance. Australian Journal of Public Administration, 69 (4), 431-441
Chandra, D. S., and Yokoyama, K. (2016). The Role of good governance in the knowledge-based economic growth of East Asia ‒ A study on Japan, Newly Industrialized Economies, Malaysia and China, Social system research, No. 22,
Dobbins, M. (2011). Higher education policies in Central and Eastern Europe: Convergence towards a common model? Basingstoke: Palgrave (forthcoming).
Drechsler, R. (Ed.). (2004). Advanced formal verification (Vol. 122). Norwell: Kluwer Academic Publishers.
Webster-Stratton, C., Reinke, W. M., Herman, K. C., & Newcomer, L. L. (2011). The Incredible Years teacher classroom management training: The methods and principles that support fidelity of training delivery. Online submission, 40 (4), 509-529.
Caiden, G. E. (2002). Enron, accountancy, and professional ethics. Public Integrity, 4 (4), 321-332
